Khoa học lý giải nguyên nhân bạn thường không phát hiện ra lỗi chính tả trong bài viết của mình

Lỗi chính tả là vấn đề hầu như ai cũng gặp phải khi sử dụng văn viết. Đối với nhiều người việc sai lỗi chính tả quả là "ác mộng" bởi mặc dù họ đã kiểm tra rất cẩn thận, thậm chí kiểm tra đi kiểm tra lại vài lần sau khi viết nhưng vẫn bị sót lỗi. Mà "đau khổ" là đó đều là những từ ngữ đơn giản bạn hoàn toàn có thể đánh vần và hiểu hết ý nghĩa của từ đó. Nhưng mà tại sao chính chúng ta viết ra, kiểm tra kỹ càng mà vẫn bỏ sót lỗi sai chính tả như vậy chứ? Do năng lực làm việc của chúng ta kém hay do quá cẩu thả trong công việc?

• Khoa học lý giải nguyên nhân hiện tượng vừa ra khỏi cửa đã quên chuyện cần làm mà nhiều người mắc phải

Tom Stafford, một nhà tâm lý học, người nghiên cứu về lỗi chính tả tại Đại học Sheffield, Anh Quốc nói cho rằng, khi chúng ta viết lách để truyền đạt ý có nghĩa là chúng ta đang thực hiện một hoạt động cao cấp, yêu cầu nhiều sức mạnh và trí thông minh của não bộ.

Với những hoạt động cao cấp, não của chúng ta sẽ tổng quát hóa chúng theo hướng đơn giản hơn với nhiều mảnh ghép nhỏ, chẳng hạn như biến chữ cái thành từ rồi ghép từ thành câu, để tập trung cho các hoạt động phức tạp, rắc rối hơn như ghép những câu chữ lại thành một ý tưởng.

Theo Tom Stafford: "Con người không phải là máy tính hoặc các cơ sở dữ liệu khổng lồ, không thể nắm bắt từng chi tiết nhỏ. Thay vào đó, chúng ta thu về những thông tin mà các giác quan nhận được và kết hợp với những gì ta mong mỏi, để đưa ra ý nghĩa của những thông tin nhận được".

"Khi đọc một văn bản, một bài viết của người khác, chúng ta không cần quá nhiều sức mạnh não bộ mà vẫn có thể hiểu được ý nghĩa tác phẩm ấy một cách dễ dàng hơn rất nhiều. Khi tự đọc soát lại tác phẩm của mình, chúng ta đã biết rõ được ý nghĩa mà văn bản, tác phẩm muốn truyền đạt. Vì vậy, chúng ta sẽ dễ bỏ sót những chi tiết nhỏ. Chúng ta không thể nhìn ra lỗi chính tả của mình nguyên nhân là những gì ta đang đọc trên văn bản đang đối đầu với một phiên bản khác đã nằm trong não chúng ta".

Lỗi sai trong văn bản có thể là những lỗi như đảo nhầm các ký tự trong một từ, viết sai chính tả, thiếu từ dẫn đến sai ý nghĩa của một đoạn...

Khi ta ngồi đọc lại một bài viết của chính mình, từng câu từng chữ ấy, bộ não đã có một điểm đến xác định, biết mọi ngõ ngách của bài viết kia, ý đồ từng đoạn ra sao và cái kết như thế nào nên thường có xu hướng vô thức bỏ qua những chi tiết nhỏ trong quá trình đọc.

Với người khác, khi đọc bài viết của bạn, họ không biết trước được đích đến của bài viết là gì và do đó, họ chú ý hơn tới những chi tiết nhỏ trong quá trình đọc. Do vậy, họ có thể phát hiện ra lỗi chính tả trong nội dung mà bạn viết ra.

Khi sử dụng bàn phím để gõ văn bản, có những người có khả năng gõ mà không cần nhìn vào bàn phím biết được rằng mình sẽ phạm lỗi trước cả khi từ ấy xuất hiện trên màn hình. Do não bộ của họ đã quá quen với việc biến đổi suy nghĩ thành các ký tự và nó sẽ cảnh báo người gõ bàn phím nếu họ mắc phải các sai lầm như gõ sai phím hoặc đảo lộn các ký tự. Nhưng việc gõ bàn phím quá nhanh khiến cho ngón tay không thể điều chỉnh theo được tín hiệu cảnh báo của não bộ gửi xuống. Do vậy vẫn có lỗi xảy ra.

Nếu như bạn muốn tự kiểm duyệt và phát hiện ra lỗi trong bài viết của chính mình, bạn phải cố gắng tạo ra một sản phẩm ít quen thuộc nhất có thể bằng cách đổi font chữ, đổi màu nền làm việc, in hẳn ra rồi sửa bằng tay.