Hướng dẫn cài Tails trên Windows

Tails là một hệ điều hành trực tiếp mà bạn có thể khởi động trên hầu hết mọi máy tính từ một USB hoặc một đĩa DVD.

Nó nhằm mục đích duy trì sự riêng tư và ẩn danh, giúp bạn:

• Sử dụng Internet ẩn danh và tránh bị kiểm duyệt.
• Buộc tất cả các kết nối với Internet buộc phải đi qua mạng Tor.
• Không để lại bất kỳ dấu vết nào trên máy tính đang sử dụng.
• Sử dụng các công cụ mã hóa hiện đại để mã hóa các file, email và tin nhắn tức thời của bạn.

Cài đặt một Tails trung gian

Trong bước này, bạn sẽ cài đặt một Tails trung gian bằng cách sao chép ISO image của Tails trên USB trước tiên bằng chương trình có tên là Universal USB Installer.

Trên Tails trung gian này, bạn sẽ không được hưởng lợi từ các tính năng quan trọng như nâng cấp bảo mật tự động hoặc khả năng lưu trữ một số tài liệu và cấu hình trong bộ nhớ được mã hóa.

Tất cả dữ liệu trên USB này sẽ bị mất.

1. Trước tiên, cắm thanh USB vào máy tính.

2. Nhấp vào liên kết sau để tải xuống Universal USB Installer.

3. Tại cảnh báo bảo mật của Windows, hãy xác nhận rằng bạn muốn chạy chương trình.

4. Đọc thỏa thuận cấp phép và nhấp vào I Agree để tiếp tục và khởi động Universal USB Installer.

5. Chọn Tails từ menu.

6. Nhấp vào Browse và chọn ISO image mà bạn đã tải xuống trước đó.

7. Sử dụng danh sách thả xuống để chỉ định USB mà bạn muốn cài đặt ISO image.

Nếu USB không xuất hiện trong danh sách thả xuống này, hãy đảm bảo rằng nó được cắm đúng cách và khởi động lại Universal USB Installer.

8. Chọn tùy chọn Fat32 Format.

Nếu bạn quên chọn Fat32 Format, bạn sẽ không thể cài đặt Tails cuối cùng trong bước 4.

9. Nhấp vào Create.

10. Một cảnh báo xuất hiện. Nhấp vào Yes để bắt đầu cài đặt. Quá trình cài đặt sẽ mất vài phút.

11. Sau khi cài đặt xong, bấm Close để thoát khỏi Universal USB Installer.

Thật tuyệt, bây giờ bạn có một Tails trung gian trên USB. Bạn sẽ sớm phải khởi động lại máy tính của bạn bằng USB này. Nó có thể hơi khó khăn, vì vậy chúc may mắn!

Mở các hướng dẫn này trên một thiết bị khác

Trong bước tiếp theo, bạn sẽ tắt máy tính. Để có thể làm theo các hướng dẫn còn lại sau đó, bạn nên:

• Mở trang này trên điện thoại thông minh, máy tính bảng hoặc máy tính khác (được khuyến nghị).
• In phần còn lại của hướng dẫn ra giấy.
• Lưu lại URL của trang này để có thể quay lại sau: https://tails.boum.org/install/win/usb/#back

Khởi động lại trên Tails trung gian

1. Tắt máy tính trong khi vẫn cắm USB.

2. Bật máy tính.

3. Nếu máy tính khởi động trên Tails, Menu Boot Loader xuất hiện và Tails sẽ tự động khởi động sau 4 giây.

Hầu hết các máy tính thường mặc định không boot vào Tails. Nếu máy tính của bạn boot thẳng vào Tail thì bạn khá may mắn đấy. Còn nếu không hãy làm theo hướng dẫn trong phần khắc phục sự cố về việc không khởi động được trên Tails.

