Tìm hiểu về những công nghệ trong Black Mirror

Bất cứ ai theo dõi bộ phim truyền hình Black Mirror chắc hẳn đã từng nghĩ những gì diễn ra trong phim đều có thể xảy ra trong cuộc sống thực. Tương lai đen tối được miêu tả trong sê-ri phim truyền hình ăn khách này sẽ không còn xa nữa.

Tác giả Charlie Brooker cho biết những gì diễn ra trong phim đều dựa trên những gì diễn ra trong cuộc sống hiện tại. Các công nghệ dưới đây là “những điểm tương đồng”, xuất hiện trong cả Black Mirror và thực tế.

Shut Up and Dance: Hack và tống tiền

Trong phim: Tin tặc có thể truy cập webcam và dữ liệu cá nhân, sau đó sử dụng chúng để chống lại nạn nhân.

Trong “Shut Up and Dance”, các tin tặc đã thu thập bằng chứng buộc tội đối với một số người, sau đó sử dụng điện thoại di động để gửi thông tin, buộc những người đó phải thực hiện các yêu cầu của chúng.

Trong thực tế: Mặc dù kịch bản chính xác này chưa xảy ra, nhưng không gì là không thể cả. Webcam hay máy tính của bạn có thể bị hack và việc tống tiền điện tử không có gì là mới mẻ cả. Thậm chí còn có hàng chục trang web lưu trữ các stream trực tiếp từ các webcam được kết nối Internet không bảo mật. Sẽ không mất quá nhiều thời gian để hack một chiếc camera giám sát giá rẻ.

Nâng cao cảnh giác về an ninh mạng cá nhân có lẽ là một điều tốt, nhưng đừng lúc nào cũng lo sợ rằng mình sẽ gặp phải các mối nguy hiểm như lừa đảo qua email hoặc bị ai đó quay lén rồi tống tiền. Đó là một trò lừa đảo phổ biến, và chưa chắc kẻ tống tiền đã có được thông tin gì của bạn đâu.

Nosedive: Tính điểm xã hội

Trong phim: Tại một số thời điểm trong thực tế, ta có thể thấy rất nhiều thứ trong cuộc sống (tiền thuê nhà, công việc, cơ hội hẹn hò, v.v...) phụ thuộc vào cách người khác đánh giá chúng ta.

“Nosedive” chính xác là như vậy. Nó tập trung vào một thế giới nơi mọi tương tác xã hội mà con người có, từ việc uống cà phê đến trò chuyện, đều được đánh giá xếp hạng giống như khi sử dụng dịch vụ của Uber. Chỉ số xếp hạng xác định tầng lớp xã hội, nhưng nó cũng đóng vai trò quan trọng hơn trong cuộc sống của bạn, từ giảm giá thuê nhà đến điều trị ung thư.

Trong thực tế: Tất cả những điều này tồn tại trong một số hình thức. Chúng ta không có AR vision implant (thiết bị cấy ghép với công nghệ AR vision), cho thấy chỉ số xếp hạng của tất cả mọi người, nhưng trong thực tế ta đã có những thứ sau:

• Trung Quốc có một social credit system - chấm điểm uy tín công dân - được phát triển nhằm tính điểm cho mọi người tùy thuộc vào mức độ họ thực hiện một số phép đo mang tính xã hội, chẳng hạn như đi ẩu, tiêu tiền không chính đáng, chơi game quá nhiều, không thanh toán nợ, hoặc phạm tội. Không duy trì điểm số tốt có thể dẫn đến việc bị cấm bay và đi tàu hỏa, khiến tốc độ Internet bị giảm, quyết định đến công việc trong tương lai và hơn thế nữa. Hệ thống này vẫn còn trong giai đoạn thử nghiệm và nhiều người ở Trung Quốc tuyên bố thích nó. Ngoài ưu điểm từ việc quản lý tập trung, nó còn tương đối giống với tầm nhìn của một hệ thống tương tự như vậy trong Black Mirror.
• Facebook, với mục đích ban đầu là đánh giá hình thức bên ngoài của sinh viên đại học Harvard, đã biến thành một công cụ rất hữu ích, cho phép thể hiện nhiều mức độ trạng thái xã hội. Còn Instagram nhấn mạnh vào việc xây dựng một thương hiệu “mang tính thẩm mỹ” gần hơn một chút với ứng dụng được mô tả trong Nosedive.
• Peeple khao khát được giống như Yelp - một công cụ tìm kiếm nổi tiếng, nhưng chưa được người dùng hưởng ứng nhiệt tình. Chính vì vậy, hiện nay ứng dụng của Peeple phải trở nên thân thiện hơn và yêu cầu mọi người chấp thuận trước khi được xếp hạng.

