Tính năng mới đáng chú ý nhất của Android 8.0 Oreo

Phiên bản Android mới nhất có thêm nhiều bổ sung nhỏ nhưng quan trọng, tất cả đều làm cho hệ điều hành này nổi bật trưởng thành hơn bao giờ hết. Một số bản phát hành của Android cho thấy những thay đổi to lớn về hệ điều hành của Google như kiểm tra nền tảng kỹ thuật hoặc giới thiệu các mẫu thiết kế mới. Nhưng có phiên bản lại tăng cường về nội dung để đẩy mạnh thêm cho nền tảng đã được thành lập.

Phiên bản Android mới cho năm 2017, 2018 - Android Oreo 8.0 - là sự dung hòa của cả hai yếu tố trên. Tại thời điểm này, Android khá ổn định, do đó, trải nghiệm người dùng (UX) và những thay đổi chức năng ít có khả năng xảy ra với mọi phiên bản mới. Tuy nhiên mặc dù Oreo trông rất giống phiên bản Android Nougat trước đó, nhưng có nhiều tính năng được chỉnh sửa và điều chỉnh ở mức độ thấp khiến cho Android trưởng thành và mạnh mẽ hơn.

Với Oreo, bạn có thể vừa xem video trong nền trước (foreground) vừa có thể sử dụng các ứng dụng khác chạy trên nền điện thoại. Sẽ dễ dàng hơn để theo dõi nhiều thông báo từ cùng một ứng dụng nhờ các kênh thông báo mới và các tính năng điểm thông báo (notification dot). Các tính năng Autofill API và nhập văn bản thông minh sẽ khiến cho việc nhập mật khẩu bớt nhàm chán hơn. Và "Project Treble" của Google sẽ giúp điện thoại Oreo được cập nhật nhanh hơn. Ngoài ra, các chỉnh sửa về hình ảnh, hình dáng tinh vi làm cho Android nhẹ hơn, sáng hơn và năng động hơn.

• Danh sách thiết bị được lên Android 8 - Android O của Samsung, Huawei, LG, Oppo, Sony và HTC

Ngắm và cảm nhận Android 8.0

Hầu hết chúng ta đều thấy Android thông qua "ống kính" giao diện người dùng mà nhà sản xuất chọn. Xu hướng lâu dài này sẽ không thay đổi trong Oreo và do đó khi bạn nhận được phiên bản 8.0, ví dụ như trên Galaxy S8, sẽ hơi khác một chút so với những gì được đề cập ở trên thiết bị Pixel của Google.

Tuy nhiên, nhiều nhà sản xuất như Motorola, Lenovo, OnePlus và HTC hiện đang sử dụng giao diện người dùng gần giống Android Stock. Vì vậy, trong bối cảnh đó, hướng thiết kế của bản Android gốc vẫn là vấn đề.

Không có nhiều thay đổi về hình ảnh trong phiên bản mới của Android. Trên thực tế, sự khác biệt đáng chú ý nhất về hình ảnh là bảng màu sáng hơn cho khu vực cài đặt nhanh trên thanh thông báo (notification shade). Hiện giờ, nó có màu xám nhạt, cùng màu với ứng dụng Settings gốc. Đối với những người sử dụng Pixel, đây có thể là thay đổi hình ảnh duy nhất họ nhận thấy.

Bên cạnh việc thay đổi màu sắc, có một số thay đổi trong sắp xếp bảng cài đặt nhanh, người dùng có thể dễ dàng truy cập cài đặt, chuyển đổi người dùng và chỉnh sửa các phím tắt trên các điện thoại lớn hơn. Vì tỷ lệ màn hình chuyển đổi thành 18:9 trong nhiều thiết bị flagship trong năm nay, nên việc cải thiện khả năng truy cập trên những điện thoại cao hơn là rất quan trọng.

Thay đổi hình ảnh quan trọng tiếp theo trên phiên bản Android 8.0 Oreo là thiết kế của ứng dụng Settings. Bảng điều khiển điều hướng kiểu “hamburger" trên Nougat đã bị xoá bỏ và thay vào đó Google đã khiến việc điều hướng trở nên dễ dàng hơn bằng cách thiết kế lại 13 menu con. Nhiều tùy chọn cài đặt chính đi kèm với các icon và Android hiện đang làm tốt việc hiển thị các mục quan trọng trong mỗi menu con.

