Cuộc chiến của các nền tảng: Không có chỗ cho kẻ yếu mềm!

Xuyên suốt bài phát biểu tại WWDC năm nay, Apple đã gây chiến với cả thế giới với những sản phẩm, ứng dụng cạnh tranh với lưu trữ đám mây Dropbox, Box, OneDrive và Google Drive; tin nhắn WhatsApp, Snapdchat và BBM; gọi thoại Skype và điện thoại di động; trình tìm kiếm Google và thậm chí cả lập trình ứng dụng Objective-C.

Đáng ngạc nhiên? Không hẳn. Mặt trận cạnh tranh mà các công ty công nghệ lớn chia sẽ đang dần dần lớn hơn. Các công ty tham chiến được chia thành hai loại: Các công ty nền tảng hùng mạnh và những công ty còn lại.

Quyền lực của nền tảng

Các công ty có đơn nền tảng khác so với các công ty mang tính nền tảng (platform company). Công ty có một nền tảng có xu hướng cung cấp một nền tảng trong một sản phẩm cụ thể, trong khi đó các công ty nền tảng hoạt động rộng hơn và có xu hướng xây dựng phần cứng, hệ điều hành và phần mềm trên nền tảng của họ.

Hội nhập theo chiều dọc nếu bạn có thể

Nhóm công ty đủ tiềm lực để đảm bảo danh hiệu "công ty nền tảng", bao gồm: Apple, Amazon, Microsoft và Google. Các công ty này đang tham chiến trên hàng trăm mặt trận khiến cho bối cảnh thị trường hiện tại trở nên cực kỳ thú vị.

Để xác định rõ những gì tạo nên một công ty nền tảng, chúng ta có thể nhìn vào các công ty công nghệ lớn qua một không gian tự do phát triển gọi là "không gian mở" (white space), khu vực trên cùng của một nền tảng mà công ty cho phép người khác sử dụng. Các công ty nền tảng dành nhiều thời gian để xác định white space họ cung cấp hơn là lo lắng về white space được cung cấp bởi người khác. Các công ty không phải công ty nền tảng thì lại nghĩ ngược lại.

CEO của Box, ông Aaron Levie, chia sẻ về các nền tảng rằng lượng white space được cung cấp bởi các nhà cung cấp lớn rất khác nhau. Ví dụ, ông nghĩ rằng Apple đã làm tốt trong việc cung cấp cho các nhà phát triển không gian để diễn tập.

Với hội nghị WWDC được tổ chức hàng năm, Apple đang làm tốt trong việc nâng niu, chiều chuộng các nhà phát triển

Có một vòng phản hồi tự nhiên với white space đã được cung cấp, theo Levie: nếu các nhà phát triển cảm thấy được chăm sóc kém, họ có thể từ bỏ và chuyển sang phát triển cho nền tảng khác cung cấp giá trị kết hợp tốt hơn. Điều này mang tới cơ hội cho các nền tảng mới, và cả các công ty nền tảng rộng lớn mới, có cơ hội phát triển.

Do vậy các công ty nền tảng hiện tại đang làm tất cả để phục vụ, và nuông chiều, các nhà phát triển. Chúng ta đang ở giữa mùa của các hội nghị nhà phát triển nên bạn có thể thấy rõ những người khổng lồ nền tảng đang thay nhau "ve vãn" các nhà phát triển. Và các hãng đang phát triển, như Box và Dropbox, sẽ phải cạnh tranh với các hãng công nghệ lớn nếu muốn trở thành công ty nền tảng trong nay mai.

Đẩy mạnh nền tảng

Sự mở rộng sản phẩm mạnh mẽ của Apple hầu như không gây sốc. Cùng với các công ty nền tảng khác, Apple xây dựng một tập hợp dịch vụ lớn hơn và đa dạng hơn: Nếu một sản phẩm, chương trình hoặc dịch vụ có thể chạy trên nền tảng của Apple, hãng này sẽ tự xây dựng nó hoặc mua lại nó.

Nếu một sản phẩm, chương trình hoặc dịch vụ có thể chạy trên nền tảng của Apple, hãng này sẽ tự xây dựng nó hoặc mua lại nó, thương vụ Apple mua lại Beats là một ví dụ.

