Những điều không phải ai cũng biết về giải thưởng Nobel danh giá

Giải thưởng Nobel là một trong những giải thưởng danh giá nhất thế giới được trao cho những phát minh khoa học vĩ đại. Nhưng không nhiều người không biết rằng, lễ trao giải Nobel các lĩnh vực khác được trao ở Thụy Điển, riêng giải Nobel Hòa bình lại diễn ra ở Na Uy.

• Giải Nobel Y học 2017 được trao cho 3 nhà khoa học
• 9 giải Nobel nổi tiếng nhất trong lịch sử, góp phần làm thay đổi thế giới

Dưới đây là một số điều thú vị về giải thưởng Nobel.

Người sáng lập giải thưởng Nobel

Alfred Nobel, một nhà khoa học và nhà phát minh nổi tiếng người Thụy Điển là người đã sáng lập ra giải thưởng Nobel. Ban đầu giải thưởng được trao cho các lĩnh vực gồm y học, hóa học, văn học và hòa bình.

Năm 1901, 5 năm sau khi Alfred Nobel qua đời, các giải thưởng được trao lần đầu tiên. Mỗi giải thường trao cho một cá nhân hay một tập thể (không quá 3 người).

Giải Nobel Kinh tế là do Ngân hàng Trung ương Thụy Điển khởi xướng vào năm 1968 để tưởng nhớ Alfred Nobel. Tên chính thức của nó là giải thưởng Khoa học kinh tế Riksbank Sveriges.

Sự bí mật tuyệt đối

Theo nguyên tắc, hội đồng giám khảo không được phép tiết lộ nội dung các cuộc thảo luận của họ về ứng cử viên cho giải Nobel trong vòng 50 năm.

Lý do là hội đồng trao giải không muốn những người được đề có cảm giác căng thẳng khi không giành giải thưởng cao quý này.

Ngoài ra, nguyên tắc giữ bí mật tuyệt đối còn nhằm bảo vệ tính độc lập của hội đồng giám khảo, giúp họ có thể thoải mái trình bày quan điểm thẳng thắn về các ứng cử viên.

Tấm huy chương Nobel Văn học dành cho tiểu thuyết gia Gabriel Garcia Marquez năm 2015. (Ảnh: AP)

Hội đồng giám khảo là ai?

Alfred Nobel đã quy định các tổ chức có thẩm quyền lựa chọn người chiến thắng trong di chúc năm 1895.

Theo đó, Alfred Nobel giao nhiệm vụ lựa chọn người chiến thắng giải Nobel Y học cho Viện Karolinska ở Stockholm, Thuỵ Điển.

Giải Nobel Vật lý và Hoá học sẽ được trao giải bởi Viện Hàn Lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển.

Giải thưởng Nobel về văn học sẽ do Viện Hàn Lâm Thụy Điển lựa chọn.

Riêng giải Nobel Hòa bình, giải thưởng cao quý vinh danh những người có đóng góp to lớn cho nhân loại, hội đồng đánh giá được Quốc hội Na Uy bổ nhiệm.

Giá trị của giải thường Nobel

Giải Nobel không chỉ có giá trị cả về mặt lịch sử mà người thắng giải còn nhận được số tiền rất lớn. Mỗi giải sẽ nhận được 8 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 930.000 USD). Năm nay, quỹ Nobel đã quyết định tăng tiền thưởng cho các hạng mục giải Nobel lên 9 triệu kronor.

Giải Nobel dành cho những người đã qua đời

Kể từ năm 1974, Quỹ Nobel quy định rằng người đã qua đời có thể không được trao giải thưởng danh giá này. Nhưng nếu một người ra đi vào giữa thời điểm công bố vào tháng 10 và lễ trao giải chính thức tháng 12 thì họ vẫn có thể được vinh danh.

Trước đó, giải thưởng Nobel đã từng được trao cho hai người đã khuất.

Vì sao không có giải Nobel Toán học?

Năm 1895, thời điểm Nobel viết di chúc, thì ở Thụy Điển đã có một giải thưởng về toán học và ông nhận thấy không cần phải lập ra một giải thưởng thứ hai.

Ngoài ra, vào đầu thế kỷ 20, trong khi các ngành khoa học đã được ứng dụng rộng rãi và mang lại nhiều đóng góp cho nhân loài thì vai trò và những đóng góp của toán học lại dường như không rõ ràng.

Lễ trao giải Nobel được tổ chức tại Stockholm, Thụy Điển vào ngày 10/12/2007. (Ảnh: nobelprize.org)

Ai có thể giành giải Nobel danh giá?

Giáo sư các trường đại học, chính trị gia, chính thành viên của Ủy ban và người từng đạt giải Nobel trước đó, nếu đáp ứng đủ điều kiện của ban tổ chức thì đều có thể trở thành ứng viên cho giải Nobel.

Những người đề cử có thể đưa ra đề nghị của họ một cách công khai, đặc biệt với giải Nobel Hòa bình. Nhờ đó, chúng ta có thể biết những nhân vật nổi bật trong số các ứng cử viên cho giải Nobel Hòa bình.

Làm thế nào để thắng giải Nobel?

Câu trả lời đó là sự kiên nhẫn và kiên trì theo đuổi đam mê.

Các nhà khoa học thường phải chờ đợi hàng thập kỷ, ban giám khảo cần thời gian để chắc chắn rằng những phát minh của họ đã chứng minh được tầm quan trọng và tính thiết thực.