10 rủi ro khi khởi động kép hệ điều hành Windows và Linux

Việc có Windows và Linux được cài đặt trên máy tính có thể tăng năng suất và cung cấp cho người dùng tùy chọn thử một hệ điều hành mới. Nhưng điều này luôn tiềm ẩn những rủi ro, dưới đây là bảy rủi ro khi cài đặt dual boot người dùng nên biết trước khi cài đặt một hệ điều hành thứ hai trên máy tính hoặc máy tính xách tay.

• Cách cài dual boot Windows 10 và Windows Server

1. Khởi động kép an toàn, nhưng giảm đáng kể dung lượng ổ đĩa

Trước tiên, hãy ghi nhớ điều này: Khởi động kép sẽ an toàn, nếu được thực hiện đúng cách. Máy tính của bạn sẽ không tự phá hủy, CPU sẽ không tan chảy và ổ DVD sẽ không bắt đầu tung đĩa khắp phòng.

Tuy nhiên, nó có một khuyết điểm chính: Dung lượng ổ đĩa của bạn sẽ giảm đi rõ rệt.

Ví dụ, nếu bạn đang chạy Windows 10, nó sẽ sử dụng khoảng 11GB dung lượng SSD hoặc HDD trên hệ thống 64-bit. Ngoài ra, đây là không gian được sử dụng để cài đặt phần mềm, swap file và page file.

Khởi động kép với cài đặt Ubuntu tiêu chuẩn sử dụng ít nhất 5GB dung lượng. Sau đó, nó yêu cầu tối thiểu 10-15GB nữa để hoạt động (cài đặt ứng dụng, hoán đổi dữ liệu, xử lý cập nhật, v.v...).

Nếu định sử dụng cả hai phân vùng Windows và Linux thường xuyên, bạn có thể sử dụng nhiều không gian lưu trữ trên mỗi phân vùng. Do đó, bạn sẽ nhanh chóng đạt đến giới hạn lưu trữ vật lý của máy tính.

2. Tình cờ ghi đè lên dữ liệu hoặc hệ điều hành

Ghi đè lên dữ liệu hiện có hoặc hệ điều hành chính sẽ dẫn đến những vấn đề đáng kể. Chắc chắn, người dùng có thể sử dụng các công cụ khôi phục, nhưng cơ hội phục hồi tất cả dữ liệu là rất thấp.

May mắn thay, hầu hết các wizard cài đặt hệ điều hành đều có khả năng phát hiện các phân vùng chính. Điều này có nghĩa là nếu đang cài đặt Windows cùng với bản phân phối Linux, wizard sẽ đánh dấu phân vùng hiện tại và cung cấp một lựa chọn về những việc cần làm tiếp theo.

Nhưng sự cố vẫn có thể xảy ra, vì vậy hãy cẩn thận khi cài đặt. Đảm bảo bạn đang cài đặt hệ điều hành mới vào đúng thiết bị và phân vùng đã định sẵn và tránh không để mất dữ liệu.

3. Năng suất có thể bị ảnh hưởng

Chạy nhiều hệ điều hành trên máy tính là một cách tuyệt vời để tối đa hóa năng suất, nhưng đôi khi nó có thể phản tác dụng. Nếu có nhu cầu cụ thể như chạy Windows 10 cùng với Ubuntu 16.04, thì thật tuyệt vời để có thể chuyển sang hệ điều hành đó.

Nhưng bạn thực sự cần chúng? Đảm bảo có các ứng dụng thay thế trong Linux nếu chuyển từ Windows và ngược lại là điều quan trọng. Khởi động kép thực sự là trải nghiệm và tận hưởng toàn bộ môi trường hệ điều hành thay thế.

Có một cách để người dùng không cần phải chuyển đổi giữa các hệ điều hành là chạy Windows trong một máy ảo trên Linux. Đương nhiên, người dùng hoàn toàn có thể cài đặt Linux trong một máy ảo trên Windows.