Bạn có thể thấy rõ điều này trong trường hợp lưu trữ đám mây. Google, Amazon, Microsoft và bây giờ cả Apple đều cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây. Họ có thể kết hợp lưu trữ đám mây vào trong các sản phẩm web của họ (Google) hoặc hệ điều hành và các ứng dụng hiệu suất của họ (Microsoft) hoặc sử dụng nó để tăng cường trải nghiệm thiết bị của họ (Apple).

Dropbox và Box, cạnh tranh trong lưu trữ đám mây theo chiều dọc, và tự phân biệt mình bằng cách xây dựng các dịch vụ riêng lẻ mang giá trị mở rộng, phù hợp hơn những gì các công ty nền tảng cung cấp.

Chiến tranh ở khắp mọi nơi

Các công ty nền tảng là những mớ hỗn độn. Google, Microsoft, Apple và Amazon đều là công ty phần cứng, công ty hệ điều hành, công ty điện toán đám mây, công ty hỗ trợ phát triển ứng dụng smartphone, và ở mức độ nào đó là công ty SaaS doanh nghiệp (SaaS, phần mềm dưới dạng dịch vụ).

Amazon là một công ty bán sách. Nhưng Apple cũng vậy với iBook, và Microsoft cũng không ngoại lệ khi đầu tư vào Nook, còn Google thì có ứng dụng Books trên Android. Amazon bán âm nhạc. Apple chẳng khác khi có iTunes, Microsoft có Xbox Music, và Google có Google Play Music.

Khi bạn không cạnh tranh trên tất cả các mặt trận, bạn buộc phải từ bỏ một phần của trải nghiệm người dùng cuối cho đối thủ của bạn, và bạn chấp thuận nhường lại các dịch vụ khác của bạn.

Apple có Siri, Microsoft có Cortana còn Google có Google Now

Ở các mảng mà các công ty không cạnh tranh thậm chí còn thú vị hơn: Apple, Google và Microsoft đều làm bản đồ, nhưng chỉ có hai hãng tập trung vào tìm kiếm. Nhưng thậm chí điều đó cũng không hoàn toàn đúng nữa: Apple đang chuyển sang tìm kiếm với việc mở rộng Siri và tìm kiếm phổ quát trong OS X Yosemite. Để chống lại Siri, Google có Google Now và Microsoft có Cortana. Và Amazon, Apple, Google, Microsoft đều có kho ứng dụng riêng của họ. Danh sách này còn tiếp tục phát triển hơn nữa.

Facebook đang dẫn đầu xu hướng đơn giản hóa trải nghiệm người dùng và cung cấp các ứng dụng độc lập, có một xu hướng lớn hơn cho các gã khổng lồ công nghệ đó là... làm tất cả mọi thứ.

Chuyện quái gì đang xảy ra?

Một câu hỏi đáng được quan tâm! Khi bạn kiểm soát một nền tảng và một cơ sở khách hàng đa dạng, bạn có thể làm nhiều điều hơn nữa. Nó sẽ trở thành một kịch bản mà trong đó mỗi công ty nền tảng phải làm tất cả mọi điều. Và khi họ cố gắng họ sẽ nổi bật.

Và khi các dịch vụ ngày càng gắn liền với nhau, một vết nứt trong nền tảng của bạn có thể khiến người dùng lung lay và chuyển hướng quan tâm sang nền tảng của đối thủ.

Nếu Microsoft không xây dựng OneDrive và sau đó kết hợp nó vào Windows và Office, nó sẽ từ bỏ khả năng lưu trữ tập tin cho các hãng khác như Dropbox hoặc Box. Các công ty này sau đó sẽ kiểm soát nơi mà những tập tin được lưu trữ, và nơi mà các tập tin được lưu trữ chính là nơi mà chúng có xu hướng được chỉnh sửa. Và do đó doanh thu Office có thể bị ảnh hưởng.

Vinh quang của kẻ cầm quyền

Rất khó để thách thức các công ty nền tảng lớn, bởi vì họ có mọi lợi thế cơ bản: Lượng tiền mặt dồi dào, lợi nhuận lớn và thương hiệu trong lòng người tiêu dùng, những điều mà các đối thủ cạnh tranh non trẻ hoặc các công ty đơn nền tảng gần như không bao giờ có được.

