Với sự phổ biến ngày càng tăng của video trên web và các trang như YouTube có rất nhiều kiểu định dạng file video khác nhau mà chúng ta có lẽ chưa được hiểu hết về chúng.
Mỗi một định dạng lại có những ưu điểm và nhược điểm riêng, tuy nhiên vấn đề chính trong thế giới video là sự tương thích. Một số media player như RealPlayer cho phép chúng ta có thể sử dụng để chạy hầu như tất cả các kiểu file video, nhưng một số chuẩn, hoặc mã hóa lại được gắn cứng với các ứng dụng hoặc thiết bị nào đó.
Rất nhiều nội dung video mà chúng ta xem trên web là 'streamed'. Điều này nhắm đến cách xem tốt nhất các đoạn video clip ngắn một cách nhanh chóng, mặc dù vậy nếu kết nối internet của bạn chậm thì video có thể dừng và bắt đầu trở lại, khi đó dữ liệu không được truyền đủ nhanh với hình ảnh định dạng cần hiển thị trên màn hình. Với những video dài hơn, cách tốt hơn là nên download về máy để có thể xem được một cách trôi chảy.
Một file video bình thường ở định dạng kỹ thuật số được tạo từ hai phần là codec và container. Codec được sử dụng để nén và giải nén file video vì có nhiều file quá lớn và gây khó khăn khi tải lên hoặc tải xuống. Một vài ví dụ về codec là FFMpeg, DivX, XviD và x264. "Container" là tập hợp các file lưu trữ thông tin về file kỹ thuật số. Nó đơn giản là sự kết hợp giữa dữ liệu âm thanh và video trên một file để cho phép phát âm thanh với video cùng một lúc. Một số loại container phổ biến là AVI, FLV, WMV, MP4 và MOV.
1. Định dạng AVI (Audio Video Interleave)
Được phát triển bởi Microsoft và giới thiệu với công chúng vào tháng 11 năm 1992 như là một phần của công nghệ video cho Windows, định dạng AVI là một trong những định dạng video lâu đời nhất. Nó được chấp nhận rộng rãi đến nỗi nhiều người coi đó là tiêu chuẩn thực tế để lưu trữ thông tin video và âm thanh trên máy tính. Do có kiến trúc đơn giản nên các file AVI có thể chạy trên nhiều hệ thống khác nhau như Windows, Mac, Linux. Ngoài ra nó cũng được các trình duyệt web phổ biến hỗ trợ. File AVI lưu trữ dữ liệu có thể được mã hóa trong một số codec khác nhau, mặc dù phổ biến nhất là các codec M-JPEG hoặc DivX. Điều này có nghĩa là mặc dù các file AVI giống nhau ở bên ngoài nhưng khác nhau ở bên trong.
2. Định dạng FLV (Flash Video Format)
File FLV là các video được mã hóa bằng phần mềm Adobe Flash, thường có codec theo định dạng nén video Sorenson Spark hoặc VP6. Chúng có thể được phát qua Adobe Flash Player, plugin trình duyệt web hoặc một trong các chương trình của bên thứ ba.
Vì hầu như mọi người đều cài đặt trình phát này trên trình duyệt nên nó trở thành nền tảng xem video trực tuyến phổ biến nhất được sử dụng trên web ngày nay. Bởi vì hầu hết các trang web chia sẻ video như video stream YouTube, nên tất cả các trình duyệt đều hỗ trợ và tương tích với định dạng FLV và có thể phát video dễ dàng. Bên cạnh là định dạng xem video trực tuyến, định dạng FLV còn là định dạng được các trang web chia sẻ video chuyển đổi thành hoặc từ định dạng khác được người dùng tải lên.
Bởi vì video ở định dạng FLV có chất lượng cao ngay cả khi được nén với kích thước file nhỏ hơn nên giúp video tải nhanh hơn và không sử dụng nhiều băng thông. Một số trang web sử dụng định dạng FLV phổ biến là Youtube, Yahoo! Video, VEVO, Hulu và Myspace.
3. Định dạng WMV (Windows Media Video)
Được phát triển bởi Microsoft, WMV ban đầu được thiết kế cho các ứng dụng truyền trực tuyến, như một đối thủ cạnh tranh với RealVideo, nhưng giờ đây nó có thể phục vụ cho nội dung chuyên nghiệp hơn. Các file WMV là các file video nhỏ nhất trên web vì kích thước file của chúng giảm đáng kể sau khi nén, dẫn đến chất lượng video thấp. Tuy nhiên lợi thế cho việc này là có lẽ nó là định dạng file video duy nhất cho phép người dùng tải và chia sẻ qua email. Là một phần mềm của Microsoft, Windows Media Player là ứng dụng chính được sử dụng để chạy file WMV trên tất cả hệ điều hành Windows nhưng trên hệ điều hành Mac cũng có trình phát WMV miễn phí.