• Cài đặt nhiều hệ điều hành trên máy ảo

4. Phân vùng bị khoá

Có lẽ một trong những sai lầm lớn nhất của việc khởi động kép là không thể truy cập dữ liệu. Nếu đã tổ chức mọi thứ một cách hiệu quả như đồng bộ dữ liệu qua đám mây hoặc sử dụng một ổ cứng chuyên dụng cho các tệp cá nhân, thì bạn sẽ thấy các tệp cá nhân quan trọng có sẵn thông qua bất kỳ hệ điều hành nào đã cài đặt.

Tuy nhiên, một số vấn đề vẫn có thể xảy ra. Nếu đang sử dụng Windows và hệ thống đột ngột tắt, bất kỳ HDD hoặc phân vùng nào được sử dụng cho các tệp cá nhân đều bị khóa. Điều này có nghĩa là người dùng sẽ không thể truy cập ổ đĩa từ phân vùng Linux, sẽ xuất hiện một thông báo như sau:

Error mounting /dev/sda5 at /media/karma/data:
Command-line `mount -t "ntfs" -o "uhelper=udisks2,nodev,nosuid,uid=1000,gid=1000,dmask=0077,fmask=0177"
"/dev/sda5" "/media/karma/data"' exited with non-zero exit status 14: The disk contains an unclean file system (0, 0).
Metadata kept in Windows cache, refused to mount. Failed to mount '/dev/sda5':
Operation not permitted The NTFS partition is in an unsafe state.
Please resume and shutdown Windows fully (no hibernation or fast restarting), or mount the volume read-only with the 'ro' mount option.

Tuy nhiên, vấn đề này có thể được khắc phục nhưng có thể mất một vài phút (tùy thuộc vào việc cài đặt Windows khởi động). Giải pháp là làm theo các hướng dẫn trong thông báo lỗi và khởi động thiết bị hoặc chỉ cần khởi động lại Windows.

5. Cập nhật Windows

Cập nhật hệ điều hành là một trong những bước quan trọng nhất để đảm bảo máy tính mạnh mẽ và an toàn. Thật không may, nó sẽ là vấn đề khi có hệ thống khởi động kép.

Việc cập nhật hệ điều hành có thể gây ra nhiều vấn đề ngay cả khi được cài đặt thành công. Windows Update có thể dẫn đến việc viết lại Master Boot Record (MBR), mất phân vùng Linux. Tuy nhiên, việc cập nhật không thành công hoặc thậm chí cập nhật driver đơn giản, có thể dẫn đến rắc rối trên một máy tính khởi động kép. Bên cạnh việc Windows Update gây ra sự cố với Linux, thì còn một lỗi thường xuyên xảy ra hơn là không có bản sao Windows nào được lưu lại phòng trường hợp bạn không thể khởi động máy tính.

Trong trường hợp này, người dùng nên sử dụng các công cụ khôi phục Windows 10. Mặc dù quá trình này hơi mất thời gian nhưng là cách tốt nếu bạn thực sự cần phải chạy Windows. Để có kết quả tốt nhất, hãy đảm bảo rằng thứ tự khởi động của máy tính mặc định là Windows chứ không phải Linux OS.

6. Nguy cơ đến từ các loại virus

Linux là nổi tiếng với việc chống virus. Các hệ điều hành dựa trên Linux khá mạnh, chúng không bị ảnh hưởng bởi virus và phần mềm độc hại khác nhờ cơ sở người dùng tương đối nhỏ. Rõ ràng, những kẻ lừa đảo nhắm mục tiêu vào máy tính Windows. Tuy nhiên, nhiều trang web bị tấn công hoặc bị "sập" do virus và phần mềm độc hại, và hầu hết các máy chủ web chạy trên Linux.

Nếu đang chạy một máy tính khởi động kép, khả năng phần mềm độc hại ảnh hưởng đến môi trường Linux sẽ tăng lên. Vì vậy, sẽ là khôn ngoan nếu có một bộ bảo mật Internet khi đang chạy Windows. Trong hệ điều hành Linux, chạy ClamAV hoặc một chương trình thay thế hàng ngày, không chỉ nên tập trung vào hệ điều hành khi quét virus, hãy dành thời gian để quét các tập tin dữ liệu cá nhân.