4. Sau 30 - 60 giây, một màn hình khác có tên Tails Greeter xuất hiện.

Nếu máy tính hiển thị thông báo lỗi Error starting GDM with your graphics card, hãy tham khảo danh sách các sự cố với card đồ họa tại: https://tails.boum.org/support/known_issues/graphics/index.en.html

Nếu máy tính ngừng phản hồi hoặc hiển thị các thông báo lỗi khác trước khi đến màn hình Tails Greeter, hãy tham khảo phần khắc phục sự cố về việc không khởi động được trên Tails bên dưới.

5. Trong Tails Greeter, hãy chọn bố cục bàn phím và ngôn ngữ trong phần Language & Region. Nhấp vào Start Tails.

6. Sau 15 - 30 giây, màn hình Tails xuất hiện.

Phần khó nhất đã kết thúc! Bây giờ lấy USB thứ hai của bạn vì đã đến lúc cài đặt Tails cuối cùng trên đó.

Cài đặt Tails cuối cùng rất quan trọng vì nó cho phép bạn lưu trữ một số tài liệu và cấu hình, cũng như hưởng lợi từ các nâng cấp bảo mật tự động.

Cài đặt Tails cuối cùng

Trong bước này, bạn sẽ cài đặt Tails cuối cùng trên USB thứ hai bằng cách sử dụng Tails Installer.

Tất cả dữ liệu trên USB này sẽ bị mất.

1. Cắm USB thứ hai vào máy tính.

2. Chọn Applications > Tails > Tails Installer để bắt đầu cài đặt Tails.

3. Chọn USB thứ hai trong danh sách thả xuống của Target USB stick.

4. Để bắt đầu cài đặt, nhấp vào nút Install.

Nếu nút Install không có sẵn, có thể bạn đã quên chọn tùy chọn Format Fat32 trong Universal USB Installer ở bước 2.

Khởi động lại trên Windows và quay lại bước “Cài đặt một Tails trung gian”.

5. Đọc thông báo cảnh báo trong hộp thoại xác nhận. Nhấp vào Yes để xác nhận.

Quá trình cài đặt mất vài phút.

Thanh tiến trình thường bị đóng băng một thời gian trong khi đồng bộ hóa dữ liệu trên ổ đĩa.

6. Sau khi cài đặt xong, đóng Tails Installer.

Khởi động lại Tails cuối cùng

1. Tắt máy tính.

2. Rút USB đầu tiên ra và cắm lại USB thứ hai.

3. Bật máy tính.

Một số máy tính khởi động thành công trên Tails trung gian nhưng không khởi động được trên Tails cuối cùng. Nếu đây là trường hợp của bạn, hãy tham khảo phần khắc phục sự cố về việc không khởi động được trên Tails.

4. Menu Boot Loader xuất hiện và Tails bắt đầu tự động sau 4 giây.

5. Sau 30 - 60 giây, Tails Greeter xuất hiện.

6. Trong Tails Greeter, hãy chọn bố cục bàn phím và ngôn ngữ trong Language & Region. Nhấp vào Start Tails.

7. Sau 15-30 giây, màn hình Tails xuất hiện.

Cuối cùng, bạn đã hoàn tất việc cài đặt Tails!

Nếu bạn muốn lưu một số tài liệu và cấu hình của mình trong bộ nhớ được mã hóa trên USB cuối cùng của Tails, hãy làm theo hướng dẫn trong bài viết này từ đầu đến cuối.

Tạo bộ nhớ toàn vẹn được mã hóa (tùy chọn)

Bạn có thể tùy ý tạo một bộ nhớ lưu trữ toàn vẹn được mã hóa trong không gian trống còn lại trên USB cuối cùng, để lưu trữ bất kỳ thông tin nào sau đây:

• File cá nhân
• Một số cài đặt
• Phần mềm bổ sung
• Khóa mã hóa

Dữ liệu trong bộ nhớ lưu trữ toàn vẹn được mã hóa:

• Vẫn có sẵn trên các phiên làm việc riêng biệt.
• Được mã hóa bằng cụm mật khẩu bạn chọn.

