15 công cụ chẩn đoán để kiểm tra tình trạng PC Windows

Cho dù bạn là người mới sử dụng Windows hay một người dùng kỳ cựu, hệ thống của bạn cuối cùng sẽ gặp phải những vấn đề không dễ chẩn đoán. Trước khi gọi hỗ trợ kỹ thuật, có rất nhiều công cụ chẩn đoán PC mà bạn có thể thử.

Công cụ chẩn đoán sự cố hệ thống Windows

Các vấn đề về phần cứng có thể rất đau đầu. Chúng có xu hướng xảy ra khi bạn đang sử dụng phiên bản hệ điều hành cũ hơn hoặc bản build Windows Insider mới.

Nếu bạn cần lời nhắc về phần cứng nào được cài đặt trên PC của mình thì đây là một số công cụ có thể trợ giúp việc đó.

1. HWiNFO

HWiNFO là công cụ tóm tắt hệ thống toàn diện nhất về lâu dài. Nó hiển thị tất cả thông tin về máy tính của bạn - từ nhiệt độ CPU đến điện áp quạt. Trên thực tế, nếu bạn đang sử dụng bộ xử lý AMD, đây sẽ là công cụ kiểm tra PC mà bạn nên sử dụng vì các lựa chọn thay thế như CPU-Z được biết là hiển thị kết quả đọc không chính xác.

Thật tốt khi có HWiNFO trên PC nếu bạn muốn có kết quả đọc chính xác nhất từ phần cứng máy tính của mình.

2. Performance Monitor

Giống như các phiên bản hệ điều hành cũ hơn, Windows 10 và 11 có Performance Monitor. Tuy nhiên, không giống như các phiên bản cũ, đây hiện là công cụ chẩn đoán PC độc lập. Hãy xem cách mở Performance Monitor nếu bạn chưa quen với nó.

Theo mặc định, Monitor chỉ hiển thị Processor Time, hiển thị lượng CPU đang được sử dụng tại bất kỳ thời điểm nào. Tuy nhiên, bạn có thể thêm nhiều bộ đếm hơn như mức sử dụng ổ đĩa, năng lượng đã sử dụng, kích thước paging file, kích thước chỉ mục tìm kiếm, v.v...

3. Reliability Monitor

Reliability Monitor là một “viên đá quý” ẩn trong Windows mà Microsoft cần nhấn mạnh tầm quan trọng của nó đối với người dùng. Công cụ này theo dõi lịch sử máy tính của bạn. Bất cứ lúc nào máy tính của bạn bị treo, hay chỉ một ứng dụng gặp sự cố hoặc hoạt động không bình thường theo bất kỳ cách nào, tình trạng đó sẽ được ghi lại trong công cụ này. Nó cũng theo dõi các sự kiện khác như khi Windows Updates tải một bản sửa lỗi mới hoặc khi phần mềm mới được cài đặt.

Đường màu xanh cho phép ước tính mức độ ổn định của hệ thống theo thời gian trên thang điểm từ 1-10. Để truy cập nó, hãy vào Control panel, chọn System and Security > Security and maintenance > Maintenance > View reliability history. Nếu hệ thống của bạn có rất nhiều lỗi, đây sẽ là nơi tốt nhất để kiểm tra và tìm giải pháp khắc phục.

Các chương trình chẩn đoán sự cố mạng trên Windows

Cho dù bạn đang sử dụng kết nối WiFi hay Ethernet, rất có thể cuối cùng bạn sẽ gặp phải sự cố mạng. May mắn thay, có rất nhiều công cụ chẩn đoán Windows giúp việc khắc phục sự cố kết nối Internet của bạn trở nên dễ dàng.

4. WiFi Analyzer

WiFi Analyzer là một công cụ miễn phí thực hiện phân tích thiết lập mạng WiFi của bạn để xem liệu kênh không dây của bạn có gây nhiễu các mạng WiFi khác gần đó hay không.

Sau khi phân tích, nó sẽ đề xuất cài đặt kênh cho bạn. Nó không hoàn hảo, đặc biệt là ở những căn hộ và thành phố đông đúc. Tuy nhiên, nó có thể tăng đáng kể tốc độ và độ tin cậy WiFi của bạn, vì vậy rất đáng để thử.

5. SoftPerinf Network Scanner

SoftPerinf Network Scanner là một công cụ dễ sử dụng giúp phát hiện mọi thiết bị được kết nối với mạng của bạn. Tiện ích này hỗ trợ cả khám phá IPv4 và IPv6.

Bạn có thể sử dụng nó ở nhà để xem có bao nhiêu thiết bị được kết nối với mạng (để kiểm tra xem có ai đang ngắt kết nối của bạn không) hoặc tìm địa chỉ IP của một thiết bị cụ thể (chẳng hạn như điện thoại thông minh của bạn). Nó cũng cho phép bạn bắt đầu tắt máy từ xa.

Phiên bản miễn phí của phần mềm liệt kê tối đa 10 thiết bị, quá đủ để sử dụng tại nhà.

