6 câu hỏi về sức khỏe liên quan đến màn hình

Sử dụng màn hình PC, TV, smartphone... không đúng cách có thể ảnh hưởng thị giác, giảm chất lượng giấc ngủ, nhưng không gây ung thư, tiểu đường hay trầm cảm.

Ánh sáng màn hình làm giảm chất lượng giấc ngủ?

Trả lời: Đúng

Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta thường xuyên tiếp xúc với "ánh sáng xanh" có năng lượng cao vốn là những tia sáng được phát ra liên tục từ thiết bị như màn hình máy tính, TV, smartphone, tablet hay đèn LED.

Theo nghiên cứu, ánh sáng xanh chính là nguyên nhân gây ra tình trạng mỏi mắt, cận thị, thoái hóa hoàng điểm và rối loạn giấc ngủ. Nói chung, ánh sáng nhân tạo từ các thiết bị điện, điện tử và màn hình thiết bị kỹ thuật số có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ cũng như thời gian ngủ.

Chu kỳ giấc ngủ tự nhiên (hay còn được gọi là nhịp sinh học của cơ thể chúng ta) sẽ bị phá vỡ bởi ánh sáng nhân tạo, đặc biệt là ánh sáng ở vùng màu xanh sang trắng của quang phổ. Các tông màu ấm hơn như màu vàng và màu cam cũng có ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, nhưng không nhiều như những tông màu lạnh.

Việc sử dụng các thiết bị có màn hình phát sáng trước khi đi ngủ sẽ phá vỡ nhịp sinh học của bạn bằng cách đánh lừa bộ não tin rằng đó là ánh sáng tự nhiên ban ngày. Điều này sẽ cản trở quá trình tạo melatonin, vốn là loại hoocmon nội sinh kích thích dẫn đến buồn ngủ và chìm vào giấc ngủ đêm. Theo vài thử nghiệm, nếu biến ánh sáng màu xanh của màn hình thành ánh sáng màu vàng cam thì thực sự có thể giúp bạn ngủ ngon hơn vào ban đêm.

Ngoài ra, một số hãng sản xuất màn hình ngày nay đã tích hợp các công nghệ tối giản ánh sáng xanh vào sản phẩm của họ nhằm mang đến cho đôi mắt người dùng sự thoải mái và được bảo vệ tốt nhất. Cụ thể, các công nghệ này giúp giảm thiểu lượng ánh sáng xanh phát ra, kèm theo đó là công nghệ chống lóa mắt và chống nháy được tích hợp để người dùng có được trải nghiệm tuyệt vời nhất, bảo vệ đôi mắt khi làm việc hoặc giải trí.

• 10 lý do khiến smartphone ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bạn
• Một số bài tập giảm stress và thư giãn mắt đơn giản

Màn hình có ảnh hưởng đến thị giác?

Trả lời: Đúng

Hầu hết bác sĩ nhãn khoa đều khuyến cáo rằng dành quá nhiều thời gian nhìn tập trung vào màn hình máy tính hay TV không phải là thói quen tốt cho đôi mắt của bạn. Hiện nay, hai chứng bệnh nguy hiểm về mắt do ánh sáng xanh phát ra từ màn hình gây nguy hại có thể kể đến là hội chứng thị giác màn hình và thoái hóa hoàng điểm (hay còn gọi là thoái hóa điểm vàng).

Giác mạc (được đặt ở trước mắt) là một lớp bảo vệ trong suốt bảo vệ màng mắt, đồng tử và khoang trước của mắt. Ánh sáng đi qua giác mạc và đồng tử trước khi đến thủy tinh thể có thể kết tụ vào võng mạc.

Ánh sáng xanh mang nhiều năng lượng trong dải hẹp 415 - 455nm gây hại nhiều hơn cho mắt, cụ thể là thủy tinh thể và võng mạc. Các dải xanh của quang phổ mang nhiều năng lượng hơn và có thể đi thẳng qua mắt - gây nên bệnh cận thị và thoái hóa điểm vàng, vốn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù.

