Kinh tuyến là gì? Vĩ tuyến là gì?

Kinh tuyến là gì? Vĩ tuyến khác kinh tuyến như thế nào? Hãy cùng nhau tìm hiểu những điều cần biết về kinh tuyến và vĩ tuyến nhé!

Thuật ngữ Vĩ tuyến và Kinh tuyến thường được sử dụng trong bối cảnh địa lý và khoa học. Bản đồ thế giới chúng ta sử dụng được đánh dấu bằng các quốc gia, lục địa và đại dương, nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi về các đường khác nhau chạy trên bản đồ chưa? Những đường này, được gọi là vĩ tuyến và kinh tuyến, giúp chúng ta xác định kích thước và hướng chính xác của một vị trí. Vĩ tuyến chạy từ đông sang tây và không bao giờ cắt nhau, trong khi kinh tuyến chạy từ bắc xuống nam và cắt nhau ở cực bắc và cực nam. Đây là điểm khác biệt chính giữa vĩ tuyến và kinh tuyến.

Có nhiều loại kinh tuyến và vĩ tuyến trong địa lý:

Xích đạo là một đường tưởng tượng chạy quanh Trái Đất, chia Trái Đất thành Bắc Bán Cầu và Nam Bán Cầu. Đây là một vĩ tuyến quan trọng vì nó quyết định lượng ánh sáng Mặt Trời mà các khu vực khác nhau trên hành tinh nhận được tại bất kỳ thời điểm nào.

Một loại kinh tuyến khác là kinh tuyến gốc, đi qua Greenwich, Anh. Kinh tuyến này có ý nghĩa quan trọng vì nó được chọn làm điểm khởi đầu để đo kinh độ, cho phép các thủy thủ xác định vị trí của họ trên đại dương.

Ngoài ra còn có các vĩ tuyến, được gọi là vĩ tuyến, chạy từ Bắc Cực đến Nam Cực.
Giờ hãy cùng nhau tìm hiểu chi tiết hơn về kinh tuyến và vĩ tuyến nhé!

Mỗi địa điểm trên trái đất đều có một địa chỉ toàn cầu. Vì địa chỉ được tính bằng số, mọi người có thể kể cho nhau nghe về địa điểm đã tới bằng mọi ngôn ngữ. Địa chỉ toàn cầu được đưa ra dưới dạng hai số gọi là tọa độ. Hai số này là số vĩ độ và số kinh độ ("Lat/Long").

5 vĩ độ quan trọng

Ngoài đường xích đạo, chí tuyến Bắc, chí tuyến Nam, vòng Bắc Cực và vòng Nam Cực là năm vòng vĩ độ được tìm thấy trên hầu hết các bản đồ và quả địa cầu.

Chí tuyến Bắc đánh dấu vị trí cực bắc trên Trái Đất. Ở vị trí này, mặt trời ở ngay trên đỉnh đầu trong ngày hạ chí tháng 6. Hạ chí tháng 6 là ngày dài nhất trong năm ở Bắc bán cầu vì Bắc bán cầu nghiêng về phía mặt trời. Đây cũng là ngày ngắn nhất trong năm ở Nam bán cầu vì bán cầu này nghiêng ra xa mặt trời.

Tương tự như vậy, chí tuyến Nam đánh dấu vị trí cực nam trên Trái Đất, nơi mặt trời ở ngay trên đỉnh đầu trong ngày hạ chí tháng 12. Hạ chí tháng 12 là ngày dài nhất trong năm ở Nam bán cầu vì nó nghiêng về phía mặt trời và là ngày ngắn nhất trong năm ở Bắc bán cầu vì nó nghiêng ra xa mặt trời.

Kinh tuyến là gì?

Kinh tuyến là một nửa đường tròn trên bề mặt Trái Đất, nối liền Địa cực, chỉ hướng Bắc - Nam và cắt thẳng góc với đường xích đạo. Đường kinh tuyến có độ dài khoảng 20.000km.

