5 mẹo theo dõi việc sử dụng băng thông mạng gia đình

Hàng ngày, mọi thành viên trong gia đình bạn đều phải “cạnh tranh” để “giành giật” băng thông: Lũ trẻ muốn chơi game trực tuyến, vợ/chồng của bạn đang phát trực tuyến một bộ phim, còn bạn thì cần tải xuống một file quan trọng cho công việc, v.v... Rất nhiều thứ có thể làm cạn kiệt dung lượng băng thông Internet. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc băng thông cạn kiệt là do phần mềm độc hại hoặc những kẻ xâm nhập mạng trái phép.

Bài viết hôm nay sẽ hướng dẫn cách kiểm tra và theo dõi ai/yếu tố nào đang sử dụng băng thông trên mạng gia đình của bạn.

1. Theo dõi sử dụng băng thông qua router

Xuất phát điểm tốt nhất để tìm hiểu những gì đang tiêu thụ băng thông chính là từ router. Router gia đình xử lý tất cả lưu lượng truy cập internet đến và đi trong ngôi nhà.

Phần cài đặt router là một trang ghi lại thông tin về mỗi thiết bị hiện được kết nối vào mạng. Bạn có thể kiểm tra địa chỉ IP, địa chỉ MAC và trạng thái kết nối hiện tại của chúng. Tùy thuộc vào router, bạn cũng có thể có quyền truy cập vào thông tin mạng như tốc độ download và upload hiện tại, lượng dữ liệu mỗi thiết bị đang sử dụng hoặc đã sử dụng.

Nếu thấy một mục không quen thuộc, bạn có thể xóa nó khỏi mạng. Hãy đảm bảo chắc chắn không xóa nhầm các thiết bị của chính bạn trong quá trình này, nếu không vấn đề hơi rắc rối đấy! Bạn có thể cần phải nhập lại thông tin xác thực bảo mật để đăng nhập lại vào mạng, một bất tiện nhỏ trên hầu hết các thiết bị.

2. Kiểm tra sử dụng băng thông với Capsa

Tùy chọn thứ hai để kiểm tra những thiết bị đang sử dụng băng thông là thông qua chương trình của bên thứ ba. Trong trường hợp này, bạn có thể sử dụng Capsa, một ứng dụng phân tích mạng miễn phí, nắm bắt mọi gói dữ liệu tương tác với hệ thống.

• Bước 1: Chọn network adapter cho hệ thống của bạn. Trong ví dụ này là Ethernet. Chọn Full Analysis, sau đó nhấn Start.
• Bước 2: Trong Node Explorer (phía bên trái), đi tới Protocol Explorer > [loại adapter] > IP.
• Bước 3: Trong bảng phân tích, chọn Protocol. Tab Protocol hiển thị các gói dữ liệu cho mỗi giao thức mà hệ thống đang sử dụng.
• Bước 4: Trong thanh công cụ phân tích ở cuối màn hình, chọn MAC Endpoint. Nếu nhấp đúp vào địa chỉ IP của thiết bị, màn hình phân tích gói chi tiết sẽ mở ra.

Điều tiện dụng là những lưu lượng truy cập phổ biến có địa chỉ dễ nhận biết. Bên cạnh đó, Capsa còn đánh dấu lưu lượng truy cập cho bạn.

Bạn có thể tổ chức thông tin này theo nhiều cách khác nhau. Trong bảng phân tích, nhấn vào tab IP Endpoint, sau đó duyệt đến địa chỉ IP thiết bị. Thanh công cụ phân tích hiển thị tất cả các kết nối đến và đi cho máy chủ cục bộ, điểm cuối xét theo địa lý và hơn thế nữa.

Phiên bản miễn phí có một số hạn chế:

• Chỉ theo dõi được 10 địa chỉ IP private
• Chỉ theo dõi một network adapter
• Chỉ có thể làm việc trên một dự án tại một thời điểm

Nhưng trong hầu hết các trường hợp, những hạn chế này không ảnh hưởng đến khả năng để tìm ra những gì đang “tiêu thụ” băng thông.

Tải Capsa cho Windows (Miễn phí).