Việc chấm điểm uy tín dựa trên dữ liệu đã được một số công ty sử dụng để chỉ định mức xếp hạng uy tín tùy thuộc vào dữ liệu cá nhân người dùng cung cấp - như việc truy cập vào các mạng xã hội, email, thói quen chi tiêu, lịch sử điểm đến, v.v…, thay thế cho điểm FICO truyền thống, chỉ căn cứ vào lịch sử tài chính mà thôi.

Dựa trên thực thế hiện nay, các chỉ số xếp hạng chưa thực sự ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống lắm. Mặc dù vậy, những thứ như hệ thống chấm điểm uy tín công dân của Trung Quốc và cách tính điểm uy tín dựa trên hành vi, có vẻ đang đưa ý định tính điểm xã hội đến gần với thực tế hơn rất nhiều.

Hated in the Nation: Máy bay không người lái

Trong phim: Trong tương lai, chúng ta sẽ có những đoàn máy bay không người lái tự trị “lang thang” khắp mọi nơi. Chúng có thể bị hack và trở thành “những cỗ máy giết người”.

“Hated in the Nation” diễn ra trong một tương lai gần, dưới sự “thống trị” của những chiếc máy bay không người lái.

Thật không may, việc những chiếc máy bay không người lái này bị hack và được sử dụng cho mục đích xấu không được công bố rộng rãi trên các phương tiện truyền thông xã hội. Điều này có vẻ đúng trong bối cảnh hiện nay.

Trong thực tế: Đây là một tiền đề hoàn toàn đáng tin cậy. Con người không chỉ tạo ra máy bay không người lái bán tự trị, mà đã có bằng sáng chế về loại máy bay không người lái thay thế ong mật.

Mô phỏng tính cách

Trong phim: Chúng ta sẽ có thể tạo ra các bản sao AI của con người rất giống với thực tế, nhưng dường như không mấy thiện cảm với chúng.

Mô phỏng tính cách là một chủ đề lớn trong Black Mirror:

• “Be Right Back” liên quan đến một người phụ nữ mang người chồng đã chết của mình trở lại bằng cách cho phép AI truy cập vào dữ liệu của anh ta.
• “The USS Callister” đã kể câu chuyện về một nhà thiết kế game, thử nghiệm các trò chơi mới với bản sao kỹ thuật số của đồng nghiệp.
• “Hang the DJ” hiển thị một ứng dụng tạo bản sao AI để kiểm tra khả năng tương thích trong các mối quan hệ.
• “White Christmas” mô tả một thế giới nơi con người bị nhân bản kỹ thuật số thành trợ lý cá nhân (và tra tấn tâm lý để buộc họ phục tùng).

Trong thực tế: Mặc dù mỗi tập phim đều có phần mô phỏng tính cách riêng, nhưng ý tưởng chung là con người có thể tạo ra các bản sao mô phỏng tính cách bằng cách sử dụng dữ liệu hoặc bộ não ít nhiều cũng chính xác. Điều này vẫn còn đang được tranh luận, nhưng thực tế chúng ta đã có thể sử dụng dữ liệu để mô phỏng các tương tác với những người đã qua đời và có rất nhiều nghiên cứu đang cố gắng tạo ra các robot có diện mạo giống con người.

Có lẽ dự án tương tự nhất đang tồn tại tính đến thời điểm này là ETER9, một mạng xã hội được hỗ trợ bởi AI, hứa hẹn sẽ số hóa tính cách và tạo ra một đối tác không gian mạng cho con người.

Con người đã phải đối mặt với nhiều nỗi sợ hãi liên quan đến công nghệ và tạm thời đang xử lý chúng khá tốt. Các bộ phim truyền hình như Black Mirror đại diện cho giới hạn về tiến bộ công nghệ, sử dụng các kịch bản cực đoan có chủ ý để buộc chúng ta xem xét hướng xử lý trong tương lai. Công nghệ luôn có những bất cập và con người không phải lúc nào cũng sử dụng chúng một cách khôn ngoan. Nhưng về lâu dài, miễn là chúng ta tiếp tục thay đổi để công nghệ phát triển theo hướng có lợi cho con người, hy vọng sẽ xuất hiện thêm những hệ thống tự trị hơn và ít hơn hệ thống chấm điểm uy tín công dân hơn.

Xem thêm:

• Tìm hiểu về RAID
• Bước tiến vượt bậc của PHP 5
• Những công nghệ mới, thú vị trên laptop