Những cách sửa lỗi laptop máy tính không khởi động được

Thật dễ dàng để bắt đầu hoảng loạn khi laptop của bạn đột nhiên không khởi động được và chỉ hiển thị một màn hình đen lạnh ngắt, không phản hồi. Bạn có thể nghĩ ngay đến việc phải làm gì với các file và nội dung media quan trọng được lưu trữ trên máy.

Trong một số trường hợp, cuối cùng bạn sẽ cần USB cứu hộ với một bộ phần mềm để khôi phục máy tính. Nhưng trước đó, có một số cách khắc phục đơn giản mà bạn có thể thử trước khi phải thực hiện các thao tác xóa và khôi phục phức tạp hơn.

Những cách khắc phục đơn giản nhưng hiệu quả

Đôi khi, giải pháp để khôi phục laptop hoạt động bình thường lại đơn giản đến mức dễ bị bỏ qua. Đừng để sự hoảng loạn khiến bạn bỏ qua những bước này - chúng là những thủ phạm thường gặp nhất.

Kiểm tra kết nối nguồn

Một giải pháp rõ ràng là cắm lại sạc laptop. Mặc dù bạn có thể đã thử cách này, nhưng laptop đã hết pin hoàn toàn đến cạn kiệt. Trong những trường hợp như vậy, có thể mất vài phút để bộ sạc thậm chí đèn báo sạc sáng lên hoặc máy tính không thể khởi động.

Trong khi thực hiện, hãy thử dùng một thiết bị khác có cùng ổ cắm trên tường (hoặc thử dùng bộ sạc laptop của bạn trên một ổ cắm trên tường khác) để đảm bảo mọi thứ hoạt động bình thường. Đảm bảo bộ sạc và tất cả các phích cắm dọc theo cáp được cắm chặt; có thể có thứ gì đó bị lỏng.

Thực hiện tắt nguồn hoàn toàn thiết bị rồi bật lại

Tắt nguồn hoàn toàn thiết bị rồi bật lại sẽ xả hết điện năng còn lại từ các thành phần của bo mạch chủ, xóa những lỗi điện tử tạm thời ngăn chặn firmware (BIOS) của hệ thống khởi tạo:

1. Rút bộ đổi nguồn.
2. Nếu laptop của bạn có pin rời, hãy tháo pin ra.
3. Nhấn và giữ nút nguồn trong 45 đến 60 giây. Đây là bước quan trọng để đảm bảo pin được xả hoàn toàn.
4. Cắm lại bộ nguồn AC (nếu có thể, hãy tháo pin ra).
5. Thử khởi động laptop.

Những cách khắc phục này nghe có vẻ ngớ ngẩn, nhưng gần một nửa số trường hợp, một trong những nguyên nhân này chính là vấn đề.

Kiểm tra xem pin có bị hỏng không

Nếu chu kỳ cấp nguồn không hoạt động, vấn đề thường nằm ở hệ thống cung cấp điện cho một trong hai pin trong laptop của bạn.

Hỏng pin chính

Pin chính bị hỏng (chủ yếu do hao mòn lâu ngày, bị phồng, đoản mạch hoặc hỏng cell pin) có thể khiến laptop không khởi động được, ngay cả khi được kết nối với bộ sạc AC. Hệ thống quản lý pin của laptop (thường được gọi là BMS) sẽ phát hiện lỗi và khóa hệ thống để ngăn ngừa hư hỏng.

Nếu bạn có laptop pin rời, hãy thử tháo pin ra và sau đó khởi động laptop chỉ bằng bộ sạc AC. Nếu hệ thống bật nguồn, pin chính của bạn đã bị lỗi và cần được thay thế.

Đối với laptop hiện đại có pin không thể tháo rời, việc này yêu cầu mở vỏ máy và tạm thời ngắt kết nối cáp pin bên trong để kiểm tra chẩn đoán. Nếu bạn không tự tin tự làm việc này, hãy mang laptop đến gặp kỹ thuật viên chuyên nghiệp để tránh hư hỏng thêm.