Ứng dụng chẩn đoán sự cố ổ lưu trữ trên Windows

Khi kiểm tra lỗi của PC, bạn rất dễ bỏ qua thiết bị lưu trữ của mình mặc dù ổ lưu trữ là một trong những phần cứng quan trọng nhất để duy trì hoạt động tốt. Bạn có thể mua bộ xử lý, RAM hoặc GPU mới, nhưng việc mất các file cá nhân sẽ gây ra chi phí mà bạn không thể trang trải bằng tiền mặt.

6. CrystalDiskInfo

Hầu hết các máy tính hiện đại đều có Solid State Drive (SSD) với những ưu điểm riêng nhưng cũng có thể đột ngột ngừng hoạt động mà không đưa ra bất kỳ cảnh báo nào. Nhưng nếu bạn muốn biết rằng ổ SSD hoặc ổ đĩa cứng của bạn có đang ở trong tình trạng tốt hay không thì CrystalDiskInfo là công cụ bạn nên quan tâm. Công cụ này thực hiện phân tích đầy đủ trạng thái ổ đĩa dữ liệu của bạn bao gồm ổ đĩa USB, SSD và ổ cứng. Nó tính toán tình trạng tổng thể và cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về tỷ lệ lỗi, thời gian hoạt động, thời gian spin-up và nhiệt độ. Chương trình này có một “người họ hàng” tên là ‘CrystalDiskMark’, cũng có thể sử dụng để đánh giá tốc độ đọc và ghi dữ liệu của ổ đĩa.

7. WinDirStat

WinDirStat là một ứng dụng bắt buộc phải có cho bất kỳ ai muốn có hướng dẫn trực quan về cách lưu trữ của mình. WinDirStat là viết tắt của "Windows Directory Statistic" và nó thực hiện chính xác những việc đó.

WinDirStat quét ổ đĩa dữ liệu của bạn và cho bạn biết dung lượng đã được sử dụng bởi các thư mục và file khác nhau, tất cả được hiển thị theo hệ thống phân cấp dạng cây gọn gàng và chế độ xem biểu đồ chi tiết. File hoặc thư mục càng lớn thì hình vuông trên biểu đồ càng lớn.

WinDirStat không chỉ hoàn hảo trong việc trực quan hóa nơi dữ liệu của bạn được lưu trữ mà còn tuyệt vời để dọn dẹp các file bị mất và khôi phục dung lượng ổ đĩa.

8. Windows Disk Management

Windows Disk Management là một tiện ích tích hợp để quản lý các phân vùng đĩa. Công cụ này cũng cho phép bạn kiểm tra tình trạng của ổ SSD hoặc HDD và tạo các phân vùng mới.

Thông qua tiện ích này, bạn cũng có thể quét bất kỳ phân vùng nào để tìm các lỗi tiềm ẩn trên ổ đĩa của mình. Để thực hiện việc này, hãy mở Disk Management, nhấp chuột phải vào phân vùng bạn muốn quét, sau đó đi tới Properties > Tools > Check. Bạn sẽ cần sử dụng tài khoản admin để thực hiện việc này.

Công cụ Windows để chẩn đoán sự cố bộ nhớ

Khi các ứng dụng ngày càng tiêu tốn nhiều bộ nhớ, điều quan trọng hơn bao giờ hết là bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM) trên máy tính của bạn vẫn hoạt động tốt. Nếu bạn đang gặp sự cố về RAM, hãy thử các công cụ này để chẩn đoán sự cố.

9. Resource Monitor

Resource Monitor là một công cụ chẩn đoán Windows cung cấp cái nhìn tổng quan đầy đủ về hệ thống của bạn. Theo truyền thống, bạn sẽ phải khởi chạy nó thông qua Task Manager, nhưng giờ đây bạn có thể mở Resource Manager dưới dạng một công cụ độc lập.

Resource Monitor là một cách nâng cao để xem dữ liệu thời gian thực về hệ thống của bạn và thường được sử dụng cùng với Performance Monitor. Nếu bạn muốn theo dõi cách các quy trình sử dụng phần cứng máy tính của mình thì Resource Monitor là nơi tuyệt vời để bắt đầu.

10. Memory Diagnostic Tool

Còn được gọi là mdsched.exe, Memory Diagnostic Tool của Windows chạy các kiểm tra toàn diện đối với bộ nhớ của máy tính để tìm ra bất kỳ lỗi nào có thể là nguyên nhân gây cản trở hoạt động bình thường của hệ thống. Công cụ này kiểm tra bộ nhớ để tìm ra lỗi và hiển thị kết quả kiểm tra để bạn có biện pháp khắc phục lỗi. Đây là một trong những công cụ chẩn đoán được tích hợp sẵn, do đó bạn không cần công cụ của bên thứ ba. Để chạy công cụ này, hãy làm theo các bước dưới đây:

Bước 1: Nhấn phím ‘Win+R’ để mở hộp thoại Run.

