Vitamin C là "lá chắn" bảo vệ phổi trước những tác hại thường gặp do ô nhiễm không khí

Vitamin C có thể mang lại sự bảo vệ đáng kể chống lại một trong những mối đe dọa sức khỏe vô hình nhưng phổ biến trên thế giới – ô nhiễm không khí do bụi mịn.

Nghiên cứu mới đã phát hiện ra rằng chất chống oxy hóa phổ biến này có thể làm giảm đáng kể tình trạng viêm phổi và tổn thương tế bào do tiếp xúc hàng ngày với bụi mịn PM2.5 ở mức độ thấp.

Các nhà khoa học từ Đại học Công nghệ Sydney (UTS) và Viện Nghiên cứu Y học Woolcock đã phát hiện ra tác dụng của vitamin C đối với bệnh viêm phổi và tổn thương ty thể do bụi mịn PM2.5 gây ra, một loại ô nhiễm không khí dạng hạt mịn phổ biến ở môi trường đô thị. PM2.5 trong không khí ngoài trời chủ yếu đến từ việc đốt cháy khí đốt, dầu mỏ và dầu diesel, đốt củi. Cháy rừng và bão bụi cũng có thể gây ra sự gia tăng đột biến ô nhiễm – hai sự kiện thường liên quan đến các vấn đề về hô hấp.

Tiếp xúc với PM2.5 góp phần gây ra một loạt các bệnh lý bao gồm hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), xơ phổi và thậm chí cả ung thư phổi. Và việc bảo vệ khỏi những hạt mịn này rất khó khăn, vì chúng là một phần của không khí chúng ta hít thở.

Các nhà khoa học đã sử dụng phương pháp tiếp cận hai hướng trong nghiên cứu của họ, thử nghiệm đặc tính chống oxy hóa của vitamin C trên chuột và trong nuôi cấy tế bào. Kết quả phát hiện ra rằng nó có thể làm giảm các tác động tiêu cực đến sức khỏe do tiếp xúc với PM2.5 ở mức độ thấp.

Kết quả nghiên cứu về tác động của vitamin C với sức khỏe khi ô nhiễm không khí

Đầu tiên, các nhà khoa học đã chứng minh rằng ngay cả ở nồng độ thấp, PM2.5 cũng gây ra sự gia tăng tế bào viêm, làm tăng nồng độ các cytokine như IL-1β, TNF-α và IL-17, và làm tăng stress oxy hóa. Ở chuột, ty thể – cấu trúc tế bào nhạy cảm nhất với tổn thương do ô nhiễm gây ra – bị sưng lên, phân mảnh và hoạt động quá mức trong việc tạo ra các gốc oxy phản ứng. Tế bào phổi người cũng có biểu hiện tương tự, với khả năng sống giảm, stress oxy hóa cao hơn và sự hoạt hóa các con đường viêm liên quan đến bệnh hô hấp mãn tính.

Nhưng ở cả chuột và tế bào người, vitamin C đã làm giảm gần như mọi tác động – các chỉ số viêm giảm, enzyme chống oxy hóa như SOD2 và GPX4 được phục hồi và cấu trúc cũng như chức năng của ty thể được bảo vệ. Điều thú vị là, chất bổ sung này đã ổn định ty thể, ngăn chặn chuỗi tổn thương oxy hóa mà PM2.5 gây ra.

“Lần đầu tiên, chúng tôi mang đến hy vọng về một phương pháp điều trị dự phòng chi phí thấp cho một vấn đề toàn cầu ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người,” Brian Oliver, giáo sư tại Trường Khoa học Sự sống thuộc Đại học Công nghệ Sydney (UTS) cho biết. “Giờ đây chúng ta biết rằng không có mức độ ô nhiễm không khí nào là an toàn, vì nó gây viêm phổi và dẫn đến vô số bệnh về đường hô hấp và các bệnh mãn tính, đặc biệt là trong trường hợp cháy rừng.”

Liều lượng sử dụng ở chuột tương ứng với khoảng 1 gam, hay 1.000 mg/ngày ở người, cao hơn so với nhu cầu khuyến nghị hàng ngày khoảng 75 mg/ngày cho phụ nữ và 90 mg/ngày cho nam giới. Tuy nhiên, ngưỡng an toàn được coi là 2.000 mg/ngày, và nhiều thực phẩm bổ sung có dạng 500 mg và 1.000 mg. Mặc dù vậy, không thiếu các loại thực phẩm cung cấp vitamin C chất lượng và các chất dinh dưỡng khác.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cảnh báo không nên tăng liều vitamin C mà không tham khảo ý kiến ​​chuyên gia chăm sóc sức khỏe trước. Mặc dù quá liều hiếm khi xảy ra, nhưng dùng quá nhiều có thể gây ra tác dụng phụ khó chịu về đường tiêu hóa, và những người mắc một số bệnh lý nhất định có thể gặp phải các rủi ro nghiêm trọng hơn.

“Nghiên cứu này cho thấy rằng việc dùng liều vitamin C cao nhất trong giới hạn cho phép có thể giúp ích, nhưng bạn cần nói chuyện với bác sĩ để đảm bảo đang dùng đúng loại thực phẩm bổ sung với liều lượng phù hợp và không vô tình dùng quá liều các thành phần khác có trong thực phẩm bổ sung không cần kê đơn.”

Mặc dù kết quả đầy hứa hẹn, nhưng chúng cũng chỉ là kết quả sơ bộ, và cần thêm nhiều nghiên cứu nữa – bao gồm cả thử nghiệm lâm sàng trên người – để xác nhận hiệu quả và độ an toàn.

Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Environment International.