Facebook mua WhatsApp với giá đắt đỏ để bảo vệ chính mình

Facebook, một công ty nền tảng trong một lĩnh vực riêng biệt, đã mua WhatsApp với mức giá không tưởng, thương vụ này không chỉ để bảo vệ cơ sở khách hàng của hãng mà còn để ngăn chặn nhóm bốn ông lớn (Big Four) là Apple, Google, Amazon và Microsoft tấn công vào lĩnh vực của nó.

Vì vậy khi có một hãng mới, đột phá xuất hiện bạn nên mua nó bởi vì bạn là một công ty nền tảng, bạn có tiền, và khi bạn mua lại được một ứng dụng/công ty mới, đột phá có nghĩa là những công ty nền tảng đối thủ của bạn không thể có được nó. Bạn bây giờ là duy nhất, The One!

Tất nhiên, khi bạn có nền tảng của riêng mình bạn nên xây dựng thay vì mua lại quá nhiều.

Các động thái thị trường liên quan là một trong những lý do khiến cho giá của dịch vụ lưu trữ đám mây đang giảm. Các gã khổng lồ sẽ mua hoặc hủy hoại những hãng/ứng dụng mới, đột phá. Và kể từ khi Dropbox không còn hứng thú với việc bán lại công ty (bởi ở thời điểm này các công ty nền tảng có lẽ đang sợ Dropbox), Microsoft, Apple, Amazon và Google đã xây dựng sản phẩm của chính họ để cạnh tranh và sau đó bắt đầu giảm giá sản phẩm của họ tới mức chóng mặt nhằm kìm hãm và bóp chết Dropbox.

Sự cuồng nhiệt của những gã khổng lồ

Trong quá khứ, một công ty sẽ run sợ khi Microsoft nhảy vào lĩnh vực của họ. Microsoft là một công ty nền tảng. Microsoft hiện tại là một gã khổng lồ ở nhiều lĩnh vực, và mỗi một lĩnh vực trong số đó có một lợi thế mà hầu như không ai có thể bắt kịp. Google có lượng thiết bị cực kỳ lớn thông qua Android; Apple có khả năng tốt nhất về thiết kế và xây dựng thương hiệu đạt mức hoàn hảo; còn Microsoft có kênh bán hàng doanh nghiệp và tập đoàn cực kỳ sâu rộng.

Điều này có nghĩa là những hãng đột phá sẽ phải chiến đấu chống lại chứ không phải chỉ bắt chước.

Cái gì của bạn cũng là của tôi, và của tôi cũng là của bạn

Còn gì thú vị hơn là được quan sát các đại gia ăn cắp của nhau. OS X 10.10 Yosemite của Apple là một hệ điều hành tuyệt vời. Nhưng một số tính năng của nó, như thanh công cụ mờ bên sườn và tìm kiếm tổng quan, được vay mượn từ Windows Vista, Windows 7 và Windows 8 của Microsoft. Hay nhiều tính năng trên iOS 8 được biết đến từ lâu trên Android.

Tất cả điều này đã xảy ra trước đây và sẽ xảy ra lần nữa.

Bối cảnh nền tảng hiện tại đang đổi mới chậm? Không hẳn vậy. Mọi làn sóng công nghệ đều có một hãng chiếm ưu thế, và biên độ tỷ lệ chiến thắng của họ có xu hướng giảm xuống 0 nếu bạn quan sát trong một vài thập kỷ.

Các công ty đang xây dựng các quốc gia, đế chế riêng, trong đó họ không chỉ kiểm soát những quy tắc, mà còn điều hành các cửa hàng và kiểm soát tiền tệ thông qua số lượng lớn sản phẩm. Kết quả là các công ty sẽ tồn tại lâu hơn, bền bỉ hơn. Sự hợp nhất của các công ty phần cứng, các công ty phần mềm, các công ty phục vụ doanh nghiệp và các công ty phục vụ người tiêu dùng sẽ tạo ra một sự kết hợp khủng khiếp về lợi nhuận.

Trong vòng quay ấy, bản thân quy luật sinh tồn không cho phép một công ty nào dừng lại, dù chỉ một phút nghỉ ngơi, bởi họ biết theo thời gian thì không ai có thể mãi là kẻ chiến bại. Đơn giản là họ chỉ cố gắng kéo dài chuỗi ngày vinh quang của mình trước khi bị những kẻ mới trỗi dậy chôn vùi và tước đoạt ngôi vị của họ mà thôi...