Cài đặt của Android nhẹ hơn, đơn giản hơn để điều hướng và dễ tiếp cận hơn

Trang cài đặt pin mới là một ví dụ tuyệt vời cho điều này. Thời gian sáng màn hình được hiển thị ngay trên đầu trang, cùng với thời gian tính từ lần sạc gần nhất. Cuộn xuống một chút, bạn sẽ thấy các ứng dụng đang "ngốn" pin nhiều nhất.

Bạn cần phải nhìn vào phần bên dưới bề mặt để nhận ra những thay đổi trực quan khác trong Android 8.0. Chẳng hạn, cuối cùng Google đã bắt đầu ý thức về trật tự các icon ứng dụng trong Android với tính năng "adaptive icons" mới. Tính năng này cho phép các nhà sản xuất điện thoại thay đổi hình dạng cutout thành hình dạng phù hợp nhất với phong cách trực quan của riêng họ. (Trên Pixel, bạn có thể lựa chọn năm loại cutout.)

Điều này có nghĩa các nhà sản xuất như Samsung, Huawei và LG, những người thích sử dụng hình dáng cutout icon riêng sẽ có cách đáng tin cậy hơn để thực hiện việc này mà không gây ra các biểu tượng xấu, lạ cho các ứng dụng của bên thứ ba. Phong cách icon mới cũng đem lại sự thống nhất cho các App Drawer của Android và màn hình chính.

Oreo giới thiệu hiệu ứng mới trong khay thông báo

Hiệu ứng động (animation) của Android không thay đổi nhiều trong Oreo, nhưng có một vài hiệu ứng động mới trong thanh thông báo thêm vào để “đánh bóng” Material Design của Google. Các icon chuyển từ thanh trạng thái (status bar) sang thẻ thông báo, sau đó vào vùng tràn (overflow area) nếu bạn có nhiều thông báo. Và các icon biểu tượng cũng tự tung mình lên xung quanh thanh trạng thái khi có những cảnh báo mới đến, làm cho toàn bộ hệ thống “năng động” hơn.

Cuối cùng, nâng cấp mà nhiều người cho rằng là tính năng quan trọng nhất của điện thoại thông minh là emoji! Android 8.0 đã thêm một số ít các biểu tượng cảm xúc mới trong Emoji 5.0 và thiết kế lại đồ hoạ các biểu tượng cảm xúc cũ. Thư viện tương thích emoji của Google sẽ cho phép các nhà phát triển hỗ trợ biểu tượng cảm xúc mới trên các phiên bản Android cũ hơn.

Việc thay đổi phông chữ đằng sau nền trong Oreo cho phép các nhà phát triển tùy chỉnh cách hiển thị emoji và phông chữ trong các ứng dụng cụ thể của họ dễ dàng hơn.

Nhiều người cho rằng, tính năng Emoji Compatibility trong Google Play Services cần phải thay đổi nhiều hơn. Tuy nhiên, hỗ trợ cấp hệ thống cho các icon mới và emoji phù hợp cũng là một vấn đề. Nhiều người coi thường tầm quan trọng của biểu tượng cảm xúc, nhưng chúng là một phần quan trọng trong giao tiếp của hàng triệu người và Google đang đi đúng hướng vì tập trung nỗ lực vào nó trên cả Android và Play Services.

Thông báo, cảnh báo và các widget

Thông báo của Android đã được sửa đổi ở Nougat và Oreo mang đến một số thay đổi nhỏ để giúp việc kiểm soát các thông báo hàng ngày trở nên dễ dàng hơn.

Một tính năng mới được thêm vào là kênh thông báo (notification channel). Tính năng mới này đưa ra danh mục thông báo cho các ứng dụng, giúp quản lý và lọc các loại thông báo từ cùng một ứng dụng dễ dàng hơn. Ví dụ, ứng dụng mạng xã hội có thể có các kênh tin nhắn trực tiếp, cập nhật trạng thái, thích hoặc các tương tác khác.

Sau đó, bạn có thể chọn cách thông báo cho từng kênh như thông báo bằng âm thanh, rung hoặc đèn LED, thậm chí chặn thông báo từ một số kênh. Nhấn và giữ vào một thông báo cho phép bạn xem và định cấu hình kênh thông báo của nó. Giống như trong các phiên bản Android cũ hơn, bạn có thể chọn cho phép hoặc chặn thông báo.

Người dùng khó có thể nhận biết hết các kênh thông báo trong thời gian ngắn

Có một điều đáng quan tâm ở đây là liệu hầu hết người dùng có thể nhận biết được các kênh thông báo trong thời gian ngắn hay không. Google đang hy vọng tăng tốc quá trình này cùng với việc yêu cầu hỗ trợ kênh thông báo cho các ứng dụng muốn chạy trên Android 8.0 trên Play Store.

