So sánh những bản phân phối Linux phổ biến nhất hiện nay

Phạm Hải

Có thể nói rằng Linux không phải là một hệ điều hành hoàn chỉnh, nó chỉ là một hệ điều hành hạt nhân (kernel), là nền tảng cho việc phát triển các hệ điều hành khác. Các hệ điều hành được xây dựng dựa trên nhân của Linux được gọi là các bản phân phối Linux. Các nhà phát triển sẽ kết hợp giữa nhân của Linux và các phần mềm miễn phí khác để tạo ra các hệ điều hành hoàn chỉnh. Có rất nhiều bản phân phối Linux khác nhau đang được sử dụng phổ biến trên thế giới.

Nếu bạn muốn "cài đặt Linux", bạn sẽ cần chọn một bản phân phối. Bạn cũng có thể sử dụng Linux From Scratch để biên dịch và xây dựng hệ thống Linux của riêng mình ngay từ đầu, nhưng đó là một công việc phức tạp và tốn nhiều thời gian.

Ubuntu

Ubuntu có lẽ là bản phân phối Linux nổi tiếng nhất. Ubuntu dựa trên Debian, nhưng nó sở hữu kho phần mềm riêng. Phần lớn các phần mềm trong những kho này được đồng bộ hóa từ kho lưu trữ của Debian.

Dự án Ubuntu tập trung vào việc cung cấp cho người dùng trải nghiệm trên máy tính để bàn (và máy chủ). Ubuntu không ngại xây dựng những công nghệ tùy chỉnh của riêng mình để hiện thực hóa mục tiêu đó. Ngày trước Ubuntu được phát triển cho môi trường desktop GNOME 2, nhưng bây giờ nó sử dụng môi trường desktop Unity của riêng mình. Ubuntu thậm chí còn xây dựng máy chủ đồ họa Mir của riêng mình trong khi các bản phân phối khác chỉ đang hoạt động trên Wayland.

Ubuntu là một bản phân phối hiện đại, không ngừng cải tiến nhưng vẫn giữ lại được những bản sắc riêng của mình. Ubuntu phát hành các bản cập nhật mỗi sáu tháng, đi cùng với đó là những bản cập nhật lớn, hỗ trợ lâu dài và ổn định hơn được đưa đến tay người dùng hai năm một lần. Ubuntu hiện đang nỗ lực để mở rộng ảnh hưởng của mình trên điện thoại thông minh và máy tính bảng.

Linux Mint

Mint là một bản phân phối Linux được xây dựng trên Ubuntu. Nó sử dụng kho phần mềm của Ubuntu, vì vậy các phần mềm tương tự sẽ có sẵn và sử dụng được trên cả hai bản phân phối này. Ban đầu, Mint là một bản phân phối thay thế được yêu thích chủ yếu bởi vì nó bao gồm các codec phương tiện (media codec) và các phần mềm sở hữu độc quyền mà Ubuntu không cung cấp theo mặc định.

Bản phân phối này hiện cũng có được bản sắc riêng của mình. Bạn sẽ không tìm thấy desktop Unity của Ubuntu nữa, thay vào đó, bạn sẽ có được một màn hình Cinnamon hoặc MATE truyền thống hơn. Mint có cách tiếp cận thoải mái hơn đối với việc phát hành các bản cập nhật phần mềm và sẽ không tự động cài đặt các bản cập nhật phần mềm quan trọng. Tuy nhiên đây cũng là một vấn đề gây tranh cãi, khiến một số nhà phát triển Ubuntu cho rằng nó không an toàn.

Phân biệt Ubuntu và Linux Mint

Debian

Debian là một hệ điều hành chỉ bao gồm các phần mềm mã nguồn mở miễn phí. Dự án Debian đã hoạt động từ năm 1993, tức là khoảng 25 năm trước! Dự án này từ lúc ra đời đến nay luôn nhân được tôn trọng lớn trong cộng đồng các nhà phát triển. Đến nay, Debian vẫn đều đặn phát hành các phiên bản mới, nhưng đáng tiếc là các phiên bản mới này được Debian cập nhật chậm hơn nhiều so với các bản phân phối như Ubuntu hay Linux Mint. Điều này có thể làm cho nó ổn định và bảo thủ hơn và chứa đựng những yếu tố lý tưởng cho một số hệ thống.

