Nghiên cứu tóc có thể cho biết bạn đã ăn gì cũng như tình trạng sức khỏe cá nhân

Phạm Hải

Từng milimet một, một sợi tóc mỏng manh có thể chứa đựng đầy đủ thông tin về chế độ ăn uống của bạn. Về cơ bản, tóc được xây dựng bởi các axit amin đến từ nguồn thực phẩm mà chúng ta tiêu thụ hàng ngày, do đó, chúng có thể “bảo tồn” tương đối hiệu quả các dấu vết hóa học của các protein trong thực phẩm chúng ta đã ăn, từ đó giúp suy ra loại thức ăn cụ thể với độ chính xác khá cao.

Một nghiên cứu mới được thực hiện bởi các nhà khoa học đến từ Đại học Utah đã cho thấy việc lập hồ sơ nghiên cứu tóc người có thể đóng vai trò như một biện pháp giúp chỉ ra sự khác biệt trong chế độ ăn uống theo tình trạng kinh tế xã hội (Socioeconomic Status - SES). Những dữ liệu này có thể được dùng để đánh giá chế độ ăn uống của cộng đồng và rủi ro sức khỏe từ chế độ ăn uống đó.

"Dữ liệu phân tích từ tóc có thể được sử dụng để định lượng xu hướng chế độ ăn uống theo cách mà các cuộc khảo sát thông thường không thể nắm bắt được. Chúng tôi muốn thấy cộng đồng y tế bắt đầu đánh giá các mô hình chế độ ăn uống bằng hoạt động khảo sát mẫu tóc trên quy mô lớn giữa các nhóm thu nhập khác nhau, đặc biệt là những quốc gia có sự phân hóa giàu nghèo cao”, giáo sư Jim Ehleringer, thuộc Khoa Khoa học Sinh học Đại học Utah, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, cho biết.

Nguồn gốc đồng vị

Trên thực tế, bắt đầu từ những năm 1990, 2 nhà khoa học nổi tiếng Denise Dearing, Thure Cerling và các đồng nghiệp bắt đầu tìm hiểu cách thức mà chế độ ăn của động vật có vú có thể được phản ánh trên lông/tóc của chúng. Các nguồn thực phẩm khác nhau có tỷ lệ đồng vị ổn định khác nhau, hoặc các nguyên tử của cùng một nguyên tố có trọng lượng khác nhau. Khi thức ăn phân hủy thành các axit amin, những đồng vị có trong thực phẩm, bao gồm cả carbon và nitơ, sẽ “ngấm” vào tất cả các bộ phận của cơ thể, trong đó có tóc.

Nào năm 2008, nhóm Ehleringer đã công bố kết quả cho thấy thành phần đồng vị của tóc có thể theo dõi hiệu quả chế độ ăn của một người.

Chẳng hạn đối với vật nuôi công nghiệp, ngũ cốc mà chúng ăn sẽ để lại dấu vết trong lông của chúng. Ngũ cốc nằm trong một nhóm thực vật gọi là thực vật C4 có chứa đường, khác với thực vật C3 - một nhóm bao gồm các loại đậu và rau. Vì vậy, nếu bạn ăn thịt của các loài động vật ăn ngũ cốc, các axit amin trong tóc của bạn cũng sẽ có tỷ lệ đồng vị giống như ngũ cốc. Còn nếu nguồn protein mà bạn ăn chủ yếu bắt nguồn từ thịt của các loài động vật ăn rau, cỏ thuộc nhóm C3, tóc của bạn cũng sẽ có một dấu hiệu đồng vị giống như thực vật C3.

Tóc có thể cho biết những gì?

Để thu thập mẫu phân tích, các nhà nghiên cứu đã đi đến nhiều tiệm hớt tóc ở 65 thành phố trên khắp Hoa Kỳ. Họ cũng đã thu thập các mẫu từ 29 mã ZIP ở Thung lũng Salt Lake để thực hiện nghiên cứu chuyên sâu về một khu vực đô thị cụ thể.

Với cách thu thập này, sẽ không có bất cứ thông tin cá nhân nào, bao gồm tuổi tác, giới tính, thu nhập, tình trạng sức khỏe của chủ các mẫu tóc được tiết lộ, đảm bảo không xâm phạm cá tự do cá nhân. Tổng cộng, các nhà khoa học đã thu được mẫu tóc đại diện cho gần 700 người.

Kết quả cho thấy sự thay đổi về tỷ lệ đồng vị tóc, cả cục bộ và quốc gia, nhưng trong phạm vi tương đối hẹp. Trong đó, nhóm nghiên cứu nhận thấy các giá trị đồng vị carbon tương quan với chi phí sinh hoạt theo khu vực (mã ZIP) nơi các mẫu được thu thập. Và phần nào chỉ ra mối tương quan giữa thu nhập, chế độ ăn, và sức khỏe cá nhân theo từng khu vực.

Để mắt đến chế độ ăn, các tác nhà nghiên cứu nhận thấy dấu vết của đồng vị giống ngũ cốc chiếm ưu thế hơn ở các khu vực SES thấp. Ngoài ra, tỷ lệ đồng vị cũng tương quan với tỷ lệ béo phì. Điều này cho phép đưa ra mối liên hệ tiềm năng giữa chế độ ăn uống, SES và sức khỏe.

Tóm lại, phân tích đồng vị tóc hoàn toàn có thể trở thành một công cụ để đánh giá rủi ro sức khỏe của cộng đồng với độ chính xác chấp nhận được.