Android 8.0 cũng cho phép bạn hẹn giờ các nhóm thông báo trong 15 phút, 30 phút, một giờ hoặc hai giờ bằng cách vuốt sang phải và nhấn biểu tượng đồng hồ. Đây là một cách hữu ích để loại bỏ một thông báo mà bạn không cần phải giải quyết ngay lập tức nhưng không xóa nó vĩnh viễn.

Thông báo của ứng dụng nghe nhạc, xem phim nhiều màu sắc hơn

Các thông báo của các ứng dụng nghe nhạc như Google Play Music, YouTube và những ứng dụng âm nhạc khác sẽ hiện thị màu sắc dựa trên màu chính của ảnh bìa bài hát (album art), hình thu nhỏ của video hoặc poster nghệ thuật. Tuy nhiên tính năng này cũng gây nên những tranh luận, nhiều nhà bình luận cho rằng nó gây nên sự lẫn lộn về thị giác không cần thiết. Quá trình chuyển đổi ảnh bìa album mờ dần cũng gây nên sao lãng, đặc biệt khi chuyển sang màu sắc tươi sáng hơn, nhưng cũng có nhiều người cho rằng điều này giúp phân biệt các thông báo của phương tiện chơi nhạc với các cảnh báo khác.

Giống như điều khiển phương tiện truyền thông, các thông báo như từ Maps, ứng dụng Google, điểm phát sóng Wifi, kết nối USB hoặc bất kỳ quá trình nào khác có thể đang chạy trên nền sẽ được đẩy lên nền trước và trở nên lộn xộn. Trên phiên bản Android 8.0, những thông báo này được để ở dạng thu nhỏ trong thanh thông báo tối hơn để tách biệt với các thông báo quan trọng khác. Nếu cần xem thêm thông tin, bạn có thể mở rộng chúng như các thông báo khác.

Các thay đổi trong thiết lập thông báo của Android rất nhỏ nhưng nhiều và chúng không chỉ giới hạn ở thanh thông báo. Tính năng Ambient Display (bật màn hình khi có thông báo mới) lần đầu tiên được giới thiệu trên Nexus 6, được xem là thay đổi lớn nhất trong Android 8.0.

Thực tế, khu vực Ambient Display chính hiển thị ít thông tin hơn so với Nougat, chỉ có thời gian và một loạt biểu tượng xuất hiện khi điện thoại được bật sáng. Mặt khác các thông báo này giờ đây sẽ được hiện lên theo cách thân thiện hơn.

Cửa sổ bật thông báo trên Ambient Display lớn hơn và dễ đọc hơn và nếu bạn đã bật tùy chọn, hãy nhấn đúp vào để mở màn hình khóa chính. Tạo sự cân bằng giữa mật độ thông tin và khả năng xem lướt qua luôn phức tạp, nhưng Google vẫn tạo ra được sự kết hợp hợp lý giữa hai yếu tố này trong Oreo.

Ngoài thanh thông báo, màn hình khóa và màn hình luôn hiển thị, Android 8.0 cho phép các launcher chạy hiển thị thông báo ứng dụng của riêng nó bằng tính năng notification badge. Các ứng dụng có thông báo đang chờ xử lý sẽ hiển thị một chấm màu, nhấn và giữ để mở menu tắt (shortcut menu), hiển thị thông báo bên cạnh thay vì phải vuốt thanh thông báo xuống để xem tất cả thông báo ứng dụng như trước kia.

Đó không phải là thủ thuật mới duy nhất về menu tắt của ứng dụng trong Oreo, một nút tắt widget mới sẽ “giải phóng” người dùng khỏi các menu widget dài và rườm rà bằng một cách dễ dàng để xem tất cả widget từ một ứng dụng cụ thể.

Chế độ Picture-in-picture

Thực ra, chế độ Picture-in-picture (PiP) đã được giới thiệu trong Android 7.0, nhưng chỉ dành cho thiết bị Android TV. Phiên bản 8.0 mang nó đến với điện thoại và máy tính bảng, giới thiệu một tính năng rất lớn và tiềm năng cho các thiết bị lớp Phablet siêu lớn.