Ubuntu ban đầu được thành lập để lấy các bit lõi ổn định của Debian và cải tiến cho chúng nhanh hơn, tối ưu hóa các phần mềm lại với nhau thành một hệ thống thân thiện với người dùng và được cập nhật thường xuyên hơn.

Fedora

Fedora là một dự án tập trung chủ yếu vào các phần mềm miễn phí. Bạn sẽ khó có thể tìm thấy cách dễ dàng để cài đặt các trình điều khiển đồ họa độc quyền trên Fedora, mặc dù các kho lưu trữ của bên thứ ba luôn có sẵn. Fedora vẫn đang được tập trung phát triển và tối ưu.

Không giống như Ubuntu, Fedora không tạo một môi trường làm việc riêng của mình hoặc một phần mềm khác. Thay vào đó, dự án Fedora sử dụng phần mềm “upstream”, cung cấp một nền tảng tích hợp tất cả phần mềm này mà không cần thêm các công cụ tùy chỉnh riêng. Fedora cũng đi kèm với môi trường desktop GNOME 3 theo mặc định, và bạn cũng có thể sử dụng Fedora với các môi trường máy tính để bàn khác.

Fedora được Red Hat tài trợ và là nền tảng cho dự án Red Hat Enterprise Linux theo quy mô thương mại. Không giống như RHEL, Fedora có khả năng không được hỗ trợ lâu dài. Nếu bạn muốn một bản phát hành ổn định hơn được hỗ trợ lâu hơn, Red Hat khuyên bạn nên sử dụng sản phẩm Enterprise của họ thì hơn.

CentOS/Red Hat Enterprise Linux

Red Hat Enterprise Linux là một bản phân phối Linux thương mại dành cho máy chủ và máy trạm. Nó được phát triển dựa trên dự án nguồn mở Fedora, nhưng được thiết kế để trở thành một nền tảng ổn định với sự hỗ trợ lâu dài hơn.

Red Hat sử dụng luật bảo vệ thương hiệu để ngăn việc phần mềm Red Hat Enterprise Linux chính thức của họ bị phân phối lại trái phép. Tuy nhiên, phần mềm cốt lõi lại là miễn phí và có mã nguồn mở, và CentOS xuất hiện. CentOS là một dự án cộng đồng lấy mã Red Hat Enterprise Linux, xóa tất cả các nhãn hiệu của Red Hat và được cung cấp cũng như phân phối miễn phí. Nói cách khác, đây là một phiên bản miễn phí của RHEL, vì vậy sẽ rất phù hợp nếu bạn muốn một nền tảng ổn định sẽ được hỗ trợ trong một thời gian dài. CentOS và Red Hat gần đây đã thông báo họ đang cộng tác với nhau, vì vậy CentOS hiện là một phần trong Red Hat.

openSUSE/SUSE Linux Enterprise

openSUSE là một bản phân phối Linux do cộng đồng phát triển và được tài trợ bởi Novell. Novell đã mua SuSE Linux vào năm 2003 và họ vẫn tạo một dự án Linux doanh nghiệp có tên là SUSE Linux Enterprise. Trong khi Red Hat có dự án Fedora cung cấp cho Red Hat Enterprise Linux, Novell lại có dự án openSUSE cung cấp cho SUSE Linux Enterprise.

Cũng giống như Fedora, openSUSE là một phiên bản mạnh mẽ hơn của Linux. SUSE đã từng là một trong những bản phân phối Linux thân thiện nhất đối với người dùng, nhưng cuối cùng thì Ubuntu đã soán được ngôi vị đó.

Mageia/Mandriva

Mageia là một nhánh của Mandriva Linux được tạo ra vào năm 2011. Mandriva được biết đến với cái tên Mandrake trước đó. Nó cũng đã từng là một trong những bản phân phối Linux thân thiện nhất với người dùng.

