Các loại file âm thanh khác nhau như thế nào?

Hầu hết mọi người không nghĩ ngợi nhiều về loại file âm thanh mà họ sử dụng, nhưng các định dạng âm thanh âm thầm định hình cách chúng ta trải nghiệm âm thanh. Chúng đóng vai trò trong cuộc sống hàng ngày lớn hơn so với những gì chúng ta nhận ra, cho dù là stream nhạc hay lưu bản ghi âm.

Tại sao sử dụng đúng loại file âm thanh lại quan trọng?

Các file âm thanh đóng vai trò rất lớn trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, cho dù là stream nhạc, tạo podcast hay lưu bản ghi âm giọng nói. Nhưng các loại file âm thanh thực sự quan trọng đến mức nào? File MP3 không tốt bằng file WAV sao? Câu trả lời phức tạp hơn bạn nghĩ. Mặc dù hầu hết người nghe thông thường không thể phân biệt được sự khác biệt giữa các định dạng, nhưng việc chọn đúng loại file có ảnh hưởng thực tế đối với kích thước file, chất lượng và khả năng tương thích.

Lựa chọn file âm thanh ảnh hưởng đến cách bạn trải nghiệm âm thanh và dung lượng lưu trữ bạn cần. Ví dụ, các định dạng lossy như MP3 và AAC nén dữ liệu để tiết kiệm dung lượng, nhưng điều này có thể làm giảm chất lượng âm thanh. Mặt khác, các định dạng lossless như FLAC và WAV giữ lại mọi chi tiết, mang lại độ rõ nét âm thanh vượt trội. Hiểu được những khác biệt này có thể không biến bạn thành một nhạc sĩ chuyên nghiệp, nhưng nó có thể giúp bạn tối ưu hóa cách lưu trữ và chia sẻ âm thanh.

Cho dù lưu trữ bản ghi âm buổi hòa nhạc hay chỉ cố gắng đưa danh sách phát yêu thích của bạn vào một ổ nhỏ, thì loại file bạn sử dụng cũng rất quan trọng.

Các loại file âm thanh phổ biến và thời điểm sử dụng chúng

Có nhiều định dạng file âm thanh khác nhau thường được sử dụng hiện nay. Việc phân biệt giữa chúng có vẻ khó khăn, nhưng tóm lại là hai loại chính: Lossy và lossless. Nhưng khi nào bạn nên sử dụng loại này thay vì loại kia?

Định dạng âm thanh Lossy

MP3 là định dạng âm thanh đầu tiên được chấp nhận rộng rãi, có kích thước file nhỏ bằng cách loại bỏ các phần âm thanh ít nghe được bằng tai người. Tốc độ bit MP3 chuẩn dao động từ 128 đến 320 kbps, trong đó 128 kbps có chất lượng giảm đáng kể, trong khi 256-320 cung cấp chất lượng âm thanh MP3 tốt nhất nhưng kích thước file lớn hơn một chút.

AAC thường được coi là cải tiến so với MP3 vì nó sử dụng phương pháp mã hóa tiên tiến hơn. Thay vì chỉ loại bỏ dữ liệu âm thanh, AAC sử dụng các kỹ thuật như SBR (Spectral Band Replication) và TNS (Temporal Noise Shaping) để bảo toàn chi tiết âm thanh tốt hơn ở tốc độ bit thấp hơn. Các kỹ thuật mã hóa mới hơn này cho phép file AAC 256 kbps nghe hay hoặc thậm chí hay hơn file MP3 320 kbps, khiến AAC trở thành định dạng âm thanh được ưa chuộng cho những dịch vụ stream như Apple Music và YouTube.

OGG là định dạng lossy ít phổ biến hơn, cung cấp chất lượng âm thanh tốt, miễn phí và mã nguồn mở. Định dạng này thường được sử dụng trên các nền tảng chơi game và mã nguồn mở, nhưng lại không có khả năng tương thích phổ biến như MP3 hoặc AAC.

Định dạng âm thanh Lossless

Không giống như các định dạng lossy như MP3, AAC và OGG, các định dạng lossless như FLAC và WAV không cắt hoặc định hình lại dữ liệu âm thanh. Thay vào đó, FLAC dựa vào các kỹ thuật nén lossless để giảm dung lượng file âm thanh khoảng 30-60% trong khi vẫn giữ nguyên toàn bộ dữ liệu gốc. Tuy nhiên, giải nén FLAC để phát âm thanh đòi hỏi phải xử lý thêm, có thể dẫn đến độ trễ, khiến định dạng này không phù hợp với các ứng dụng nhạy cảm với thời gian nhưng lại phù hợp để lưu trữ nhạc và những bản ghi âm thanh khác.

WAV loại bỏ độ trễ và xử lý thêm này bằng cách chỉ lưu dạng sóng âm thanh thô mà không cần nén. Điều này khiến WAV trở nên hoàn hảo cho sản xuất âm nhạc và chỉnh sửa chuyên nghiệp. Tuy nhiên, kích thước file lớn của định dạng này khiến nó không thực tế khi nghe thông thường.

Nhìn chung, hãy sử dụng MP3 ở tốc độ 256-320 kbps hoặc AAC ở tốc độ 192-256 kbps để có sự cân bằng tốt giữa chất lượng âm thanh và kích thước file. Sử dụng FLAC để lưu trữ nhạc với chất lượng âm thanh tốt nhất có thể và sử dụng WAV cho các buổi biểu diễn trực tiếp và sản xuất âm nhạc chuyên nghiệp. Cuối cùng, hãy sử dụng OGG khi phát triển các dự án liên quan đến âm thanh yêu cầu định dạng âm thanh miễn phí và nguồn mở.