Chế độ PiP thay đổi tùy thuộc vào cách nhà phát triển thực hiện nó, nhưng về cơ bản tính năng này cho phép bạn chạy một video từ trong một ứng dụng, sau đó nhấn phím home để thu nhỏ xuống một cửa sổ nổi với các trình điều khiển phát lại của riêng nó. Bạn có thể thay đổi kích thước và di chuyển nó xung quanh màn hình khi đang mở và sử dụng các ứng dụng khác như bình thường trong nền.

Chế độ này tương tự với chế độ multi-window được giới thiệu trong Nougat. Và trong khi trước kia bạn phải sử dụng nhiều cửa sổ để chia màn hình thành cửa sổ video và các ứng dụng khác, thì PiP là một cách tiếp cận tao nhã hơn nhiều.

Chế độ PiP cuối cùng đã đến với thiết bị di động - nhưng các nhà cung cấp nội dung liệu có bắt người dùng trả tiền để sử dụng nó?

Giống như nhiều tính năng của Android 8.0, chúng ta sẽ phải đợi nhà phát triển cập nhật ứng dụng của họ để có thể sử dụng chế độ PiP này. Tuy nhiên, một số chủ sở hữu nền tảng (hoặc nhà quảng cáo của họ) có thể phản đối việc phát ở chế độ nền trong một số trường hợp. Điển hình nhất là YouTube, chúng ta chỉ có thể nghe nhạc YouTube ở chế độ nền khi đăng ký gói YouTube Red.

Đăng nhập và nhập văn bản thông minh hơn

Mọi người ghét phải nhập mật khẩu, vì vậy ở Oreo, Google đã tìm cách giải quyết vấn đề này với tính năng "Autofill with Google". Tính năng này có thể giúp bạn đăng nhập vào tài khoản trên điện thoại bằng cách sử dụng thông tin đã được lưu trữ trong tài khoản Google chỉ bằng một lần nhấn. Ví dụ, nếu bạn đã đăng nhập vào Twitter trên web thông qua Chrome, Google có thể sử dụng các thông tin đăng nhập đã lưu này để giúp bạn đăng nhập vào ứng dụng Twitter trên điện thoại.

Android Oreo là sự khởi đầu của việc kết thúc nhập mật khẩu trên điện thoại

Nếu bạn đã đăng ký dịch vụ quản lý mật khẩu trên một ứng dụng và họ đã cập nhật ứng dụng để hoạt động với Android 8.0, bạn có thể tự động nhập mật khẩu vào ứng dụng của họ bằng bất cứ thao tác nào hoặc sao chép và dán văn bản.

Tính năng này chắc chắn sẽ giảm bớt khó khăn trong việc thiết lập một thiết bị Android mới, và theo quan điểm của Google, những lợi ích này vừa giúp người dùng thực hiện quản lý mật khẩu tốt hơn vừa kích thích họ dùng Chrome để duyệt web trên máy tính để bàn.

Các tính năng mật khẩu của Android 8.0 giúp người dùng có thể hoàn toàn không cần phải nhập mật khẩu trên thiết bị di động (ngoại trừ mật khẩu Google và mã xác nhận hai yếu tố). Tuy nhiên, giống như nhiều tính năng tiện lợi của Android, bạn sẽ cảm thấy thoải mái khi cung cấp cho Google tất cả thông tin này lần đầu tiên để có được những lợi ích về sau.

Một điều đáng chú ý là Android cũng thông minh hơn trong cách xử lý các loại thông tin cụ thể trong các trường văn bản. Khi nhập văn bản, công nghệ Machine Learning của Google sẽ tìm ra loại dữ liệu bạn đã chọn và cung cấp các tùy chọn theo ngữ cảnh có liên quan, ví dụ như phím tắt vào ứng dụng Dialer cho số điện thoại hoặc Google Maps dành cho địa chỉ.

Tính năng này được hỗ trợ trong Google Chrome trên các phiên bản Android cũ hơn, nhưng thật tuyệt vời khi thấy nó được giới thiệu trên toàn bộ hệ điều hành ở Oreo.

Các tính năng mới cho máy tính convertible

Mặc dù tình trạng sắp đổ vỡ của thị trường máy tính bảng Android, Oreo cung cấp thông tin là Google vẫn dự định tiếp tục đầu tư vào thị trường máy tính convertible thông qua Android như chúng ta đã biết, Chrome OS chạy các ứng dụng Android hoặc một cái gì đó hoàn toàn khác.

Android 8.0 mang lại cuộc sống mới cho máy tính bảng Pixel C đã sớm được cho về hưu. Trên giao diện đa tác vụ mới được giới thiệu dành cho máy tính bảng trong phiên bản 7.1.2, Android 8.0 bổ sung thêm một hệ thống phím tắt mới cho các ứng dụng Android, truy cập vào các ứng dụng và menu nhanh hơn khi không tiện chạm vào màn hình.

