Những thuật ngữ thời tiết ít người biết có thể ảnh hưởng tới khu vực của bạn trong năm nay

Bạn đã bao giờ nghe nói về vòm nhiệt, Derechos, Haboobs chưa? Rất có thể những hiện tượng thời tiết khắc nghiệt này sẽ đến với Trái Đất của chúng ta vào năm nay.

Khi thời tiết ngày càng khó lường, những hiện tượng và thuật ngữ thời tiết ít được biết đến này đang ngày càng trở nên phổ biến, Jacob Hinson, một nhà khí tượng học tại AccuWeather ở State College, Pennsylvania, cho biết. "Biến đổi khí hậu có thể dẫn đến thời tiết cực đoan hơn". "Vì vậy, điều cần thiết là phải cập nhật các thuật ngữ mới xuất hiện vì chúng giúp phân loại những gì đang thực sự xảy ra dễ dàng hơn."

Việc nắm vững những thuật ngữ thời tiết mới nhất không chỉ giúp bạn biết cách ăn mặc và có nên mang theo ô hay không, mà còn đảm bảo bạn sẽ sẵn sàng cho bất kỳ điều kiện thời tiết nào ập đến. Hinson cho biết: "Chúng ta trải nghiệm thời tiết mỗi ngày, vì vậy việc biết những gì đang diễn ra là rất quan trọng đối với sức khỏe và sự an toàn của bản thân, đặc biệt là khi chúng ta bắt đầu trải qua những tác động khắc nghiệt hơn của thời tiết."

Derecho

Derecho là "một cơn bão gió dữ dội và kéo dài". Gió thổi thẳng, và đó là lý do tại sao nó có tên như vậy. Theo Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia (NOAA), Derecho trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "đúng", "thẳng" hoặc "trực tiếp". Trái ngược với lốc xoáy, từ "tornar" trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "xoay".

Để được phân loại là derecho, một cơn bão gió phải có sức gió ít nhất  93km/giờ, một số cơn giật trên 120km/giờ và đường đi gây thiệt hại do gió dài ít nhất 402km. Những cơn bão dữ dội này có thể tạo ra những cơn gió gây thiệt hại trên diện tích hàng trăm dặm và rộng hơn 161km.

Nếu nghe thấy một cơn bão derecho đang hướng về phía mình, hãy tránh các hoạt động ngoài trời và tránh xa đường xá nếu có thể, vì gió có thể lật xe. NOAA cũng cảnh báo không nên chèo thuyền hay đi bộ đường dài, vì gió và sóng lớn có thể lật thuyền, thậm chí làm đổ cây.

Hạn hán chớp nhoáng (Flash drought)

Hạn hán chớp nhoáng là tình trạng hạn hán bắt đầu hoặc gia tăng rất nhanh. Kiểu thời tiết khó lường này xảy ra khi lượng mưa thấp kết hợp với nhiệt độ cao, gió mạnh hoặc bức xạ cao. Hạn hán chớp nhoáng có thể gây thiệt hại nặng nề cho nông nghiệp và hệ sinh thái.

Thuật ngữ hạn hán chớp nhoáng không hề cũ. Nó được đặt ra vào đầu những năm 2000 bởi nhà khí hậu học Mark Svoboda, Tiến sĩ, giám đốc Trung tâm Giảm nhẹ hạn hán quốc gia tại Đại học Nebraska–Lincoln. Ông đã nghĩ ra thuật ngữ này một cách vội vàng khi đang cố gắng giải thích với một phóng viên về những đợt hạn hán phát triển nhanh chóng đang ảnh hưởng đến vùng đồng bằng vào thời điểm đó.

Haboob

Haboob là một cơn bão bụi lớn hình thành do giông bão, thường xảy ra ở Tây Nam. Bạn sẽ thấy chúng  xuất hiện rất nhiều ở Arizona, đặc biệt khi gió mùa về, kéo dài từ cuối hè đến đầu thu. Chúng mang đến những mối nguy hiểm tiềm ẩn vì tầm nhìn bị hạn chế.

Vòm nhiệt

Vòm nhiệt có thể là cụm từ khí hậu của mùa hè, với những đợt nắng nóng nguy hiểm bao trùm cả nước. Vòm nhiệt về cơ bản là nhiệt bị giữ lại dưới áp suất cao. Đây là một hiện tượng liên quan đến các dòng tia khiến thời tiết oi bức bị khóa chặt.

Nhiệt độ cao có thể bị giữ lại như vậy trong nhiều tuần, điều này không hề dễ chịu chút nào đối với con người. Nếu không nhớ mình đã lớn lên với những mái vòm nhiệt, đó là vì chúng hiện đã phổ biến hơn nhiều. Một nghiên cứu năm 2025 của các nhà nghiên cứu tại Đại học Pennsylvania cho thấy các mái vòm nhiệt—và một số dạng thời tiết cực đoan khác—đã tăng gấp ba lần trong 50 năm qua.

Dòng bùn

Dòng bùn tương tự như lở đất, nhưng có nhiều nước hơn. Nước được trộn lẫn với đất và mảnh vụn, nhưng không phải là bùn nhão. Theo Hiệp hội Địa chất Colorado, nó giống như độ đặc của bột bánh kếp.

Vậy sự khác biệt giữa dòng bùn và lở đất là gì? Trong một trận lũ bùn, hơn một nửa số hạt có kích thước bằng cát hoặc nhỏ hơn. Một trận lũ bùn nghe có vẻ chỉ là một mớ hỗn độn bùn lầy, nhưng đừng nhầm lẫn: Lũ bùn và lở đất có thể khá nguy hiểm. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), những sự kiện liên quan đến thời tiết này cướp đi sinh mạng của 25 đến 50 người ở Hoa Kỳ mỗi năm.

Bão Nor’easter

Bão Nor’easter là một cơn bão áp thấp với gió thổi từ vùng Đông Bắc. Thực tế, đó chính là nguồn gốc tên gọi của nó.

Bão Nor’easter là một trận bão hỗn hợp mùa đông, mang theo mưa lớn hoặc tuyết rơi và gió mạnh thường gây ra thiệt hại cho bờ biển. Chúng thường bắt đầu dọc theo bờ biển Đông Nam và mạnh dần khi di chuyển lên phía trên. Mặc dù gió đông bắc hiện không phổ biến, nhưng chúng đang trở nên dữ dội hơn, theo một nghiên cứu năm 2025 của Đại học Pennsylvania.