Lỗi pin CMOS

Pin CMOS (một pin nhỏ hình đồng xu như CR2032) cung cấp năng lượng cho chip lưu trữ các thiết lập BIOS của laptop (bao gồm thời gian, ngày tháng và quan trọng nhất là trình tự khởi động).

Nếu pin này bị hỏng, BIOS sẽ mất cấu hình mỗi khi laptop bị rút phích cắm hoặc mất điện. Điều này thường khiến hệ thống quên ổ nào chứa hệ điều hành, dẫn đến lỗi khởi động.

Nếu ngày và giờ của laptop liên tục bị reset về một ngày rất xa trong quá khứ (như năm 2000), rất có thể pin CMOS đã bị hỏng. Việc thay pin CMOS giá rẻ này đòi hỏi phải mở vỏ laptop; độ khó của việc này tùy thuộc vào máy tính cụ thể của bạn.

Kiểm tra xem RAM có bị lỗi không

RAM là không gian làm việc ngắn hạn của hệ thống. Chỉ cần một đoạn nhỏ của thanh RAM bị lỗi, máy tính cũng không thể cấp phát bộ nhớ cần thiết để load hệ điều hành và quá trình khởi động sẽ bị dừng đột ngột. Điều này thường dẫn đến màn hình đen hoặc khởi động lại nhiều lần.

Nếu laptop được lắp nhiều thanh RAM và có bảng điều khiển truy cập RAM, bạn có thể dễ dàng xác định vấn đề:

1. Thực hiện tắt nguồn hoàn toàn thiết bị rồi bật lại và ngắt kết nối nguồn.
2. Mở bảng điều khiển truy cập RAM trên laptop.
3. Tháo tất cả trừ một thanh RAM.
4. Thử khởi động máy tính.
5. Nếu máy khởi động thành công, thanh RAM đó vẫn ổn. Tắt máy và kiểm tra từng thanh RAM còn lại.

Bằng cách kiểm tra từng thanh RAM một, bạn có thể xác định và tháo mô-đun bị lỗi, cho phép máy tính chạy (mặc dù bộ nhớ ít hơn) trong khi chờ RAM thay thế.

Nếu RAM được hàn trực tiếp vào bo mạch chủ, hoặc nếu không, bạn không thể truy cập dễ dàng, lỗi bộ nhớ sẽ là một vấn đề nghiêm trọng hơn nhiều. Bạn có thể cần phải gửi RAM đi sửa chữa hoặc mang đến trung tâm sửa chữa tại địa phương mà bạn tin tưởng.

Sử dụng Windows Recovery Environment để khôi phục hệ điều hành

Sử dụng các công cụ khôi phục của Windows

Nếu laptop Windows của bạn khởi động và vượt qua được logo của nhà sản xuất, nhưng sau đó bị treo, khởi động lại liên tục hoặc hiển thị Màn hình Xanh Chết chóc (BSOD), thì vấn đề không phải do phần cứng. Đó là hệ điều hành bị hỏng, có thể do driver kém, cập nhật Windows không thành công hoặc nhiễm phần mềm độc hại.

Điều quan trọng ở đây là sử dụng Windows Recovery Environment (WinRE) ẩn, được thiết kế để sửa chữa hệ điều hành mà không xóa dữ liệu cá nhân của bạn. Bạn có thể buộc laptop vào môi trường này bằng các bước sau:

1. Tắt laptop nếu đang bật, sau đó bật lại.
2. Ngay khi logo Windows xuất hiện, hãy nhấn và giữ nút nguồn cho đến khi quạt tản nhiệt trên laptop của bạn im lặng.
3. Lặp lại quy trình này thêm hai lần nữa.
4. Ở lần khởi động thứ tư, Windows sẽ nhận ra các lỗi lặp lại và tự động load màn hình Automatic Repair, đưa bạn vào WinRE.

Từ đây, điều hướng đến Troubleshoot > Advanced Options. Đây là những lựa chọn tốt nhất dành cho bạn:

• System Restore: Đây thường là cách khắc phục nhanh nhất. Nó khôi phục hệ điều hành về thời điểm đã lưu trước đó khi hệ thống hoạt động bình thường mà không ảnh hưởng đến bất kỳ tài liệu, ảnh hoặc file nào của bạn.
• Startup Repair: Tính năng này cố gắng tự động sửa các file bị hỏng trong dữ liệu cấu hình khởi động (BCD) của hệ thống.

