Hành trình con người vượt qua những dịch bệnh nguy hiểm trong lịch sử

PP

Đại dịch là cơn ác mộng ám ảnh các nền văn minh của nhân loại suốt nhiều thế kỷ. Từ Cái Chết Đen, đậu mùa, cúm Tây Ban Nha đến Ebola, SARS và Covid-19. Những căn bệnh này xuất hiện giống như sát thủ để lại phía sau sự chết chóc và hoảng loạn.

Trong suốt một thời gian dài, việc thiếu nghiên cứu khoa học đã làm hạn chế khả năng đối phó với dịch bệnh bởi mọi người áp dụng những biện pháp thiếu hiệu quả, thậm chí là sai lầm.

Ví dụ, đại dịch Cái Chết Đen, một trong những dịch bệnh đáng sợ nhất lịch sử nhân loại, bùng phát vào thế kỷ 14 ở châu Âu, đã lấy đi 24 triệu mạng sống và giảm tuổi thọ trung bình của các châu lục từ 40 xuống còn 20.

Các bác sĩ đã phát hiện ra đúng rằng đây là căn bệnh truyền nhiễm ở người nhưng lại lầm tưởng rằng nguyên nhân gây bệnh là không khí độc hại trong khi thủ phạm thực sự là vi khuẩn Yersinia pestis. Vì vậy, họ cô lập những người bệnh khỏi cộng đồng và thiết kế một loại mặt nạ hình mỏ khoằm nhồi long não và hoa hồng để ngăn bệnh lây lan. Việc không kiểm soát được dịch bệnh khiến sự hỗn loạn và chết chóc tiếp tục lan rộng.

Con người không thể tránh được các dịch bệnh nhưng cũng không thể từ bỏ cuộc chiến.

Sai lầm tương tự gặp phải trong đợt bùng phát dịch tả ở Broad Street, Anh, năm 1854. Các nhà chức trách mắc sai lầm khi cho rằng dịch tả lan rộng qua không khí, không phải nước. Điều này khiến 500 người tử vong trong 10 ngày. Nhưng chính điều này đã giúp nhà sinh vật học người Pháp Louis Pasteur, tạo ra vaccine đầu tiên cho bệnh dại vào năm 1885. Thành tựu này khởi đầu cho việc con người thực hiện cách tiếp cận chủ động khi phòng tránh dịch.

Năm 1894 các nhà khoa học phát hiện vi khuẩn Yerssinia pestis và năm 1928 là nấm Penicillium. Sau thế kỷ 20, tỷ lệ tử vong của các bệnh dịch giảm mạnh nhờ sự phát triển của giải phẫu học, sinh lý học, tế bào học, vi khuẩn học và y học lâm sàng. Năm 1981, tổ chức y tế thế giới tuyên bố thế giới đã tiêu diệt được bệnh đậu mùa. Đây là thắng lợi đầu tiên và cũng là thắng lợi triệt để duy nhất đến nay, một bước ngoặt lớn của nhân loại.

Theo dữ liệu của WHO, hiện chưa có phương pháp ngăn chặn trước Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS), căn bệnh có tỷ lệ tử vong lên tới 35% và chưa có cách chữa AIDS, căn bệnh đã cướp đi 32 triệu người trên thế giới.

Với dịch Covid-19, các tổ chức địa phương và trên thế giới chống lại dịch bệnh. Nhưng nhờ khoa học phát triển, con người có thể tránh phạm sai lầm và giành chiến thắng dễ dàng hơn trong cuộc đại chiến với dịch bệnh dù vẫn còn nhiều khó khăn. Con người không thể tránh được các dịch bệnh nhưng cũng không thể từ bỏ cuộc chiến.