Về cơ bản, xem TV hay làm việc với màn hình máy tính nhiều gây mỏi mắt nhanh hơn đọc sách. Điều này liên quan đến tần số quét của đèn hình. Màn hình có tần số thấp rất dễ gây mỏi mắt, do mắt người thấy hình ảnh bị nháy liên tục, nhất là màn hình công nghệ CRT trước đây. Nhưng với màn hình LCD hay LED hiện nay thì vấn đề trên đã được khắc phục nhờ có tần số rất cao khiến mắt không còn thấy hiện tượng nhấp nháy và ánh sáng của màn hình là ánh sáng bình thường không có lẫn tia âm cực như CRT nữa.

Theo quy luật tự nhiên, mắt người bình thường vốn thích nghi với khả năng nhìn xa vì khi đó mắt không cần điều tiết, còn nhìn gần thì mắt phải điều tiết nên không duy trì lâu được. Nhìn gần lâu, ít chớp mắt cộng với ánh sáng không phù hợp, thủy tinh thể bị phồng quá lâu, khi cần giãn thì không giãn được như cũ (giống như một cái lò xo hỏng). Tình trạng này lặp lại liên tục qua nhiều ngày, nhiều tháng, cuối cùng sẽ dẫn đến mất khả năng nhìn xa. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến mắt bị bệnh cận thị.

Một nguyên nhân khác khiến màn hình dễ gây hại cho mắt hơn là do yếu tố ánh sáng và độ tương phản. Người dùng máy tính hay xem TV thường không để ý độ sáng và độ tương phản của màn hình có phù hợp với mắt của mình hay không, với ánh sáng của căn phòng hay không.

Ngồi quá gần màn hình ảnh hưởng đến mắt?

Trả lời: Chưa đúng

Một điều chắc chắn rằng nếu nhìn quá gần màn hình - cho dù là màn hình máy tính, TV hoặc màn hình thiết bị di động - có thể gây mỏi mắt, đau đầu, mờ mắt và thậm chí buồn nôn. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng những vấn đề thực sự của các triệu chứng trên còn liên quan đến góc nhìn, tư thế ngồi, vai và cổ. Khoảng cách từ mắt đến màn hình không gây tác động trực tiếp đến các triệu chứng trên.

Nhiều người lo ngại rằng ngồi quá gần màn hình máy tính hoặc TV sẽ làm hỏng đôi mắt về lâu về dài. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã chứng minh rằng màn hình không gây nguy cơ tổn thương mắt vĩnh viễn. Sự thật là không quan trọng bạn ngồi gần hay xa, mà là tư thế ngồi như thế nào. Vị trí ngồi gần hay xa còn tùy thuộc nhiều vào thị lực của từng người.

Khi làm việc với máy tính, cần lưu ý tư thế ngồi thẳng lưng, mắt đối diện trực tiếp với màn hình, vùng giữa màn hình nên cao ngang ngực. Không nên ngồi làm việc trước máy tính hay xem TV quá lâu, thỉnh thoảng phải nghỉ ngơi, đứng dậy thư giãn rồi mới tiếp tục.

Sử dụng màn hình trong tối dễ hại mắt?

Trả lời: Đúng

Có lẽ trong chúng ta ai cũng biết rằng sử dụng máy tính, smartphone, tablet hay xem TV trong bóng tối sẽ làm cho mắt mệt mỏi vì phải điều tiết theo độ sáng của màn hình và bóng tối xung quanh. Đã có nhiều trường hợp người dùng bị chẩn đoán ung thư mắt vì thói quen sử dụng điện thoại vào ban đêm khi tắt đèn đi ngủ.

