4 cách phổ biến khiến máy tính Windows bị hack và phương thức phòng tránh hiệu quả

Các mối đe dọa trên mạng ngày càng tinh vi, nhưng điều đáng nói là phần lớn người dùng Windows vẫn bị tấn công bởi những chiêu thức rất quen thuộc. Một cú nhấp chuột sai chỗ, một phần mềm “miễn phí” tải vội mà chưa kiểm tra kỹ, hay bản cập nhật hệ thống bị trì hoãn quá lâu — tất cả đều có thể mở toang cánh cửa cho tin tặc.

Theo dữ liệu gần đây từ Microsoft, khách hàng của họ phải đối mặt với 600 triệu cuộc tấn công mỗi ngày. Con số này cho thấy máy tính cá nhân không chỉ là mục tiêu mà còn là “cửa ngõ” cho các hacker xâm nhập. Hiểu rõ cách chúng hoạt động là bước đầu tiên để nhận diện và chặn đứng chúng trước khi quá muộn.

1. Phishing – chiêu lừa cũ nhưng vẫn hiệu quả

Lừa đảo qua email và mạng xã hội (phishing) là một trong những hình thức tấn công lâu đời nhất, nhưng vẫn khiến vô số người dùng mắc bẫy. Thay vì cố gắng “đột nhập” vào hệ thống, kẻ gian lại dụ người dùng tự mở cửa. Chúng gửi email trông rất thật — giả mạo thông báo từ “Microsoft”, cập nhật giao hàng, hay yêu cầu đổi mật khẩu khẩn cấp — nhằm khiến nạn nhân nhấp vào liên kết độc hại.

Đôi khi, kẻ gian còn gọi điện giả danh nhân viên hỗ trợ kỹ thuật, nói rằng máy tính “đã bị nhiễm virus” và yêu cầu người dùng cung cấp thông tin hoặc cấp quyền truy cập.

Cách phòng tránh hiệu quả nhất là giữ thái độ cảnh giác và hoài nghi hợp lý:

• Không nhấp vào liên kết hoặc mở tệp đính kèm trong email lạ.
• Nếu nhận được yêu cầu khẩn cấp, hãy mở trình duyệt và truy cập trực tiếp vào trang chính thức thay vì bấm vào đường link trong email.
• Kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) cho các tài khoản quan trọng.
• Giữ Windows Defender và hệ thống luôn được cập nhật.
• Khi có cuộc gọi lạ từ ngân hàng hoặc công ty thẻ tín dụng, nên gác máy và gọi lại qua số tổng đài chính thức.

Phần lớn các cuộc tấn công sẽ thất bại nếu người dùng chỉ cần dừng lại vài giây để kiểm tra .

2. Phần mềm lậu và “miễn phí” – cái giá phải trả không hề rẻ

Phần mềm bẻ khóa hay bản tải miễn phí từ nguồn không đáng tin là ổ chứa mã độc phổ biến. Những ứng dụng này thường kèm theo spyware, adware hoặc backdoor, cho phép tin tặc truy cập hệ thống trong âm thầm.

Trước khi cài bất cứ thứ gì không đến từ trang chính thức của nhà phát triển, hãy tự hỏi liệu có đáng đánh đổi sự an toàn lấy vài đồng tiết kiệm. Các trang chia sẻ tệp thường cài cắm quảng cáo độc hại và nút “tải về” giả mạo.

Để giảm rủi ro:

• Chỉ tải phần mềm từ nguồn chính thức hoặc Microsoft Store.
• Luôn bật Windows Defender và quét file trước khi cài.
• Nếu có thể, hãy kiểm tra chữ ký số hoặc mã hash của bộ cài.

Một chút cẩn trọng có thể giúp tránh hàng giờ khắc phục hậu quả — hoặc tệ hơn, mất trắng dữ liệu cá nhân.

3. Phần mềm lỗi thời – cánh cửa mở toang cho hacker

Chạy phần mềm cũ chẳng khác nào để cửa không khóa. Dù người dùng có cẩn thận đến đâu, những ứng dụng hoặc hệ điều hành không còn được cập nhật vẫn là mảnh đất màu mỡ cho tin tặc khai thác.

Microsoft đã cảnh báo về việc Windows 10 kết thúc vòng đời hỗ trợ, đồng nghĩa hàng triệu máy tính sẽ không còn được vá lỗi bảo mật. Khi đó, mọi lỗ hổng mới phát hiện đều trở thành “vết nứt vĩnh viễn” trong lớp phòng thủ.

Không chỉ hệ điều hành, các phần mềm phụ trợ hoặc tiện ích trình duyệt lỗi thời cũng là rủi ro tiềm tàng. Cách tốt nhất là:

• Bật tự động cập nhật cho hệ thống và ứng dụng.
• Gỡ bỏ phần mềm không dùng đến.
• Thường xuyên kiểm tra lại danh sách ứng dụng cài đặt như cách dọn dẹp extension trên trình duyệt.

Giữ phần mềm luôn cập nhật không chỉ là biện pháp bảo mật cơ bản, mà còn là một thói quen cần thiết để duy trì hệ thống ổn định lâu dài.

4. Quảng cáo độc hại – nhiễm malware chỉ bằng một cú nhấp

Người dùng không cần tải gì cả để bị nhiễm mã độc — đôi khi chỉ cần truy cập trang web sai chỗ. “Malvertising” (quảng cáo chứa mã độc) thường ẩn trong các banner trông hợp pháp, đặc biệt trên những trang xem phim hoặc tải nội dung lậu. Khi người dùng nhấp vào, trình duyệt có thể bị chuyển hướng và tự động tải mã độc trong nền.

Cách bảo vệ đơn giản là:

• Sử dụng trình chặn quảng cáo hoặc bật tính năng bảo vệ theo dõi tích hợp sẵn của trình duyệt.
• Tránh xa các website vi phạm bản quyền hoặc cung cấp nội dung miễn phí không rõ nguồn gốc.
• Luôn cập nhật trình duyệt và tiện ích mở rộng để vá lỗ hổng bảo mật.

Thói quen tốt là lớp giáp mạnh mẽ nhất

Giữ cho máy tính Windows an toàn không đòi hỏi ai cũng phải là chuyên gia an ninh mạng. Điều quan trọng là duy trì thói quen sử dụng có ý thức: chỉ cài phần mềm đáng tin, cẩn trọng khi truy cập trang lạ, cập nhật đều đặn và cảnh giác trước thông báo bất thường.

Công nghệ sẽ tiếp tục thay đổi, và tin tặc cũng vậy. Nhưng chỉ cần một chút chú ý và kỷ luật, người dùng có thể bảo vệ bản thân khỏi phần lớn rủi ro trên mạng, giữ hệ thống luôn an toàn và ổn định.