Đường kinh tuyến chạy qua đài quan sát thiên văn tại Greenwich thuộc Luân Đôn là kinh tuyến 0° hay còn gọi là kinh tuyến gốc. Mặt phẳng của kinh tuyến 0° và kinh tuyến 180° chia Trái Đất thành Bán cầu đông và Bán cầu tây.

Các loại kinh tuyến khác nhau gồm:

• Kinh tuyến từ là các kinh tuyến nối liền các cực từ.
• Kinh tuyến địa lý là những kinh tuyến nối liền các Địa cực.
• Kinh tuyến họa đồ là các đường kinh tuyến vẽ trên bản đồ.

Vĩ tuyến là gì?

Vĩ tuyến là một vòng tròn tưởng tượng nối tất cả các điểm có cùng vĩ độ, có hướng từ đông sang tây trên Trái Đất. Vị trí trên vĩ tuyến được xác định dựa trên tọa độ của kinh độ. Điểm giao nhau giữa một kinh tuyến và một vĩ tuyến luôn vuông góc. Càng gần cực Trái Đất thì đường kính của vĩ tuyến lại càng nhỏ hơn.

Có 5 vĩ tuyến đặc biệt để đánh dấu bản đồ Trái Đất gồm:

• Vòng Bắc cực (66° 33' 38" vĩ bắc)
• Hạ chí tuyến (23° 26' 22" vĩ bắc)
• Xích đạo (0° vĩ bắc)
• Đông chí tuyến (23° 26' 22" vĩ nam)
• Vòng Nam Cực (66° 33' 38" vĩ nam)

Hạ chí tuyến và Đông chí tuyến là các ranh giới phía Bắc và phía Nam của những vùng đất, ít nhất một thời điểm trong năm có thể thấy được Mặt Trời đi qua đỉnh đầu.

Vòng cực bắc và vòng cực nam là ranh giới của những vùng có thể nhìn thấy Mặt Trời trong suốt ít nhất một ngày giữa mùa hè trong năm.

Có bao nhiêu kinh tuyến, vĩ tuyến trên Trái đất

Có tất cả 181 đường vĩ tuyến trên Trái đất bao gồm cả xích đạo là vĩ tuyến đặc biệt. Vĩ tuyến gốc chính là đường xích đạo. Các đường vĩ tuyến song song với nhau và không bao giờ cắt nhau.

Có tất cả 360 kinh tuyến trên Trái đất. Đường Kinh Tuyến gốc được đánh số 0° và chạy qua đài thiên văn Grin-uýt ở ngoại ô Thành Phố Luân Đôn nước Anh. Các kinh tuyến sẽ gặp nhau ở Cực Bắc và Cực Nam.

Các chí tuyến và vòng cực trên Trái Đất

Chí tuyến là gì?

Chí tuyến là tên gọi của hai vĩ tuyến có vĩ độ +23°26’22” và -23°26’22” ở phía Bắc và phía Nam xích đạo Trái Đất, là ranh giới của các vành đai ôn đới và nhiệt đới.

Như vậy, trên Trái đất có 2 đường Chí tuyến là chí tuyến Bắc còn có tên chí tuyến Giải (Cancer), chí tuyến Nam còn có tên chí tuyến Ma Kết (Capricorn).

Vòng cực là gì?

Vòng cực là các đường tưởng tượng trên bề mặt Trái Đất. Tại các điểm từ các đường này đến hai địa cực đôi khi xảy ra hiện tượng ngày hay đêm vùng cực (đêm trắng hay ngày không có mặt trời). Trên Trái Đất có hai vòng cực (là vòng cực Bắc và vòng cực Nam).

Có 2 vòng cực: Vòng cực Bắc: 66033B và vòng cực Nam: 66033N

Kinh độ, vĩ độ và tọa độ địa lí

Kinh độ của một địa điểm là khoảng cách tính bằng số độ từ kinh tuyến đi qua điểm đó đến kinh tuyến gốc.

Vĩ độ của một điểm là khoảng cách tính bằng số độ từ vĩ tuyến đi qua điểm đó đến vĩ tuyến gốc.

Tọa độ địa lí là nơi giao nhau giữa kinh độ và vĩ độ của điểm đó trên bản đồ hoặc Địa Cầu