Cách sử dụng Timeshift để sao lưu và khôi phục hệ thống Linux

Là một hệ điều hành có khả năng tùy biến cao và phụ thuộc nhiều vào các tương tác CLI, Linux dễ bị lỗi hệ thống do các lệnh hoặc hoạt động hệ thống không chính xác. Vì vậy, nếu bạn sử dụng Linux trên máy tính chính của mình, bạn có thể thường xuyên gặp sự cố.

May mắn thay, có các công cụ khôi phục hệ thống tạo snapshot cho các file và cài đặt của bạn, bạn có thể khôi phục lại trên hệ thống của mình để đưa nó trở lại điểm hoạt động trước đó trong trường hợp bất kỳ thao tác nào của bạn khiến hệ thống không thể sử dụng được.

Timeshift là một trong những công cụ như vậy dành cho Linux. Và trong hướng dẫn này, Quantrimang.com sẽ hướng dẫn bạn sử dụng Timeshift trên máy tính Linux.

Cách cài đặt Timeshift trên Linux

Timeshift được cài đặt sẵn trên một số bản phân phối Linux. Với các bản phân phối khác, bạn cần cài đặt theo cách thủ công.

1. Trên Ubuntu và các dẫn xuất của nó

Nếu bạn đang sử dụng Ubuntu và các dẫn xuất của nó như Linux Mint, elementary OS, v.v…, rất có thể bạn đã cài đặt sẵn Timeshift trên đó. Và vì vậy, bạn có thể bắt đầu sử dụng nó ngay lập tức.

Tuy nhiên, trong trường hợp nó không có ở đó, bạn có thể cài đặt Timeshift trên Ubuntu bằng cách chạy các lệnh sau trong terminal:

sudo add-apt-repository -y ppa:teejee2008/timeshift
sudo apt-get update
sudo apt-get install timeshift

Ngoài ra, bạn có thể truy cập Software Manager trên bản phân phối của mình và cài đặt Timeshift từ đó.

2. Trên Fedora, CentOS và RHEL

Timeshift chỉ hỗ trợ snapshot BTRFS trong Fedora. Để có được nó, hãy sử dụng:

sudo dnf install timeshift

3. Trên Arch Linux và Manjaro

Cuối cùng, trên Arch Linux, Manjaro và những distro tương tự, bạn có thể cài đặt Timeshift với:

yay -S timehift

Chạy và thiết lập ban đầu cho Timeshift

Sau khi bạn đã cài đặt Timeshift, hãy mở menu Applications, tìm kiếm Timeshift và khởi chạy nó. Nó sẽ yêu cầu bạn nhập mật khẩu người dùng để xác thực. Nhập mật khẩu và nhấn Authenticate.

Bây giờ, nếu đây là lần đầu tiên bạn chạy Timeshift trên máy tính của mình, bạn sẽ được chào đón với Setup Wizard. Tại đây, bạn cần đặt tùy chọn cho một vài cài đặt Timeshift khác nhau.

Đầu tiên, bạn sẽ phải chọn một trong 2 loại snapshot Rsync và Btrfs.

Tùy chọn Rsync tạo snapshot bằng cách sử dụng rsync và hard link. Về cơ bản, snapshot Rsync chỉ chứa các file và thư mục đã được thay đổi hoặc sửa đổi - phần còn lại của các file (không thay đổi) không được sao lưu trong snapshot. Do đó, nó chiếm ít dung lượng ổ đĩa hơn. Mặt khác, chế độ Btrfs lý tưởng cho người dùng sử dụng một trong các bản phân phối Linux dùng hệ thống file btrfs.

Sau khi chọn được một loại snapshot phù hợp, hãy nhấn Next.

Chờ một vài giây trong khi Timeshift ước tính kích thước hệ thống của bạn. Ngay sau khi nó kết thúc, hãy chọn một vị trí trên hệ thống nơi bạn muốn lưu snapshot Timeshift.

Bài viết khuyên bạn nên thực hiện việc này trên ổ cứng gắn ngoài hoặc ổ cứng HDD/SSD ngoài, vì làm như vậy có thể giúp bạn an toàn trong những trường hợp không thể khởi động vào hệ thống. Nhấn Next để tiếp tục.

Tùy thuộc vào tần suất bạn sửa đổi các phần tử hệ thống của mình, bước tiếp theo là chọn tần suất thực hiện snapshot. Thao tác này sẽ tự động sao lưu tất cả các file và cài đặt hệ thống của bạn vào khoảng thời gian bạn đã đặt mà không cần sự can thiệp của bạn.