Bộ nhớ toàn vẹn được mã hóa không bị ẩn. Kẻ tấn công sở hữu USB có thể biết liệu nó có bộ nhớ lưu trữ toàn vẹn được mã hóa hay không. Hãy cẩn thận vì bạn có thể bị buộc hoặc lừa để đưa ra cụm từ mật khẩu cho nó.

Có thể mở bộ nhớ lưu trữ toàn vẹn được mã hóa từ các hệ điều hành khác. Nhưng, làm như vậy có thể làm tổn hại đến tính năng bảo mật do Tails cung cấp.

Ví dụ, image thumbnail (hình thu nhỏ hình ảnh) có thể được tạo và lưu bởi hệ điều hành khác. Hoặc, nội dung của các file có thể được lập chỉ mục bởi hệ điều hành khác.

Các hệ điều hành khác có lẽ không được tin cậy để xử lý thông tin nhạy cảm hay không để lại dấu vết.

Cách tạo bộ nhớ toàn vẹn

1. Chọn Applications > Tails > Configure persistent volume.

2. Chỉ định cụm mật khẩu trong cả hộp Passphrase và Verify Passphrase text.

3. Bạn nên chọn cụm mật khẩu dài được tạo từ 5 đến 7 từ ngẫu nhiên. (Xem thêm bài viết: Tổng hợp cách tạo mật khẩu mạnh và quản lý mật khẩu an toàn nhất).

4. Nhấp vào nút Create.

5. Chờ quá trình tạo kết thúc.

6. Danh sách các tính năng bền toàn vẹn có thể sử dụng sẽ được hiển thị. Mỗi tính năng tương ứng với tập hợp các file hoặc cài đặt sẽ được lưu trong bộ nhớ lưu trữ toàn vẹn được mã hóa.

7. Bạn chỉ nên kích hoạt tính năng bảo vệ toàn vẹn dữ liệu cá nhân trong thời gian này. Bạn có thể kích hoạt nhiều tính năng hơn sau này tùy theo nhu cầu của bạn.

7. Nhấp vào Save.

Khởi động lại và kích hoạt bộ nhớ toàn vẹn

1. Tắt máy tính và khởi động lại bằng USB chứa Tails cuối cùng.

2. Trong Tails Greeter:

• Chọn bố cục bàn phím và ngôn ngữ trong phần Language & Region.
• Trong phần Encrypted Persistent Storage, nhập cụm mật khẩu và nhấp vào Unlock để kích hoạt bộ nhớ toàn vẹn được mã hóa cho phiên làm việc hiện tại.
• Nhấp vào Start Tails.

3. Sau 15 - 30 giây, màn hình Tails xuất hiện.

4. Bây giờ bạn có thể lưu các file cá nhân của mình và tài liệu làm việc trong thư mục Persistent. Để mở thư mục Persistent chọn Places > Persistent.

Khắc phục sự cố về việc không khởi động được trên Tails

Phần sau sẽ được áp dụng nếu menu Boot Loader không xuất hiện khi khởi động bằng USB.

Nó là khá phổ biến cho các máy tính không tự khởi động bằng USB có chứa Tails đã cài đặt. Dưới đây là một số kỹ thuật xử lý sự cố. Bạn nên thử từng cái một.

Bắt đầu với menu boot

Trên hầu hết các máy tính, bạn có thể bấm phím menu boot để hiển thị danh sách các thiết bị có thể khởi động. Các hướng dẫn sau giải thích cách hiển thị menu boot và khởi động bằng USB. Ảnh chụp màn hình sau đây là một ví dụ về menu boot như vậy:

1. Tắt máy tính.

2. Đảm bảo rằng USB đầu tiên được cắm vào máy tính.