Bước 2: Nhập ‘mdsched.exe’ và nhấn Enter để chạy.

Bước 3: Chọn khởi động lại máy tính và kiểm tra các sự cố hoặc kiểm tra sự cố trong lần khởi động lại máy tính tiếp theo.

Trong cả hai trường hợp, Memory Diagnostic Tool sẽ chạy các kiểm tra trên máy và sẽ thông báo cho bạn về bất kỳ lỗi nào trong bộ nhớ (bao gồm cả RAM) có thể gây ra lỗi hệ thống.

Tiện ích chẩn đoán sự cố hiển thị trên Windows

Có cái gì đó trông lạ trên màn hình của bạn? Nếu bạn nhận thấy một chấm đen nhỏ trên màn hình mà không phải là bụi bẩn thì đó có thể là một điểm ảnh chết. May mắn thay, một số ứng dụng có thể giúp loại bỏ điểm ảnh chết có thể cứu được.

11. JScreenFix

Bạn nhận thấy một số điểm trên màn hình, không phải do bụi hoặc vết bẩn, bị chết rất khó chịu. Điểm chết trên màn hình máy tính là một chấm màu dễ thấy, không thay đổi khi các điểm ảnh (pixel) lân cận thay đổi. Các điểm ảnh như vậy rất dễ nhận thấy khi màn hình chuyển sang màu đen. Nếu các điểm ảnh chết không phải là kết quả của các lỗi trong màn hình, thì JScreenFix có thể khắc phục sự cố này. Nó hoạt động bằng cách tô sáng các khu vực bị ảnh hưởng với hàng trăm màu sắc khác nhau mỗi phút. Bằng cách này, chỉ mất vài phút để bỏ gắn các pixel.

12. PixelHealer

PixelHealer, mặc dù miễn phí nhưng vẫn là một trong những công cụ chẩn đoán phần mềm hiệu quả nhất mà bạn có thể sử dụng để khôi phục pixel chết. Không giống như Jscreen Fix, tiện ích này yêu cầu tải xuống nhưng kích thước file nhỏ hơn 100KB nên sẽ không mất nhiều thời gian.

Ứng dụng đi kèm với trình cài đặt portable giúp loại bỏ nhu cầu cài đặt. Bạn chỉ cần giải nén file và chạy chương trình.

Ứng dụng quét phần mềm độc hại trên Windows

Nếu bạn cho rằng PC của mình có virus, đừng lo lắng. Có rất nhiều trình quét phần mềm độc hại chất lượng cao trên thị trường được sử dụng miễn phí.

13. AdwCleaner

Không nhiều người biết về AdwCleaner, điều này thật đáng tiếc vì nó tuyệt vời và xứng đáng được công nhận nhiều hơn. Đó là một trình quét phần mềm độc hại đơn giản nhưng nhanh chóng, hiệu quả và miễn phí, đó là tất cả những gì mọi người có thể yêu cầu.

Nó chủ yếu được thiết kế để nhắm mục tiêu phần mềm độc hại đi kèm với các file cài đặt, do đó, nó phát hiện phần mềm quảng cáo, thanh công cụ, chương trình không mong muốn, browser hijacker, v.v... Kết quả quét được sắp xếp theo service, file, DLL, tác vụ theo lịch trình, mục registry, v.v...

14. Malwarebytes

Malwarebytes đã là vua quét phần mềm độc hại trong nhiều năm. Hầu hết mọi người đều đã nghe nói về nó, nhưng nếu chưa, hãy biết rằng nhiều người coi đây là ứng dụng phải có trên mọi máy tính.

Lưu ý rằng Malwarebytes có cả phiên bản miễn phí và cao cấp. Phiên bản miễn phí rất tuyệt vời và quá đủ cho hầu hết người dùng gia đình. Tuy nhiên, phiên bản cao cấp rất đáng tiền nếu bạn yêu thích Malwarebytes.

15. ClamWin

ClamWin có thể trông thô sơ nhưng đừng để điều đó đánh lừa bạn; đó là một công cụ mạnh mẽ cần có trong hộp công cụ kỹ thuật số của bạn. Quá trình quét có thể mất một chút thời gian nhưng chúng phát hiện được khá nhiều thứ nên sự đánh đổi là xứng đáng.

Điều tuyệt vời nhất là ClamWin là nguồn mở, không giống như các lựa chọn thay thế nêu trên. Điều này có nghĩa là code có sẵn để mọi người xem xét, vì vậy bạn có thể chắc chắn rằng không có điều bất ngờ tiềm ẩn nào đang ẩn giấu trong ứng dụng.

Xem thêm:

• Sửa lỗi Windows 10 chỉ bằng 1 cú click chuột với FixWin
• Tổng hợp một số cách sửa lỗi Windows 10 bị treo, lỗi BSOD và lỗi khởi động lại
• Hướng dẫn sửa lỗi không tắt được máy tính, laptop Windows 10
• 20 công cụ hữu ích khắc phục sự cố cho Windows 10