7. Lỗi driver

Đôi khi, một số vấn đề phần cứng có thể xảy ra khi khởi động kép, có thể do các driver thiết bị Windows nhưng vấn đề này không phổ biến. Có lẽ vấn đề phần cứng phổ biến nhất khi khởi động kép là card mạng không dây tích hợp. Những thiết bị có thể chuyển đổi này có thể bị tắt trong Windows và do đó không thể khởi động trong Linux.

Tại sao lại xảy ra sự cố như vậy? Các hệ điều hành này không phải hoàn toàn độc lập với nhau? Vâng, nó độc lập nhưng card không dây là phần cứng và có thể được kiểm soát thông qua BIOS hệ thống. Trong một số trường hợp, card Wifi có thể dẫn đến phân vùng bị khóa.

Giải pháp ở đây là tìm kiếm hỗ trợ card không dây trước khi cài đặt hệ điều hành. Bạn cũng nên đảm bảo các driver được cập nhật trên cả hai hệ điều hành.

8. Khởi động kép có thể ảnh hưởng đến vùng hoán đổi không gian đĩa

Trong hầu hết các trường hợp, phần cứng không bị ảnh hưởng quá nhiều khi khởi động kép. Tuy nhiên, một vấn đề cần lưu ý là ảnh hưởng lên vùng hoán đổi (swap space). Cả hai Linux và Windows sử dụng các mảnh của ổ đĩa cứng để cải thiện hiệu suất trong khi máy tính đang chạy. Tuy nhiên, bằng cách cài đặt hệ điều hành thứ hai (hoặc thứ ba) trên ổ đĩa, dung lượng không gian này sẽ bị giảm.

Giải pháp ở đây là không cài đặt thêm hệ điều hành nếu không có đủ không gian. Nếu vẫn muốn khởi động kép trên máy tính, bạn chỉ có thể mua một ổ cứng mới hoặc SSD.

9. Khởi động kép có thể ảnh hưởng đến hiệu suất của ổ đĩa và PC

Khi khởi động kép Windows và Linux, Windows thường là hệ điều hành chính. Dù kịch bản khởi động kép của bạn là gì, thì phân vùng chính sẽ có lợi hơn.

Là phân vùng đầu tiên trên ổ đĩa có nghĩa là hệ điều hành nói chung sẽ nhanh hơn, từ tốc độ khởi động đến hiệu suất ổ đĩa. Điều này có nghĩa là Windows sẽ khởi động nhanh hơn; các ứng dụng sẽ load nhanh hơn; page file và swap file sẽ hiệu quả hơn. Trong khi đó, hệ điều hành phụ sẽ khởi động chậm hơn, phần mềm load chậm hơn, v.v...

Về cơ bản, khởi động kép sẽ làm chậm máy tính hoặc laptop của bạn.

Mặc dù một hệ điều hành Linux có thể sử dụng phần cứng hiệu quả hơn về tổng thể, nhưng với tư cách là hệ điều hành phụ thì nó lại gặp bất lợi.

10. Sử dụng cùng một ứng dụng hai lần là một sự lãng phí

Đây là một thiếu sót của khả năng khởi động kép chứ không hẳn là rủi ro, việc sử dụng cùng một phần mềm trên hai hệ điều hành khác nhau là một sự lãng phí dung lượng.

Mặc dù không gian lưu trữ của bạn có thể xử lý một cài đặt trùng lặp, nhưng trên thực tế, điều đó thực sự chẳng có ý nghĩa gì. Thực sự không cần thiết phải chạy cùng một phần mềm trên hai hệ điều hành trong cùng một máy tính.

Nếu bạn đang ở giai đoạn đó, đã đến lúc quyết định hệ điều hành nào bạn muốn sử dụng toàn thời gian.