Giống như Fedora và openSUSE, đây là một dự án do cộng đồng chung tay phát triển nhằm tạo ra một bản phân phối Linux có mã nguồn mở. Mandriva SA hiện không còn hỗ trợ các bản phân phối Linux cho máy tính để bàn nữa, nhưng các dự án máy chủ Linux doanh nghiệp của họ vẫn dựa trên mã Mageia (giống như cách Fedora và openSUSE cung cấp mã cho các doanh nghiệp của họ).

Arch Linux

Arch Linux có thể được coi là “tiền bối” của các bản phân phối Linux khác ở trong danh sách này. Nó được thiết kế linh hoạt, gọn nhẹ, đơn giản hết mức có thế. Việc giữ nó đơn giản như vậy không có nghĩa là Arch cung cấp nhiều tiện ích đồ họa và tập lệnh cấu hình tự động để giúp bạn thiết lập hệ thống của mình. Thay vào đó, nó có nghĩa là Arch cung cấp cho bạn các công cụ để bạn “tự xử”.

Bạn sẽ là người chịu trách nhiệm định cấu hình hệ thống của mình sao cho đúng cách và tự do cài đặt các phần mềm mà bạn thích. Arch không cung cấp giao diện đồ họa chính thức cho trình quản lý gói hoặc các công cụ cấu hình đồ họa phức tạp. Thay vào đó, nó cung cấp các tệp cấu hình sạch được thiết kế để có thể chỉnh sửa được một cách dễ dàng. Khi cài đặt, bạn sẽ cần phải nhập các lệnh thích hợp trong terminal để tự cấu hình cho hệ thống, phân vùng đĩa và cài đặt hệ điều hành.

Arch sử dụng một mô hình được gọi là "rolling release", có nghĩa là bất kỳ hình ảnh cài đặt nào cũng chỉ là ảnh chụp nhanh của phần mềm hiện tại. Mỗi bit của phần mềm sẽ được cập nhật theo thời gian, bạn không cần nâng cấp lên bản phát hành mới của Arch.

Bản phân phối này có một điểm chung với Gentoo. Đây là hai bản phân phối vốn được phổ biến cùng một lúc. Cả hai bản phân phối Linux này đều được thiết kế cho những người dùng biết hệ thống của họ hoạt động như thế nào hoặc ít nhất họ sẵn sàng học hỏi những cái mới. Tuy nhiên, Arch sử dụng các gói nhị phân trong khi Gentoo tập trung vào việc biên dịch từng phần mềm từ nguồn. Điều này có nghĩa là cài đặt phần mềm trên Arch sẽ nhanh hơn vì bạn không phải tốn nhiều thời gian chờ phần mềm được dịch lại.

Slackware Linux

Slackware được ra mắt vào năm 1993 và là bản phân phối Linux lâu đời nhất hiện vẫn được duy trì và đưa ra các bản phát hành mới đều đặn.

Cũng như Arch, Slackware phân phối tất cả những công cụ đồ họa không cần thiết và các kịch bản cấu hình tự động. Không có quy trình cài đặt đồ họa mà bạn sẽ phải phân vùng đĩa theo cách thủ công và sau đó chạy chương trình cài đặt. Slackware khởi động môi trường dòng lệnh theo mặc định. Đây là một bản phân phối Linux rất bảo thủ.

Puppy Linux

Puppy Linux là một bản phân phối Linux khá nổi tiếng. Các phiên bản trước của Puppy Linux được xây dựng trên Ubuntu, nhưng phiên bản mới nhất được phát triển từ Slackware. Puppy Linux được thiết kế để trở thành một hệ điều hành nhỏ, nhẹ có thể chạy tốt trên các máy tính rất cũ. File ISO của Puppy Linux có kích thước là 161 MB. Puppy Linux có thể chạy được trên các máy tính chỉ có 256 MB RAM, mặc dù nó được khuyến khích rằng nên sử dụng trên các máy tính có ít nhất 512 MB RAM để cho trải nghiệm tốt nhất.

Puppy không phải là bản phân phối hiện đại nhất và cũng không có tất các tính năng “đao to búa lớn” nhưng nó có thể giúp bạn hồi sinh một hệ thống PC cũ.

Xem thêm:

Thứ Năm, 19/12/2019 21:31

3,5 ★ 2 👨 12.825