RAM và ROM là hai khái niệm dễ bị nhầm lẫn

Ái Thi

Nếu đã sử dụng máy tính thì ít nhiều hẳn bạn đã nghe đến hai thuật ngữ quen thuộc: RAM và ROM và biết chúng liên quan đến bộ nhớ máy tính. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết chúng thực sự khác nhau ra sao!!!

RAM là gì?

RAM là viết tắt của Random Access Memory - Bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên - là yếu tố phần cứng máy tính mà tại đó những chương trình, hệ điều hành và cả dữ liệu được sử dụng để lưu trữ tạm thời giúp vi xử lý có thể truy xuất nhanh hơn khi cần. RAM là một trong những loại bộ nhớ nhanh nhất của máy tính, nhưng là bộ nhớ khả biến, dữ liệu lưu trên RAM sẽ bị mất khi tắt máy hoặc mất điện (hết pin). Nếu đã từng tháo tung máy tính ra, bạn sẽ thấy thanh RAM có dạng hình chữ nhật được đặt trên một khe cắm trên bo mạch chủ.

Tìm hiểu về các công nghệ RAM: DRAM, SRAM, SDRAM và mới hơn

Ram máy tính

Ví dụ: Trình duyệt Chrome bạn đang sử dụng để đọc bài viết này đã được nạp vào RAM và chạy từ RAM. Tuy nhiên, những thông tin này chỉ lấy được khi máy vẫn bật hoặc có điện, nếu máy tính tắt, hoặc RAM bị ngừng cấp điện, mọi thông tin nó đã lưu trữ sẽ biến mất. Nhân tiện, bạn hãy đọc bài viết này nếu Chrome ngốn RAM quá nhiều nhé

Hiện tại, những bo mạch chủ ngày càng tiên tiến đi kèm nhiều hơn một khe cắm RAM, mang đến sự linh hoạt trong việc nâng cấp RAM, tăng dung lượng bộ nhớ để hệ thống đạt được tốc độ tốt hơn.

Quản Trị Mạng đã có loạt bài rất chi tiết về RAM máy tính, bạn có thể đọc tại đây: Tất tần tật về RAM laptop và những điều bạn cần biết

ROM là gì?

ROM là viết tắt của Read Only Memory - Bộ nhớ chỉ đọc - là loại bộ nhớ trong đó dữ liệu đã được ghi vào từ trước và chứa các chương trình giúp máy tính "khởi động". Khác với RAM sẽ xóa sạch mọi dữ liệu lưu trữ tạm thời, ROM giữ lại nội dung ngay cả sau khi máy đã tắt; đó chính là lý do máy tính có thể được bật lên ở lần đầu tiên sử dụng. Nếu không có ROM, việc khởi động được hệ thống sẽ là một điều xa xỉ.

Một ví dụ điển hình của ROM trong máy tính chính là BIOS, chip PROM lưu trữ những chương trình cần thiết để bắt đầu quá trình khởi động máy tính. Sử dụng bộ nhớ điện tĩnh là cách duy nhất để bắt đầu quá trình khởi động máy tính và các thiết bị khác sử dụng quy trình khởi động tương tự. Các chip ROM cũng được sử dụng trong hộp trò chơi (cartrigde) của thiết bị chơi game như Nintendo, Gameboy, Sega Genesis,... Những hộp này lưu trữ chương trình game trên một chip ROM được đọc bởi console khi kết nối với hộp.

Kiểu ROM cũ nhất được ghi nhận vào năm 1932 với bộ nhớ trống (drum memory). Ngày nay, ROM vẫn được sử dụng và tiếp tục được cải tiến để có hiệu suất và dung lượng lưu trữ tốt hơn.

Rom máy tính

Khác biệt chính giữa RAM và ROM

Đặc điểm so sánh	RAM	ROM
Hình dáng bên ngoài	- RAM là một chip mỏng hình chữ nhật được lắp vào một khe cắm trên bo mạch chủ. RAM thường lớn hơn ROM.	- ROM là một ổ đĩa quang bằng băng từ.
Khả năng lưu trữ tạm thời	- Bộ nhớ khả biến, cần được cung cấp điện năng để duy trì khả năng lưu trữ dữ liệu, mất điện dữ liệu sẽ bị mất.	- Bộ nhớ điện tĩnh (bất biến) có thể lưu trữ thông tin cả khi tắt máy tính, mất điện.
Cách thức hoạt động	- RAM được sử dụng trong hoạt động bình thường của máy tính sau khi khởi động và nạp hệ điều hành. - Có thể phục hồi hoặc thay đổi dữ liệu được lưu trữ trong RAM.	- ROM được sử dụng chủ yếu trong quá trình khởi động máy tính. - Dữ liệu trong ROM chỉ có thể đọc, nhưng không sửa hoặc thay đổi được, đó là lý do vì sao nó được gọi là 'bộ nhớ chỉ đọc'.
Tốc độ	- Quá trình ghi dữ liệu vào RAM nhanh. - Tốc độ truy cập dữ liệu nhanh.	- Quá trình ghi dữ liệu vào ROM chậm. - Tốc độ truy cập dữ liệu chậm.
Khả năng tiếp cận	- Dễ dàng truy cập, thay đổi hoặc lập trình lại thông tin được lưu trữ trong RAM.	- Khó khăn khi muốn thay đổi, lập trình lại thông tin được lưu trên ROM.
Khả năng lưu trữ	- Một chip RAM có thể lưu trữ nhiều gigabyte (GB) dữ liệu, từ 1GB đến 256GB cho mỗi chip.	- Một chip ROM lưu trữ được vài megabyte (MB) dữ liệu, thường là 4MB hoặc 8MB cho mỗi chip.
Khả năng ghi chép dữ liệu	- Ghi dữ liệu trong bộ nhớ RAM cũng dễ dàng hơn bộ nhớ ROM.	- Thông tin trong ROM vô cùng quan trọng với máy tính và tồn tại vĩnh viễn.
Kích thước vật lí	- RAM có 2 kích cỡ chính, được sử dụng trong máy tính để bàn (desktop) hoặc máy tính xách tay (laptop) - RAM máy tính bàn có chiều dài khoảng $5\frac{1}{2}$ inch và rộng 1inch. RAM máy tính xách tay có chiều dài chỉ bằng 1/2 RAM máy tính để bàn.	- Tùy thuộc vào việc sử dụng, ROM có thể khác nhau về kích thước từ một vài inch chiều dài tới nhiều inch chiều dài và rộng.