Hệ điều hành được định nghĩa đơn giản là phần mềm cho phép bạn quản lý phần cứng và tài nguyên của máy tính, đồng thời cung cấp một số dịch vụ phổ biến cho phép bạn chạy những chương trình khác nhau.
Máy tính đã đạt được những bước tiến to lớn về công nghệ trong vài thập kỷ qua, phát triển từ những cỗ máy cồng kềnh thành những thiết bị có kiểu dáng đẹp, tập trung vào hiệu suất. Và hiện tại, có ba hệ điều hành phổ biến cung cấp năng lượng cho hầu hết các máy tính:
- Windows
- macOS
- Linux
Trong bài viết này, Quantrimang.com sẽ so sánh 3 loại hệ điều hành này, sau đó xem xét các trường hợp sử dụng và tính năng tốt nhất của chúng.
Windows
Microsoft Windows là hệ điều hành máy tính để bàn phổ biến nhất trên thế giới, với thị phần khoảng 74% (theo Statista). Kể từ khi phát hành ban đầu vào năm 1985, hệ điều hành này đã trải qua rất nhiều thay đổi, và mặc dù có những thăng trầm, Windows vẫn dẫn đầu thị trường trong một thời gian dài.
Microsoft Windows chạy trên các máy tính khắp toàn cầu. Mức độ phổ biến của nó đã tăng lên đáng kể, đặc biệt là do sự phổ biến của Windows 10 và bản nâng cấp miễn phí lên Windows 11 mà công ty cung cấp.
Microsoft Windows cũng xuất xưởng trên hầu hết các laptop được phát hành ngày nay. Hầu hết các nhà sản xuất lớn đều cài đặt sẵn Windows và thêm phần mềm tùy chỉnh trước khi chuyển đến tay người tiêu dùng.
Tính dễ cài đặt
Windows cực kỳ dễ cài đặt. Nó cũng hoạt động trơn tru với hầu hết các phần cứng, đó là một trong những lý do tại sao hệ điều hành này rất phổ biến. Ngoài ra, bạn có thể mua đĩa hoặc mua bản sao kỹ thuật số, cho phép bạn tạo image và cài đặt Windows trên máy tính của mình.
Có nhiều phương pháp khác nhau để cài đặt Windows 11, nhưng hầu hết các phương pháp này đều khá dễ thực hiện. Bất kỳ ai có một chút kiến thức máy tính cơ bản đều có thể chạy trình hướng dẫn cài đặt. Và quan trọng hơn, Microsoft đã cải thiện hiệu suất trên Windows 11, vì vậy bạn thậm chí có thể cài đặt Windows 11 trên PC cũ.
Giá cả
Windows 11 là bản nâng cấp miễn phí cho người dùng chuyển từ Windows 10. Tuy nhiên, nếu bạn không nâng cấp từ Windows 10, giấy phép Windows 11 Home mới có giá $110, trong khi Windows 11 Pro có giá $150.
Khả năng sử dụng và hiệu suất của phần mềm
Đây là nơi Microsoft Windows thực sự tỏa sáng. Hầu hết mọi phần mềm chạy liền mạch trên Windows, chủ yếu là do cơ sở cài đặt của nó. Do đó, Windows cực kỳ linh hoạt và hầu hết các nhà phát triển đều tạo ra những ứng dụng hoặc phần mềm chạy nguyên bản trên nền tảng này.
Cài đặt cực kỳ dễ dàng và được thực hiện thông qua trình hướng dẫn cài đặt. Bạn không cần phải làm quen với bất kỳ công cụ giao diện dòng lệnh nào, mặc dù một công cụ có sẵn trong Windows.
Nếu bạn thích chơi game, Windows là lựa chọn tốt nhất. Đó là bởi vì công ty đã tập trung vào việc cải thiện hiệu suất chơi game. Hầu hết các nhà phát triển và nhà sản xuất phần cứng đều tận dụng các tùy chọn như DirectX 12, khai thác hiệu suất tối đa từ GPU và CPU.
Bạn thậm chí có thể tối ưu hóa Windows 10 để có hiệu suất chơi game tốt hơn. Windows lý tưởng cho những người muốn có một PC có thể tùy chỉnh. Bạn có thể dễ dàng hoán đổi các thành phần khác nhau, cài đặt driver mới và nâng cấp những bộ phận theo ý muốn.
