Giải mã "cơn gió thiên thực" bí ẩn khiến các nhà nghiên cứu đau đầu

Từ xa xưa, con người đã cảm nhận được sự thay đổi của không khí khi xảy ra thiên thực (nhật thực, nguyệt thực). Nhưng phải chờ tới tận ngày nay chúng ta mới có được lời giải thích nhờ công nghệ dự báo thời tiết hiện đại.

Bí ẩn thời tiết thay đổi khi Nhật thực

Nhật thực.

Sau 301 năm sau khi nhà thiên văn học người Anh, Edmund Halley, là người đi tiên phong trong việc quan sát hiện tượng nhật thực. Ông nhận thấy có một sự thay đổi thời tiết kỳ lạ trùng khớp với thời điểm xảy ra thiên thực. Đó là khi xảy ra nhật thực, không khí sẽ trở nên lạnh lẽo và ẩm ướt bất thường, một cảm giác rùng mình và đáng sợ như xem phim kinh dị vậy.

Năm 1901, H. Helm Clayton cũng từng đoán rằng gió sẽ đổi hướng khi có nhật thực.

Để tìm câu trả lời cho sự liên hệ này không đơn giản chút nào. Các nhà khoa học phải mất nhiều thời gian với sự giúp đỡ của hàng ngàn tình nguyện viên mới giải đáp được bí ẩn này.

Cuộc thử nghiệm quy mô lớn với thiết bị hiện đại

Nhiệt độ thay đổi khi nhật thực.

Nhà khí tượng học tới từ Đại học Reading của Anh, Giles Harrison cùng với 4500 người tình nguyện tiến hành thí nghiệm thời tiết nhật thực (National Eclipse Weather Experiment) nhằm đo lường ảnh hưởng khí tượng xảy ra khi nhật thực.

Khi nhật thực xảy ra, kết hợp việc quan sát và đọc các thông số thời tiết ở các trạm thời tiết trên mặt đất, cũng như hệ thống cảm biến thời tiết, nhóm nghiên cứu đã xác nhận không khí trở nên lạnh hơn khi có nhật thực, gió thổi chậm hơn và thay đổi hướng.

Nhà vật lý khí quyển Giles Harrison cho biết:

"Khi Mặt Trời biến mất sau Mặt Trăng, một vùng diện tích bị lạnh đột ngột, như hoàng hôn vậy. Điều đó nghĩa là không khí ấm bị dừng đột ngột quanh khu vực này, đây cũng chính là nguyên nhân làm giảm nhiệt độ và đổi hướng gió. Có nhiều lý thuyết được đưa ra để giải thích về cơn gió nhật thực xảy ra hằng năm, nhưng chúng tôi nghĩ đây chính là lời giải thích thuyết phục nhất".

Bí ẩn đã được giải đáp.

Hiện tượng thời tiết kỳ lạ này xảy ra mạnh mẽ ở khu vực biên giới, nơi giáp ranh giữa sáng và tối. Khi hiện tượng nhật thực xảy ra, không khí sẽ bị lạnh đi từ 1 tới 4 độ C, tốc độ gió cũng giảm đi 7,4 km/h, hướng gió cũng chếch sang phía nam khoảng 20 độ.

Gray và đồng sự Harrison cũng nhấn mạnh rằng phải mất nhiều thời gian mới có thể có những số liệu cụ thể dù có nhiều lý thuyết được đưa ra là do khi đó chưa thể đo chính xác như các công nghệ dự báo thời tiết hiện nay.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Philosophical Transactions of the Royal Society A.

Thiên thực là một sự kiện thiên văn học khi một thiên thể chuyển động vào bóng tối của thiên thể khác. Hai hiện tượng thiên thực được biết đến nhiều nhất là nguyệt thực, khi Mặt Trăng đi vào vùng bóng tối của Trái Đất và nhật thực, khi Trái Đất đi vào bóng tối của Mặt Trăng.