Kiểm tra xem ổ lưu trữ có bị lỗi không

Ổ lưu trữ bị trục trặc gây ra sự cố khởi động

Nếu laptop của bạn không tìm thấy hệ điều hành, nó thường hiển thị thông báo như No bootable device found hoặc Insert boot media. Điều này cho biết lỗi của chính thiết bị lưu trữ (HDD hoặc SSD) hoặc lỗi nghiêm trọng của GUID Partition Table (GPT).

Bước đầu tiên là sử dụng tiện ích phần mềm hệ thống để kiểm tra xem ổ có thực sự hiện diện hay không:

1. Khởi động lại laptop.
2. Nhấn liên tục phím BIOS (thường là F2, F10, F12 hoặc DEL) trong khi khởi động.
3. Sau khi vào cài đặt BIOS/UEFI, hãy điều hướng đến phần Storage hoặc Boot configuration.
4. Tìm danh sách các ổ đã kết nối. Nếu ổ chính (HDD/SSD) của bạn không được liệt kê theo số hiệu model, thì ổ đã bị hỏng hoặc kết nối vật lý bị lỏng.

Nếu không nhìn thấy ổ, bạn có thể thử mở vỏ laptop và lắp lại ổ (ngắt kết nối và kết nối lại đầu nối SATA hoặc NVMe) để đảm bảo kết nối vật lý đúng cách. Nếu lắp lại không hiệu quả hoặc bạn không thể mở vỏ laptop, bạn sẽ cần thay ổ.

Giải pháp cuối cùng: Khôi phục dữ liệu và cài đặt lại hệ điều hành

Nếu tất cả các bước kiểm tra linh kiện và sửa chữa phần mềm đều không thành công, bạn chỉ còn lại lựa chọn cuối cùng và toàn diện nhất. Quy trình ở đây gồm hai bước: Bảo mật dữ liệu trước, sau đó build lại máy.

Khôi phục dữ liệu bằng thiết bị bảo vệ ổ cứng

Đừng cố gắng cài đặt lại hệ điều hành cho đến khi dữ liệu của bạn an toàn. Để khôi phục, bạn sẽ cần một máy tính đang hoạt động và một thiết bị bảo vệ ổ cứng giá rẻ có kết nối USB phù hợp với loại ổ của laptop. Sau đây là những việc cần làm:

1. Tháo ổ cứng hoặc ổ SSD bên trong khỏi laptop không khởi động được.
2. Kết nối ổ với đầu đọc/thiết bị bảo vệ ổ cứng ngoài.
3. Kết nối thiết bị bảo vệ ổ cứng ngoài với máy tính đang hoạt động.
4. Nếu ổ vẫn hoạt động, máy tính đang hoạt động sẽ nhận dạng nó là ổ cứng ngoài. Thao tác này cho phép bạn sao chép tất cả các file quan trọng từ thư mục người dùng (Documents, Pictures, Desktop, v.v...) sang một vị trí sao lưu an toàn.

Cài đặt lại toàn bộ hệ điều hành

Sau khi dữ liệu được bảo mật, bạn có thể tiến hành cài đặt lại Windows để khắc phục sự cố. Sử dụng máy tính đang hoạt động để tạo USB cài đặt Windows có khả năng boot.

Cắm USB vào laptop bị lỗi, khởi động từ USB (bằng cách chọn USB trong menu BIOS/boot) và chọn tùy chọn cài đặt bản sao mới của hệ điều hành. Thao tác này sẽ định dạng ổ bị hỏng và cung cấp cho bạn một hệ thống ổn định, hoạt động tốt.

Chúc các bạn thành công!

Xem thêm:

• Hướng dẫn khắc phục lỗi Windows không khởi động được
• Nếu máy tính bị treo hãy ấn tổ hợp phím này
• Truy tìm “kẻ” làm cho Windows khởi động chậm