Hành động này kéo dài khiến mắt bị thoái hóa điểm vàng, dẫn tới suy giảm nhanh chóng thị lực, xuất hiện dấu hiệu của ung thư mắt. Ánh sáng xanh từ màn hình có thể gây chết các tế bào trong võng mạc mắt con người, gây ảnh hưởng lớn tới thị lực. Sử dụng điện thoại trong ánh sáng yếu quá lâu tạo điều kiện cho các tia điện tử trực tiếp chiếu vào mắt, khiến kết mạc mắt bị khô kéo dài, dẫn tới ung thư mắt và mù lòa.

Theo các chuyên gia, nếu sử dụng lâu, bạn nên ngồi trong phòng sáng và tốt nhất là nơi có ánh sáng tự nhiên. Bên cạnh đó, nên biết rằng hầu hết các thiết bị có trang bị màn hình điện tử ngày nay như TV, laptop, smartphone, tablet đều có tính năng tự động điều chỉnh độ sáng màn hình phù hợp với môi trường xung quanh nên bạn không còn lo lắng khi dùng máy trong tối. Tuy nhiên, cũng cần hạn chế sử dụng như vậy liên tục trong thời gian dài mà chỉ dùng khi thực sự cần thiết.

• Hãy đặt điện thoại xuống và cảm nhận thế giới xung quanh bạn

Màn hình là nguyên nhân bệnh tiểu đường và trầm cảm?

Trả lời: Chưa đúng

Có thể nói, những người dành nhiều thời gian ngồi trước máy tính sẽ thực sự có nhiều nguy cơ bị các bệnh như béo phì, tiểu đường và trầm cảm. Tuy nhiên, màn hình không phải là nguyên nhân chính gây ra các bệnh trên. Đó có thể là một sự kết hợp của lối sống, những thay đổi về thói quen trong cuộc sống hàng ngày.

Về mặt khoa học, nếu ít hoạt động và ngồi nhiều (ngồi làm việc giấy tờ, ngồi xem TV chứ không hẳn là ngồi làm việc trước màn hình máy tính) thì chắc chắn bạn sẽ tăng cân. Nếu tăng cân, bạn sẽ gặp nhiều vấn đề về sức khỏe. Người nặng cân thường có xu hướng bị bệnh tiểu đường, trầm cảm, lo lắng và thậm chí liên quan đến tâm thần.

Khoa học cũng đã chứng minh rằng có nhiều cách để cải thiện sức khỏe ngay cả khi công việc của bạn đòi hỏi phải làm việc trên máy tính nhiều giờ mỗi ngày. Máy tính không phải là nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường và trầm cảm. Chỉ cần dành ít phút thư giãn cơ thể sau mỗi giờ làm việc căng thẳng có thể tác động rất lớn đến sức khỏe. Ngoài ra, chế độ ăn uống cũng như nghỉ ngơi, giải trí lành mạnh sẽ góp phần giúp chúng ta sống khỏe hơn.

Màn hình có thể gây ung thư?

Trả lời: Chưa đúng

Cũng giống như trong ví dụ trên, đây lại là một nỗ lực để tìm nguyên nhân cho các căn bệnh phổ biến bởi sự thay đổi lối sống đã xảy ra trong thời đại công nghệ ngày nay. Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu thực nghiệm khoa học với các phương pháp hoàn thiện đã được thực hiện nhưng vẫn chưa có chương trình nào chứng minh được mối liên hệ giữa việc sử dụng màn hình với các căn bệnh đe dọa tính mạng như ung thư.

Tuy các nghiên cứu trên cho thấy những người dành nhiều thời gian ngồi trước màn hình TV hay máy tính sẽ có nguy cơ bị bệnh ung thư nhiều hơn, song những nghiên cứu này đã bỏ qua các yếu tố bổ sung chẳng hạn như môi trường sống, thói quen sinh hoạt cùng nhiều vấn đề khác.

Trong thực tế, có hàng chục thậm chí hàng trăm nguyên nhân dẫn đến các trường hợp bệnh ung thư chứ không chỉ liên quan đến màn hình máy tính. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu nào chứng minh được điều này nên chúng ta không thể kết luận rằng màn hình là nguyên nhân chính gây ung thư.