Windows 10 IoT là gì? Và khi nào bạn sử dụng nó?

Microsoft cung cấp Windows 10 trong chín phiên bản riêng biệt, từ Home, Enterprise đến Server. Windows 10 IoT (Internet of Things) là phiên bản bạn ít khi sở hữu nhưng lại là phiên bản bạn đã sử dụng nhiều hơn bạn nghĩ đó.

• Cách cài đặt Windows 10 IoT Core trên Raspberry Pi 3

Windows 10 IoT phát triển từ Windows Embedded

Windows 10 IoT được phát triển từ phiên bản Windows trước đó là Windows Embedded. Có thể bạn không biết các máy ATM trước đây chạy hệ điều hành Windows XP. Những ATM này và các thiết bị tương tự khác chạy Windows Embedded (XPe). Mục đích là để các phiên bản rút gọn của hệ điều hành chạy tốt trên các phần cứng yếu.

Hệ điều hành này được các ngân hàng sử dụng cho máy ATM, các nhà bán lẻ sử dụng cho hệ thống POS (điểm bán hàng) và các nhà sản xuất sử dụng nó cho mẫu bán hàng đơn giản. Tuy nhiên Windows IoT không phải là phiên bản làm mới thương hiệu của Windows để tận dụng lợi thế của Internet of Things mà cũng không chỉ dành cho các doanh nghiệp và tập đoàn lớn. Điều này được thể hiện rõ trong hai phiên bản khác nhau của hệ điều hành này là IoT Enterprise và IoT Core.

IoT Enterprise dành cho sử dụng nhiều thiết bị

Microsoft phát triển Windows 10 IoT theo hai hướng là Enterprise và Core. Phiên bản Enterprise về cơ bản là Windows 10 Enterprise nhưng có thêm các điều khiển khóa. Ví dụ, với các điều khiển được thêm vào này, bạn có thể buộc Windows hiển thị một ứng dụng kiosk duy nhất. Windows sẽ chạy nó trong nền nhưng người dùng thông thường không thể truy cập vào những dịch vụ này. Những máy làm thủ tục tự động (check-in kiosk) bạn thường thấy có thể sử dụng Windows 10 IoT Enterprise.

Tương tự như Windows 10 Enterprise, bạn không thể mua giấy phép cho IoT Enterprise trong cửa hàng. Microsoft phân phối giấy phép thông qua các đối tác bán lẻ và thỏa thuận OEM. Vì đây là phiên bản đầy đủ của Windows, nên bạn sẽ sở hữu toàn bộ sức mạnh mà nó có. Tuy nhiên phiên bản này có một nhược điểm là không chạy trên bộ xử lý ARM.

IoT Core dành cho các bo mạch, chương trình và cảm biến đơn giản

Mặc khác, với phiên bản IoT Core, bạn sẽ không có được trải nghiệm Windows Shell đầy đủ nhưng thay vào đó hệ điều hành này có thể chạy một ứng dụng Windows hợp nhất (UWP) và tiến trình nền. Ngoài ra, IoT Core có thể chạy trên bộ xử lý ARM. Bạn có thể chọn IoT Core chạy các ứng dụng đơn giản không yêu cầu nhiều sự tương tác trực tiếp từ người dùng. Ví dụ, Glas Thermostat sử dụng IoT Core. Và nhờ tính tương thích với ARM, IoT Core có thể chạy trên một bo mạch đơn giản như Raspberry Pi.

Tính năng này khiến cho IoT Core trở thành một lựa chọn tuyệt vời cho sản xuất prototype hoặc dự án một người làm. Hackster, một cộng đồng phát triển phần cứng và phần mềm, lưu trữ khá nhiều dự án IoT Core như cửa chuồng thú cưng có nhận dạng, cửa nhận dạng khuôn mặt, bảng điều khiển smarthome, v.v... Đây đều là các dự án bạn có thể tự xây dựng nếu có những kỹ năng cần thiết. Microsoft thậm chí còn trình diễn một robot dựa trên Raspberry Pi sử dụng Windows IoT và tương tác hình ba chiều. Microsoft cung cấp các tài nguyên cần thiết để bạn có thể tải IoT Core với giấy phép miễn phí cho mục đích sử dụng cá nhân.

• 10 dự án tuyệt vời kết hợp giữa Raspberry Pi và Windows 10 IoT Core

Ngoài ra, IoT Core trên Raspberry Pi hoặc Minnowboard có thể được ghép nối với các cảm biến và cơ chế như máy ảnh, cảm biến PIR, servo và cảm biến nhiệt độ để sử dụng với nhiều mục đích khác nhau. Điều này cho phép Windows 10 giao tiếp với dữ liệu được các cảm biến này thu thập. Đây là tiền đề cơ bản của Internet of Things.

Windows IoT là một lựa chọn nguồn đóng cho các nhà phát triển Visual Studio

Có thể bạn sẽ thắc mắc về việc tại sao mọi người lại chọn Windows IoT thay cho các hệ điều hành phổ biến như Linux hoặc Android. Câu trả lời nằm trong mục đích sử dụng thiết bị, đối tượng thiết bị nhắm đến và người tạo ra thiết bị.

Chắc hẳn bạn đã biết những lợi thế của nguồn mở như tùy chọn cấp phép, khả năng tùy chỉnh cao nhưng nguồn mở không phải là sự lựa chọn tốt nhất cho mọi tình huống. Đôi khi các dự án cụ thể lại yêu cầu phần mềm nguồn đóng (hoặc độc quyền). Một số doanh nghiệp và chính phủ cấm sử dụng nguồn mở trong giao dịch mua hàng. Ngay cả khi một công ty không cấm phần mềm nguồn mở, những phần mềm này cũng không được khuyến khích sử dụng.

Bỏ qua những ưu và nhược điểm của nguồn đóng và mở, Windows 10 IoT đem lại lợi thế cho một số người dùng nhất định. Phiên bản này liên kết với Visual Studio và bạn có thể sử dụng IDE này để phát triển các chương trình. Thực tế, IoT Core được thiết kế để chạy các chương trình headless (không có giao diện đồ họa) và kết nối với máy chạy Windows 10 khác để lập trình và phản hồi. Nếu sử dụng nhiều Visual Studio, bạn nên chọn Windows 10 IoT thay cho các chương trình khác để tiết kiệm thời gian cài đặt và làm quen.

• 9 extension Visual Studio Code cho lập trình dễ dàng hơn

Người dùng bình thường có thể không tải và sử dụng Windows 10 IoT nhưng không có nghĩa là họ không bắt gặp nó. Nếu không phải là nhà phát triển, hệ điều hành này hoạt động theo những cách bạn không thể nhận thấy. Nó có thể trong các máy kiosk bạn sử dụng để đặt thức ăn tại nhà hàng hoặc chuẩn bị ly cocktail tiếp theo cho bạn. Ngay cả khi bạn là nhà phát triển nếu thấy học lập trình trên các hệ điều hành khác như Linux quá tốn thời gian, hãy xem xét Windows 10 IoT làm lựa chọn cho dự án tiếp theo của bạn.