Nói chung, Pixel C và Chromebook sẽ được hưởng lợi từ chế độ picture-in-picture mới, đặc biệt hữu ích trên máy tính xách tay, máy tính bảng hoặc máy tính convertible (không cần phải thay đổi kích cỡ để cửa sổ Netflix phù hợp với Chrome, Twitter và các ứng dụng khác). Nó không phải là một hệ thống cửa sổ màn hình desktop hoàn chỉnh, mà thay vào đó phát triển các máy tính bảng Android theo hướng đi của các iPad hiện nay.

Các cải tiến nghe nhìn mới giúp cho máy tính bảng Android hấp dẫn hơn đối với người sáng tạo nội dung. Hỗ trợ dải màu rộng trong các ứng dụng (như DPI-P3, Adobe RGB và Pro Photo RGB) nhằm mục đích làm cho máy tính bảng Android phù hợp hơn cho các nhiếp ảnh gia, trong khi API mới của AAudio sẽ làm giảm độ trễ âm thanh, mang Android đến gần hơn GarageBand trên iPad.

Android vẫn còn một chặng đường dài để theo kịp các dòng sản phẩm máy tính bảng và máy tính convertible của Apple và Microsoft, nhưng với các tính năng mới trong Oreo chúng ta có quyền hy vọng vào nó. Vấn đề quan trọng với máy tính bảng Android vẫn là hỗ trợ ứng dụng, nơi mà rất ít ứng dụng, thậm chí là ứng dụng của Google có thể hỗ trợ màn hình ngang, rộng. Android 8.0 với tất cả các cải tiến của nó, cũng không thể làm bất cứ điều gì để khắc phục tình trạng này.

Giới hạn chạy nền, tuổi thọ pin tốt hơn, cập nhật hệ điều hành nhanh hơn

Các ứng dụng chạy trong chế độ nền không được kiểm soát là một trong số lý do khiến tuổi thọ pin trên điện thoại Android kém. Và bây giờ, việc phát triển các cải tiến "Project Doze" và "Doze On-The-Go" trong Android 6.0 và 7.0, phiên bản 8.0 khiến cho các ứng dụng này ít ảnh hưởng tới pin thiết bị hơn.

Với Oreo, Google đã đưa ra nhiều giới hạn cho những ứng dụng trong khi chúng không ở nền trước. Giới hạn broadcast trong phiên bản mới khiến (có một số trường hợp ngoại lệ) các ứng dụng trong nền không thể phản ứng với các broadcast (sự kiện xảy ra trên thiết bị) mà không phải nhắm mục tiêu cụ thể vào ứng dụng đó. Google đang sử dụng những hạn chế này để thúc đẩy các nhà phát triển về tính năng lên lịch trình của Android, được giới thiệu trong Lollipop để quản lý các tác vụ nền theo cách dễ dàng hơn cho pin máy tính.

Đối với các thiết bị Android 8.0, bạn không cần phải làm bất cứ điều gì để tăng tuổi thọ của pin (và hiệu năng). Trong một thử nghiệm, người ta thấy rằng có sự khác biệt lớn giữa tuổi thọ pin trên Pixel XL khi so sánh với Nougat.

Một nhược điểm nữa được Android 8.0 giải quyết đó là cập nhật hệ điều hành. Thông qua sáng kiến Project Treble mới, Google đã tạo ra một cấu trúc mô đun mà các công ty phần cứng có thể sử dụng để tách riêng các tuỳ chỉnh của họ khỏi hệ điều hành chính. Ý tưởng là điều này sẽ làm cho việc đẩy bản cập nhật firmware dễ dàng hơn mà không phải cập nhật toàn bộ. Đây không phải là “thuốc chữa bách bệnh” cho những trục trặc trong cập nhật của Android nhưng nó sẽ làm giảm đáng kể khối lượng công việc để cập nhật điện thoại Android 8.0 lên phiên bản giả định 8.1 hoặc 9.0, ngoài ra nó còn tăng tốc độ triển khai các bản vá bảo mật trong thời gian chuyển tiếp.

Những tính năng trong Android 8.0 không thực sự nổi bật tuy nhiên tổng hợp của những thay đổi này đã khiến hệ điều hành Android dễ sử dụng hơn, hiệu năng tốt hơn và tiện lợi hơn.