Kính thiên văn Hubble mang về hình ảnh hai thiên hà chồng lên nhau trong một khoảnh khắc cực hiếm gặp

Kính viễn vọng không gian Hubble của NASA/ESA vừa tiếp tục cho thấy tầm quan trọng không thể thay thế của mình trong lĩnh vực nghiên cứu thiên văn học, khi mang về cho nhân loại bức ảnh có một không hai cho thấy một khoảnh khắc ảo ảnh quang học cực kỳ hiếm gặp: Hai thiên hà dường như đang va chạm nhưng thực tế chỉ là “xếp chồng” lên nhau một cách tình cờ.

Nằm cách Trái Đất hơn một tỷ năm ánh sáng, bộ đôi này là hai thiên hà xoắn ốc khá lớn có tên gọi SDSS J115331 và LEDA 2073461. Trong đó, một thiên hà nằm trực diện với dải ngân hà của chúng ta, và thiên hà còn lại nằm chếch về phía góc. Chúng xếp chồng lên nhau tạo thành một hình dạng khá đặc biệt.

“Mặc dù hình ảnh cho cảm giác như thể hai thiên hà đang va chạm, nhưng trên thực tế chúng ở hai tầng khác nhau trong không gian, và góc nhìn này của Kính thiên văn Hubble có thể chỉ là do tình cờ. Hiểu theo cách đơn giản, hai thiên hà không thực sự tương tác với nhau. Chúng thực ra chỉ đang “lướt” qua nhau ở hai khoảng không riêng biệt mà thôi”, các nhà nghiên cứu Hubble giải thích.

Trong quá khứ, số hình ảnh trước đây mà Hubble chụp được về các thiên hà thực sự tương tác với nhau là không hiếm. Điển hình là trường hợp của hai thiên hà NGC 7469 và IC 5283. Chúng gần như đã sáp nhập với nhau, và được gọi chung là Arp 298. Trong trường hợp này, một thiên hà xoắn ốc cỡ lớn đã dần hợp nhất với thiên hà đồng hành nhỏ hơn.

Đầu năm nay, Hubble cũng đã chụp được một khoảnh khắc hợp nhất thiên hà khác trong một hệ thống được gọi là Cánh thiên thần, nơi các thiên hà hợp nhất đã tạo ra hình dạng giống như một đôi cánh.

Về cơ bản khi các thiên hà “cọ xát” và hợp nhất với nhau, chúng có thể cùng kiến tạo nên những khu vực hình thành sao với cường độ cực cao. Ngoài ra, sự tương tác hấp dẫn giữa các thiên hà và ma sát giữa khí - bụi cũng có ảnh hưởng lớn đến các thiên hà liên quan. Một hình ảnh được Hubble chụp năm ngoái đã cho thấy các điều kiện khắc nghiệt trong sự hợp nhất giữa các thiên hà có thể làm chúng biến đổi hình dạng nặng nề. Nguyên nhân bởi những nhánh xoắn ốc có thể bị biến dạng bởi các lực hấp dẫn khổng lồ liên quan đến sự tương tác. Những tương tác này có thể dẫn đến các dòng vật chất chảy giữa hai thiên hà khi chúng di chuyển gần nhau.

Quá trình sáp nhập thiên hà có thể xảy ra trong hàng triệu năm, nghĩa là các nhà thiên văn học hoàn toàn có cơ hội quan sát và nghiên cứu về hiện tượng này trong khi chúng đang xảy ra.