3. Quét hệ thống để tìm phần mềm độc hại

Khả năng khác là các vấn đề về băng thông không phát sinh từ mạng cục bộ. Rất có thể một số phần mềm độc hại khó chịu đang đánh cắp băng thông, khi mạng cục bộ giao tiếp với một máy chủ bên ngoài hoặc hoạt động như một bot spam email. Phần mềm độc hại có thể “tiêu thụ” băng thông theo nhiều cách khác nhau. Nếu đã có phần mềm độc hại xuất hiện trên hệ thống, thì bất kể chúng tiêu thụ băng thông ít hay nhiều, bạn cũng cần phải “dọn sạch” hệ thống của mình.

Bạn nên cài đặt một bộ phần mềm diệt virus và chạy quét toàn bộ hệ thống bằng phần mềm vừa cài đặt. Quản Trị Mạng khuyên bạn nên tải xuống Malwarebytes, chạy quét toàn bộ hệ thống để kiểm tra và loại bỏ bất kỳ tác nhân đáng ngờ nào được chương trình tìm ra. Sau đó, kiểm tra xem băng thông của bạn có tăng không.

4. Sử dụng Netstat để tìm ra những vấn đề về mạng

Một cách khác để cải thiện tình trạng các tiến trình hệ thống “đánh cắp” băng thông là thông qua Command Prompt và lệnh netstat.

Netstat là viết tắt của từ “network statistics” (thống kê mạng) và bạn có thể sử dụng lệnh này để đánh giá tất cả các lưu lượng đến và đi khỏi mạng trên hệ thống (chứ không phải router).

Trong thanh tìm kiếm trên menu Start, nhập command, sau đó nhấp chuột phải và chọn Run as Administrator. Khi Command Prompt mở, nhập netstat -o và nhấn Enter. Dưới đây là một danh sách dài về mọi kết nối mạng đang hoạt động trên máy tính, cổng mà chúng nghe, địa chỉ bên ngoài và kết nối mạng thuộc về tiến trình nào.

Lướt qua danh sách và xem nếu có bất kỳ mục bất thường nào không. Bạn có thể sao chép và dán một địa chỉ vào trình duyệt để tìm kiếm thêm thông tin. Phần lớn sẽ là các mục dành cho máy chủ hoặc máy chủ đám mây loại này hay loại khác vì chúng được coi là “xương sống” của Internet.

Để phân tích nhanh, hãy truy cập urlscan.io và nhập địa chỉ trong đó. Bạn nhận được một báo cáo ngắn về việc máy chủ hoặc địa chỉ đó thuộc về ai.

Bạn cũng có thể lưu ý PID (Process ID). Mở Task Manager, sau đó là tab Services và tìm tiến trình tương đương. Nếu PID có nhiều kết nối mạng mở trong Command Prompt và đó là service bạn không nhận ra, bạn có thể dừng service và xem liệu việc này có giải quyết vấn đề về băng thông không, hoặc tìm kiếm trên Internet để xem tiến trình đó là gì và hệ thống có yêu cầu tiến trình đó không.

5. Kiểm tra hoạt động mạng với Windows Resource Monitor

Trong khi đang sử dụng Task Manager, để chọn một công cụ xử lý sự cố băng thông khác, hãy nhấp vào tab Performance và sau đó nhấp vào nút “Resource Monitor” ở phía dưới.

Resource Monitor là một trong những công cụ mạnh nhất có sẵn trong “kho vũ khí” khắc phục sự cố mạng dành cho người dùng Windows.

Trong ví dụ này, nếu nhìn lướt qua các cột Send và Receive, dễ dàng thấy rằng Chrome và Malwarebytes hiện chiếm phần lớn băng thông. Việc thấy Chrome và Malwarebytes ở đầu danh sách là một điều tốt vì cả hai chương trình này đều có thể tin tưởng được. Nếu bạn thấy một tiến trình hoặc ứng dụng không xác định ở đầu danh sách, làm cạn kiệt băng thông, thì đã đến lúc bắt đầu điều tra xem đó là gì rồi.

Nếu bạn có sự cố băng thông liên tục và chắc chắn rằng đó không phải là một thiết bị trong tầm kiểm soát của bạn, một trong những mẹo trên để giám sát việc sử dụng mạng gia đình và tìm ra thủ phạm thực sự đang làm “cạn kiệt” băng thông.

Chúc bạn thực hiện thành công!