4. Định dạng MOV (Apple QuickTime Movie)
Được phát triển bởi Apple. Inc, định dạng file QuickTime là một định dạng chia sẻ và xem video phổ biến cho người dùng Mac và thường được sử dụng trên web để lưu file video và phim. Apple đã đưa ra phiên bản mới hơn có tên là QuickTime X, có trên Mac OS X Snow Leopard, Lion và Mountain Lion. Các file MOV thường sử dụng trình phát Apple QuickTime Player trên hệ điều hành Mac để chạy. Tuy nhiên nó không giới hạn trên máy tính Apple vì trên hệ điều hành Windows có một phiên bản miễn phí của trình phát QuickTime Player. Được xem là một trong những định dạng file tốt nhất, file MOV có chất lượng cao và thường có kích thước lớn.
5. Định dạng MP4 (Moving Pictures Expert Group 4)
MP4 viết tắt của MPEG-4 Part 14, một tiêu chuẩn được phát triển bởi Motion Pictures Expert Group, người chịu trách nhiệm thiết lập các tiêu chuẩn công nghiệp về âm thanh và video kỹ thuật số và thường được sử dụng để chia sẻ các file video trên Web. Được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 1998, định dạng video MPEG-4 sử dụng nén riêng biệt cho các bản âm thanh và video; video được nén bằng MPEG-4 hoặc H.264; và âm thanh được nén bằng AAC. MP4 cũng là một định dạng chia sẻ file tuyệt vời khác trên web, kích thước file MP4 tương đối nhỏ nhưng chất lượng vẫn cao ngay cả sau khi nén. Tiêu chuẩn MP4 trở nên phổ biến hơn FLV khi chia sẻ video trực tuyến, vì nó tương thích với cả trình duyệt trực tuyến, thiết bị di động và cũng được hỗ trợ HTML5 mới.
6. Định dạng AVCHD (Advanced Video Coding High Definition)
Định dạng Advanced Video Coding High Definition (AVCHD) được Panasonic và Sony hợp tác phát triển vào năm 2006. Định dạng này chủ yếu được sử dụng trong máy quay tiêu dùng HD vì nó hỗ trợ ghi và phát video ở chất lượng HD. Đây là lý do tại sao nó được các nhà quay phim chuyên nghiệp ưa chuộng.
Định dạng video AVCHD tương thích với Windows Media Player, VLC Player, v.v… Nó cũng hỗ trợ ổ cứng có thể tháo rời và thẻ nhớ. Phiên bản kế nhiệm AVCHD 2.0 cũng hỗ trợ video 3D.
7. Định dạng WebM
Định dạng này thường được sử dụng trong các trình duyệt hiện đại, WebM được phát hành vào năm 2011 để hỗ trợ chia sẻ video qua trình duyệt web. Ban đầu nó được phát triển bởi On2 và Xiph, sau đó được Google tài trợ. Đây là một định dạng video mã nguồn mở được sử dụng cho các mục đích thương mại và phi thương mại.
Vì WebM được thiết kế đặc biệt để phát trực tuyến video trên trình duyệt web, nên dung lượng file thường nhỏ và buffer time (khoảng thời gian chờ cho phép) là không đáng kể. Tuy nhiên, do sự gia tăng của các định dạng video khác có hiệu suất tốt hơn, việc sử dụng WebM đã giảm trong những năm qua. Tuy nhiên, ưu điểm lớn nhất của định dạng này là tương thích với các trình duyệt như Google Chrome, Opera, Firefox, Edge và các trình phát đa nền tảng như VLC.
8. Định dạng file MKV
Định dạng video MKV, còn được gọi là Matroska, được phát hành vào năm 2002 và được hỗ trợ bởi một tổ chức phi lợi nhuận của Pháp. Tương tự như định dạng video WebM, MKV cũng là định dạng mã nguồn mở không có bản quyền.
Định dạng này rất linh hoạt vì nó có thể lưu trữ video, âm thanh và phụ đề trong các track riêng biệt trong một file, ngay cả khi tất cả chúng được mã hóa bằng nhiều codec khác nhau. Đây là lý do tại sao MKV vẫn tương thích với các codec hiện đại - khiến nó trở thành định dạng vẫn có thể sử dụng trong tương lai. MKV được sử dụng để lưu trữ các video ngắn, phim, chương trình truyền hình và để thêm phụ đề.
Xem thêm: