Mỗi phong tục đón Tết nguyên đán đều có ý nghĩa riêng. Hãy cùng nhau tìm hiểu những truyền thuyết và ý nghĩa đằng sau những truyền thống Tết Nguyên đán phổ biến hiện nay nhé!
Ở nhiều nền văn hóa phương Tây, mùa lễ đón năm mới kết thúc khi đồng hồ điểm 12 giờ vào đêm giao thừa. Nhưng ở những nơi khác trên thế giới—bao gồm Trung Quốc, Việt Nam, Bán đảo Triều Tiên, Philippines, Indonesia, Malaysia và Singapore—ngày lễ phổ biến nhất trong năm vẫn còn cách vài tuần nữa. “Tết Nguyên đán kỷ niệm những ngày đầu tiên của mùa xuân theo âm lịch”, Jenny Leung, giám đốc điều hành Trung tâm Văn hóa Trung Hoa tại San Francisco cho biết. “Theo truyền thống, việc ăn mừng Tết Nguyên đán ở Trung Quốc có nghĩa là cầu nguyện cho những đều tốt lành cho nghề nông trong năm mới—do đó, việc thờ cúng tổ tiên luôn là một thành phần quan trọng”. Và lời chúc may mắn đó là gốc rễ của nhiều truyền thống Tết Nguyên đán phổ biến và lâu đời.
Ý nghĩa các phong tục đón Tết truyền thống trên thế giới
Dọn nhà chuẩn bị đón năm mới
Mỗi năm được coi là một khởi đầu mới mẻ, tươi mới, vì vậy việc bắt đầu năm mới bằng một ngôi nhà sạch sẽ là điều quan trọng. “Người ta tin rằng nên dọn dẹp nhà cửa trước đêm giao thừa, được mô tả bằng câu nói: Tạm biệt cái cũ và chào đón cái mới”, Sijia Yao, Tiến sĩ, phó giáo sư ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc tại Đại học Soka của Hoa Kỳ ở Aliso Viejo, California cho biết.
Dọn dẹp nhà cửa trước năm mới cũng có nghĩa là loại bỏ mọi thứ tiêu cực, như bụi bẩn và sự lộn xộn. Trước thềm năm mới, bạn nên dọn dẹp càng nhiều càng tốt để xóa bỏ vận rủi và mọi cảm giác khó chịu còn sót lại từ năm trước. Nếu bạn không dọn dẹp nhà cửa trước Tết Nguyên đán, người ta tin rằng điều đó có thể mang lại vận rủi hoặc ngăn cản những cơ hội mới đến.
Tuy nhiên, nếu không kịp dọn dẹp nhà cửa, đừng cố gắng bù đắp bằng cách dọn dẹp vào Ngày đầu năm mới. Vào ngày đó, bạn không được phép dọn dẹp gì cả. Điều này là do mọi người tin rằng may mắn sẽ nhanh chóng tích tụ vào đầu năm mới, nhờ vào môi trường lễ hội và hòa hợp, cùng với các nghi lễ, phong tục nhằm thu hút may mắn và thịnh vượng. Vì lý do này, mọi người không quét, giặt hoặc vứt rác vào hai ngày đầu tiên của năm mới vì họ không muốn loại bỏ may mắn và phước lành đã tích lũy.
Trang trí để đón may mắn
Trang trí nhà cửa cho Tết Nguyên đán tập trung vào ý tưởng mang lại may mắn cho gia đình. Màu đỏ và vàng là những màu thường được lựa chọn. Màu đỏ tượng trưng cho cuộc sống mới và thịnh vượng; trong khi đó, màu vàng gắn liền với hạnh phúc, sự giàu có và quyền lực.
Nhiều người cũng trang trí tường nhà bằng tranh khắc gỗ có hình ảnh truyền thống liên quan đến năm mới. Nội dung của những bức tranh năm mới bao gồm từ hình ảnh người mẹ bế một bé trai khỏe mạnh, biểu tượng may mắn, đến các vị thần và cảnh lý tưởng về cuộc sống gia đình. Bạn cũng có thể thấy những hình cắt giấy màu đỏ được dán trên cửa sổ của những ngôi nhà Trung Quốc nhằm mang lại những điều ước tốt lành; hai con cá bơi giữa những bông hoa sen tượng trưng cho sự thịnh vượng, trong khi một con chim ác là trên cây tượng trưng cho hạnh phúc.
Cuối cùng, có những câu đối mùa xuân về may mắn truyền tải những lời chúc phúc và mong muốn thịnh vượng, hạnh phúc và may mắn. Những câu đối mùa xuân được lựa chọn cẩn thận để phù hợp với tình cảm của gia đình trong năm tới, và chúng được viết bằng thư pháp trên giấy đỏ, sau đó,được trưng bày nổi bật trên các lối ra vào hoặc treo trên cổng để mời may mắn vào nhà.
Thăm hỏi người thân, họ hàng
Tương tự như Lễ Tạ ơn và Giáng sinh, Tết Nguyên đán là ngày lễ để mọi người sum họp với các thành viên trong gia đình, để chào đón mùa xuân và năm mới. Cụ thể hơn, truyền thống Tết Nguyên đán bao gồm việc thăm gia đình và bạn bè bắt đầu vào sáng ngày đầu tiên của năm mới, khoảng 8 giờ sáng hoặc 9 giờ sáng. Phong tục này tượng trưng cho việc mang lại may mắn cho người thân và bạn bè càng sớm càng tốt trong năm mới.
Khi các thành viên còn sống trong gia đình tụ họp lại với nhau vào dịp Tết Nguyên đán, họ sẽ dâng lễ vật lên tổ tiên để tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ những người từ thế hệ trước. “Các lễ vật phổ biến bao gồm hương, thực phẩm (như trái cây, thịt, gạo và đồ ngọt) và tiền giấy được đốt như một lễ vật tượng trưng. Các lễ vật được đặt trên bàn thờ gia đình hoặc tại mộ gia đình, kèm theo những lời cầu nguyện và đôi khi là các nghi lễ.
Ở Việt Nam, Tết Nguyên đán đi kèm với một kỳ nghỉ kéo dài một tuần. Mọi người trên khắp đất nước đổ về gia đình của họ. Dịp này thường được gọi là “cuộc di cư lớn nhất của con người”.
Ăn đồ ăn may mắn
Giống như hầu hết các ngày lễ khác, Tết Nguyên Đán có những món ăn đặc biệt, mang tính biểu tượng của mỗi quốc gia. Ví dụ, người miền Bắc Trung Quốc ăn bánh bao và giấu một đồng xu trong một số chiếc bánh bao. Những người ăn được chiếc bánh bao đó sẽ có một năm rất may mắn. Còn ở Việt Nam, Tết không thể thiếu bánh chưng, mứt Tết tượng trưng cho sự sung túc và đủ đầy.
Lì xì
Đây có thể là phong tục và truyền thống được nhiều người trẻ yêu thích. Vào mỗi dịp năm mới, người lớn sẽ tặng trẻ em những phong bao lì xì đựng tiền. Phong bao lì xì theo tiếng Trung Quốc được gọi là yasuiqian, một thuật ngữ bắt nguồn từ từ đồng âm của nó, có nghĩa là ‘tiền xua đuổi tà ma’”. Số tiền thay đổi tùy theo tình hình tài chính, mức độ thân thiết của mối quan hệ và phong tục của từng vùng.
Mặc dù số tiền có thể thay đổi, nhưng vẫn có một số quy tắc cơ bản cần tuân theo. Theo truyền thống Trung Hoa, số tiền trong phong bao lì xì phải là số chẵn, vì số chẵn được coi là may mắn trong văn hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, số bốn bị tránh vì nó đồng âm với ‘cái chết’. Con ở Việt Nam, đơn giản hơn, lì xì là tiền may mắn nên mệnh giá nào cũng được.