Đánh dấu vào hộp kiểm bên cạnh một cấp trong Select Snapshot Levels và nhấn Next.

Cuối cùng, Timeshift hỏi xem bạn có muốn sao lưu thư mục chính của mình vào snapshot hay không. Chọn một tùy chọn ở đây cho phù hợp và nhấp vào Next.

Nhấp vào Finish để hoàn tất thiết lập.

Cách sử dụng Timeshift trên Linux

Sau khi thiết lập thành công Timeshift trên máy của mình, bạn sẽ được đưa đến cửa sổ chính.

Bạn có thể thực hiện tất cả các thao tác Timeshift trong cửa sổ này, như được hiển thị trong các phần bên dưới:

1. Tạo snapshot sử dụng Timeshift

Nhấn nút Create trên cửa sổ chính của Timeshift và Timeshift sẽ bắt đầu tạo một snapshot bằng cách sử dụng các tùy chọn đã đặt của bạn.

Đợi quá trình hoàn tất.

Vì đây là snapshot đầu tiên của bạn, nó có thể mất một lượng thời gian đáng kể so với các snapshot bạn sẽ thực hiện sau đó. Sau khi snapshot đã sẵn sàng, nó sẽ xuất hiện trong cửa sổ chính.

2. Khôi phục snapshot

Bạn có thể khôi phục snapshot trong hai trường hợp: Khi hệ thống của bạn đang hoạt động và khi bạn không thể khởi động vào hệ thống của mình. Trong trường hợp đầu tiên, hãy nhấn nút Restore trên cửa sổ chính của Timeshift và nó sẽ mở ra một cửa sổ nơi bạn cần chọn snapshot mà bạn muốn khôi phục.

Ngoài ra, nó cũng sẽ yêu cầu bạn chọn phân vùng đích mà snapshot cần được khôi phục. Chọn nó và nhấn Next.

Bây giờ, Timeshift sẽ thực hiện so sánh trạng thái hệ thống hiện tại với trạng thái trong snapshot. Tùy thuộc vào kích thước snapshot của bạn, việc này cũng có thể mất thời gian.

Sau khi hoàn tất, bạn sẽ thấy danh sách tất cả các file và thư mục cần được khôi phục và xóa. Xem qua danh sách này để xác minh các thay đổi và không có file hoặc cài đặt quan trọng nào được sửa đổi trong quá trình này.

Sau khi bạn hài lòng với các thay đổi, hãy nhấn Next để xác nhận. Một lần nữa, nhấp vào Next trong màn hình cảnh báo sau để xác nhận khôi phục snapshot.

Chờ một lúc và Timeshift sẽ khôi phục snapshot của bạn.

Trong trường hợp bạn không thể khởi động vào hệ thống, bạn có thể thử boot vào nó bằng USB live và sau đó sử dụng Timeshift để khôi phục nó về trạng thái hoạt động trước đó và sửa mọi thành phần, cài đặt hoặc file hệ thống bị hỏng hoặc cấu hình sai.

3. Xóa snapshot

Nếu bạn tình cờ lưu trữ nhiều phương tiện và phần mềm trên máy cục bộ của mình và vì lý do nào đó, bạn cũng đang lưu snapshot trên cùng một ổ đĩa, thì bạn có thể muốn xóa snapshot cũ tại một số điểm để giải phóng dung lượng ổ đĩa .

Để thực hiện việc này, hãy nhấn vào tab Delete trên cửa sổ chính của Timeshift. Sau đó, chọn snapshot bạn muốn xóa và nhấn nút Delete.

Tiện ích khôi phục hệ thống là ứng dụng bắt buộc phải có trên máy tính Linux, đặc biệt nếu bạn thích tùy chỉnh hệ thống của mình và cần phải điều chỉnh các cấu hình và file hệ thống khác nhau của nó khá thường xuyên.

Do đó, việc đảm bảo rằng công cụ tự động thực hiện những snapshot thích hợp cũng là điều cần thiết. Hy vọng hướng dẫn này sẽ giúp bạn bắt đầu với Timeshift. Bạn có thể sử dụng nó để thiết lập snapshot tự động, để khi cần khôi phục hệ thống, bạn có thể thực hiện khá dễ dàng.

Tương tự, một tiện ích sao lưu và khôi phục hệ thống Linux tuyệt vời khác là dd, giúp sao lưu toàn bộ hệ thống của bạn, bao gồm mọi thứ từ cài đặt hệ thống đến tất cả tài liệu, file và thậm chí cả ứng dụng.