Nếu bạn muốn kiểm soát tối đa PC của mình hay tùy chỉnh và cá nhân hóa nó, khó có hệ điều hành nào tốt hơn Microsoft Windows.
Sao lưu
Nếu bạn đang tự hỏi làm thế nào để tạo bản sao lưu trên Windows 11, tin vui là việc thực hiện cực kỳ dễ dàng. Microsoft cung cấp một tiện ích hệ thống tích hợp cho phép bạn dễ dàng tạo các bản sao lưu khác nhau và khôi phục chúng chỉ bằng một cú nhấp chuột!
macOS
Hệ điều hành của Apple có cơ sở cài đặt tương đối nhỏ so với Windows, nhưng macOS tiếp tục phổ biến. Mặc dù là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Windows, macOS lại có một cách tiếp cận rất khác.
Đối với người mới bắt đầu, không giống như Windows, bạn không thể chỉ mua một bản sao và cài đặt nó trên bất kỳ máy tính nào. Nó cũng không được cài đặt sẵn với các máy tính khác; bạn chỉ có thể nhận được nó với iMac, MacBook, Mac mini hoặc phần cứng chính thức khác của Apple.
Đó là một hệ thống đóng (với nhiều ảnh hưởng và mã nguồn mở!), nhưng đã chứng minh giá trị của nó trong 35 năm tồn tại. Quan trọng hơn, macOS cũng cực kỳ an toàn, chủ yếu do quy mô thị trường nhỏ hơn của nó.
Các mối đe dọa phần mềm độc hại trên macOS là rất ít, mặc dù có một số dấu hiệu cho thấy máy Mac của bạn đã bị nhiễm virus mà bạn nên chú ý.
Tính dễ cài đặt
Điều này cực kỳ dễ dàng. Hệ điều hành này được cài đặt sẵn trên mọi MacBook, cũng như iMac mà công ty bán ra và bạn có thể chạy các bản cập nhật liên tục. Quan trọng hơn, các bản cập nhật diễn ra thường xuyên và tương đối dễ cài đặt.
Các bản cập nhật cũng ít thường xuyên hơn nhiều so với Windows, vì vậy bạn không phải lo lắng về việc máy Mac của mình sẽ chạy các bản cập nhật vào một thời điểm bất tiện, một điều quá phổ biến với Windows. Tất cả các phiên bản của macOS cũng miễn phí.
Một số người có thể tranh luận rằng có những bất lợi nếu mua MacBook khi so sánh với Windows, nhưng sự thật là mặc dù chi phí mua cao hơn, thì nếu chia tổng số tiền bỏ ra cho thời gian tồn tại của hệ thống, chi phí rất hợp lý, vì bạn không phải lo lắng về việc nâng cấp nhiều.
Khả năng sử dụng và hiệu suất của phần mềm
Hệ điều hành của Apple cực kỳ phổ biến vì tính dễ sử dụng và sự tích hợp sâu sắc của nó với hệ sinh thái Apple. Ngoài ra, hầu hết mọi người cho rằng việc cài đặt và quản lý các ứng dụng cũng dễ dàng hơn Windows.
Mặc dù dựa trên Linux, macOS cho phép bạn cài đặt phần mềm trực tiếp từ App Store. Hoặc, hầu hết các ứng dụng đều cho phép bạn tải xuống file DMG, một file disk image. Sau đó, bạn chỉ việc kéo biểu tượng vào thư mục Applications để cài đặt ứng dụng!
Và, khi bạn muốn xóa nó, chỉ cần xóa file khỏi thư mục Applications. Bạn không phải lo lắng về việc chạy bất kỳ trình hướng dẫn cài đặt nào. Các nhà phát triển và nhà thiết kế thường thích macOS vì những tính năng hỗ trợ của nó cho các công cụ sáng tạo.
Quan trọng hơn, không giống như Windows, macOS cũng đi kèm với một loạt các ứng dụng miễn phí. Bạn nhận được những thứ sau:
- Một bộ công cụ năng suất, bao gồm một trình xử lý văn bản, chương trình bảng tính và một công cụ tạo bài thuyết trình.
- Ứng dụng Preview rất tuyệt vời để chỉnh sửa ảnh và cũng cho phép bạn chỉnh sửa file PDF!
- Một ứng dụng chỉnh sửa video.
- Công cụ chỉnh nhạc, GarageBand. GarageBand rất dễ sử dụng và được sử dụng bởi nhiều chuyên gia sáng tạo.