3. Xác định các phím menu boot cho máy tính tùy thuộc vào nhà sản xuất máy tính trong danh sách sau:

4. Bật máy tính.

5. Ngay lập tức nhấn nhiều lần phím menu boot được xác định trong bước 3.

a. Nếu menu boot có danh sách thiết bị xuất hiện, hãy chọn USB của bạn và nhấn Enter.

b. Nếu máy tính khởi động trên một hệ điều hành khác, thì:

• Tắt máy tính.
• Nhấn và giữ phím menu boot được xác định trong bước 3.
• Bật lại máy tính trong khi vẫn giữ phím menu boot.
  • Nếu menu boot có danh sách thiết bị xuất hiện, hãy chọn USB của bạn và nhấn Enter.
  • Nếu máy tính khởi động trên một hệ điều hành khác hoặc trả về một thông báo lỗi, hãy tắt máy tính đi và lặp lại bước 4 với phím menu boot được xác định trong bước 3.

Nếu phím menu boot được xác định trong bước 3 không hoạt động hoặc nếu USB của bạn không xuất hiện trong danh sách, hãy thử kỹ thuật khắc phục sự cố thứ hai được mô tả bên dưới.

Chỉnh sửa cài đặt BIOS

• Cách thiết lập BIOS để boot từ USB/CD/DVD, ổ cứng ngoài

Bạn có thể cần chỉnh sửa cài đặt BIOS của máy tính.

Tìm kiếm hướng dẫn sử dụng của máy tính trên trang web của nhà sản xuất để tìm hiểu cách chỉnh sửa cài đặt BIOS:

• Acer: http://us.acer.com/ac/en/US/content/drivers
• Asus: https://www.asus.com/us/support/
• Dell: https://www.dell.com/support/home/us/en/19/Products/
• Fujitsu: https://www.fujitsu.com/global/support/products/software/manual/
• HP: https://support.hp.com/us-en/products/
• Lenovo: http://support.lenovo.com/us/en/
• Samsung: http://www.samsung.com/us/support/downloads
• Sony: http://esupport.sony.com/US
• Toshiba: http://support.toshiba.com/support/products?cat=Computers

Trong cài đặt BIOS, hãy thử áp dụng từng thay đổi sau và khởi động lại máy tính sau mỗi lần thay đổi. Một số thay đổi có thể không áp dụng cho một số model nhất định.

Hãy lưu ý những thay đổi mà bạn áp dụng cho các thiết lập BIOS, để có thể hoàn nguyên chúng nếu chúng ngăn máy tính khởi động trên hệ điều hành thông thường.

1. Chỉnh sửa Boot Order: Tùy thuộc vào model, bạn có thể thấy một mục nhập cho các thiết bị di động hoặc USB. Di chuyển mục này lên đầu danh sách để buộc máy tính phải cố gắng khởi động từ USB đầu tiên trước khi bắt đầu từ ổ cứng bên trong.

2. Vô hiệu hóa Fast boot.

3. Nếu máy tính được cấu hình để khởi động với BIOS cũ, hãy thử cấu hình nó để bắt đầu với UEFI. Ngoài ra, nếu máy tính được cấu hình để bắt đầu với UEFI, hãy thử cấu hình nó để bắt đầu với BIOS cũ. Để làm như vậy, hãy thử bất kỳ tùy chọn nào sau đây nếu có:

• Bật chế độ Legacy.
• Tắt Secure boot
• Bật CSM boot
• Tắt UEFI

4. Hãy thử nâng cấp BIOS lên phiên bản mới nhất do nhà sản xuất cung cấp.

Nếu không có tùy chọn nào trong số này hoạt động, rất tiếc phải thông báo rằng bạn không thể sử dụng được Tails trên máy tính này.

Xem thêm:

• Cách tạo danh sách các chương trình cài đặt trên Windows
• Hướng dẫn reset một chương trình trên Windows về trạng thái cài đặt mặc định
• Cách cài đặt PuTTY trên Windows