Nguyên nhân khiến cơ thể tăng Cholesterol đột ngột

Việc biết được những yếu tố nào có thể khiến cholesterol tăng nhanh hơn những nhân tố khác rất quan trọng, vì mức cholesterol tăng cao liên tục có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh tim. 

Cholesterol là một chất sáp giống như chất béo. Cơ thể bạn cần một lượng nhất định cholesterol để tạo màng tế bào, vitamin D, v.v. Gan của bạn tự nhiên tạo ra tất cả lượng cholesterol cần thiết. Tuy nhiên, một số tình trạng sức khỏe và hành vi nhất định có thể làm tăng lượng cholesterol trong máu.

Cholesterol trong máu cao có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn. Nó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), lượng cholesterol trong máu cao được coi là 200 miligam trên decilit (mg/dL) trở lên. Mức cholesterol lành mạnh là dưới 200 mg/dL.

Một số yếu tố có thể khiến Cholesterol tăng nhanh hơn những yếu tố khác. Dưới đây là thông tin chi tiết.

Uống quá nhiều cà phê

Nhờ hàm lượng caffeine, cà phê thường liên quan đến tình trạng huyết áp tăng đột biến nhanh chóng. Nhưng cà phê cũng có thể làm tăng mức cholesterol trong máu của bạn.

Một nghiên cứu năm 2023 đã tìm thấy mối liên hệ giữa việc uống 4 tách cà phê mỗi ngày và tăng tổng lượng cholesterol và cholesterol LDL (cholesterol "xấu"). Nhưng một số loại cà phê có thể khiến cholesterol tăng nhanh hơn những loại khác.

Trong một nghiên cứu nhỏ kéo dài 1 tuần năm 2018 liên quan đến những người trẻ tuổi, các nhà nghiên cứu đã liên kết đồ uống pha cà phê espresso với cholesterol cao hơn. Nghiên cứu lưu ý rằng đồ uống pha cà phê espresso chứa nhiều diterpene hơn cà phê pha lọc hoặc cà phê hòa tan.

Để giảm thiểu nguy cơ cholesterol cao do cà phê, hãy cân nhắc hạn chế đồ uống có chứa cà phê espresso.

Áp lực tâm lý

Căng thẳng và mức cholesterol cũng có liên quan. Căng thẳng về mặt tâm lý có thể làm tăng nguy cơ có LDL và cholesterol toàn phần cao. Điều này có thể là do hormone cortisol, tăng đột biến trong thời gian căng thẳng. Theo một bài báo năm 2020, mức cortisol cao có tác dụng làm tăng cholesterol trong cơ thể.

Để giảm nguy cơ cholesterol cao do căng thẳng, bạn có thể thử các kỹ thuật quản lý căng thẳng như tập thể dục, thiền và các bài tập thở.

Hút thuốc

Hút thuốc lá là một nguyên nhân khác, có thể gây ra tình trạng tăng đột biến nồng độ cholesterol. Nguyên nhân là do nicotine, thành phần chính trong các sản phẩm thuốc lá. Nicotine làm giảm lượng cholesterol HDL (”tốt”) trong máu, giúp loại bỏ cholesterol LDL.

Cách tốt nhất để giảm nguy cơ cholesterol cao do hút thuốc là tránh hoặc bỏ thuốc lá.

Thuốc men

Một số loại thuốc có thể có tác dụng làm tăng cholesterol trong cơ thể. Bao gồm các loại thuốc theo toa như:

• amiodarone
• danazol
• một số thuốc lợi tiểu
• thuốc ức chế SGLT2
• retinoid
• thuốc chống co giật
• thuốc ức chế miễn dịch
• thuốc kháng vi-rút
• hormone tăng trưởng
• interferon

Nhìn chung, các loại thuốc này làm tăng mức cholesterol trong máu bằng cách thay đổi quá trình chuyển hóa lipid. Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống loạn thần, cũng có thể làm tăng cholesterol bằng cách thúc đẩy tăng cân.

Mang thai

Trong thời kỳ mang thai, cholesterol trong máu tăng từ 30% đến 40% là điều tự nhiên. Đó là vì cholesterol rất cần thiết cho sự phát triển và tăng trưởng khỏe mạnh của thai nhi.

Theo một bài báo năm 2021, mức cholesterol cao trong thời kỳ mang thai có liên quan đến việc tăng mức độ của:

• estrogen và progesterone
• lactogen nhau thai
• kháng insulin

Tuy nhiên, cholesterol có thể tăng quá nhiều trong thời kỳ mang thai. Tình trạng này được gọi là tăng cholesterol máu thai kỳ hoặc tăng cholesterol máu ở mẹ.

Bác sĩ có thể giúp kiểm soát tình trạng này bằng cách đề xuất thay đổi chế độ ăn uống và kê đơn thuốc hạ lipid.

Để ngăn ngừa tình trạng tăng cholesterol do thuốc, hãy trao đổi với bác sĩ. Họ có thể xác định nguy cơ của bạn và nếu cần, thay đổi thuốc hoặc liều dùng của bạn. Có thể có một loại thuốc khác trong cùng nhóm ít có khả năng làm tăng mức cholesterol hơn.

Giảm cân nhanh

Một nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra tình trạng tăng cholesterol tạm thời là giảm cân nhanh. Trong một nghiên cứu nhỏ năm 2019, ba người lớn đã nhanh chóng giảm cân bằng cách áp dụng chế độ ăn rất ít calo. Trong cả ba trường hợp, cholesterol LDL của họ tăng đột biến tạm thời trước khi giảm xuống mức bình thường. Theo các nhà nghiên cứu, điều này có thể liên quan đến những thay đổi trong quá trình trao đổi chất.

Những người áp dụng chế độ ăn ketogenic để giảm cân nhanh chóng cũng có thể gặp phải tình trạng tăng đột biến nồng độ cholesterol. Nếu muốn giảm cân, hãy đảm bảo làm việc với một chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Họ có thể giúp bạn giảm cân an toàn đồng thời cung cấp hướng dẫn về các tác dụng phụ liên quan đến sức khỏe, chẳng hạn như tăng cholesterol đột ngột.

Tóm lại, một số hành vi hoặc tình trạng có thể gây ra sự gia tăng đột ngột lượng cholesterol trong máu. Bao gồm uống nhiều cà phê, giảm cân nhanh, hút thuốc lá và căng thẳng về mặt tâm lý. Mang thai và dùng một số loại thuốc nhất định, chẳng hạn như thuốc lợi tiểu, thuốc kháng vi-rút hoặc steroid, cũng có thể làm tăng nhanh lượng cholesterol.

Mức cholesterol cao có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Điều quan trọng là phải thực hiện các bước để giải quyết tình trạng tăng đột ngột lượng cholesterol.

Cách duy nhất để biết bạn có bị cholesterol cao hay không là xét nghiệm máu. Bác sĩ có thể xác định xem bạn có nguy cơ bị cholesterol cao do nguyên nhân ngắn hạn hay dài hạn hay không.