Sao lưu
Nếu đang tự hỏi làm thế nào để sao lưu máy Mac của mình, bạn sẽ phải sử dụng một công cụ được gọi là Time Machine. Bạn có thể thiết lập cả sao lưu thủ công và tự động, thậm chí tạo bản sao lưu trên ổ đĩa ngoài, giống như Windows.
Linux
Được các nhà phát triển ưa thích rộng rãi, Linux là một hệ điều hành nổi tiếng với tính linh hoạt của nó. Không giống như Windows và macOS, Linux hoàn toàn là mã nguồn mở, vì vậy nó có thể được sửa đổi và tùy chỉnh.
Vì Linux là mã nguồn mở, nên hệ điều hành này tồn tại các biến thể khác nhau, được gọi là bản phân phối. Thậm chí có những bản phân phối nhẹ mà bạn có thể cài đặt trên các PC cũ. Trên thực tế, Windows 11 có khá nhiều điểm tương đồng với desktop Linux!
Các bản phân phối này bao gồm từ phần mềm, cung cấp chức năng hệ thống cốt lõi, đến giao diện người dùng tùy chỉnh được thiết kế để vận hành phần cứng cụ thể. Một trong những bản phân phối phổ biến nhất là Ubuntu, được sử dụng rộng rãi vì tính linh hoạt của nó.
Tính dễ cài đặt
Nếu bạn muốn biết cách cài đặt phiên bản Ubuntu mới nhất trên laptop hoặc PC của mình, chỉ cần bắt đầu bằng cách tải xuống image mới nhất từ trang web của Ubuntu. Sau đó, bạn chỉ cần load nó vào USB hoặc tạo một disk image để cài đặt nó.
Khả năng sử dụng và hiệu suất của phần mềm
So với Windows hoặc macOS, khả năng sử dụng Linux bị hạn chế. Chạy phần mềm mới trên Linux không phải lúc nào cũng dễ dàng, vì không phải tất cả các chương trình đều cung cấp hỗ trợ gốc (ít nhất là bạn sẽ tìm thấy hầu hết các chương trình trên Windows và macOS). Điều này có nghĩa là bạn sẽ phải cài đặt một lớp tương thích như Wine. Quá trình cài đặt cũng khác nhau, vì vậy hãy đảm bảo bạn cẩn thận làm theo các bước để tìm hiểu cách cài đặt Wine trên Ubuntu.
Trước đây, các GUI của Linux kém hơn so với Windows hoặc macOS, những tùy chọn cung cấp đồ họa và hiệu suất tốt hơn. Tuy nhiên, điều đó giờ đã thay đổi, với việc Ubuntu cung cấp một GUI tuyệt đẹp có thể dễ dàng cạnh tranh với các ứng dụng như Finder và Windows Explorer.
Cài đặt ứng dụng trên Linux hơi phức tạp. Tốt nhất, bạn nên biết cách sử dụng công cụ giao diện dòng lệnh vì đó là thứ bạn sẽ sử dụng trong hầu hết mọi trường hợp. Thật không may, đó là những gì hạn chế sự phổ biến của Linux; mọi người coi nó là quá kỹ thuật và không hữu ích để sử dụng hàng ngày. Hơn nữa, hầu hết các ứng dụng là nguồn thay thế miễn phí hoặc mã nguồn mở cho các ứng dụng Windows hoặc macOS phổ biến, có thể không tốt bằng các ứng dụng gốc, độc quyền của chúng.
Sao lưu
Việc chạy sao lưu trên Linux cũng không đơn giản, vì bạn cần biết các lệnh cụ thể. Tuy nhiên, có một số công cụ GUI mà bạn có thể sử dụng, chẳng hạn như Déjà Dup. Bạn có thể dễ dàng học cách sao lưu dữ liệu của mình với Déjà Dup trên Linux, mặc dù điều đó yêu cầu chạy một số lệnh.
Hệ điều hành nào phù hợp với bạn?
Như bạn có thể thấy, cả 3 hệ điều hành đều tuyệt vời theo đúng nghĩa của chúng. Tuy nhiên, tất cả phụ thuộc vào những gì bạn quen thuộc và thích sử dụng. Ví dụ, nếu bạn thích toàn quyền kiểm soát, Linux có lẽ là lựa chọn tốt nhất. Nhưng nếu bạn muốn thứ gì đó dễ sử dụng hơn, việc cân nhắc giữa macOS và Windows sẽ lý tưởng hơn.