5 cách giúp bạn chuyển từ Windows sang Linux dễ dàng hơn

Việc Microsoft dần ngừng hỗ trợ Windows 10 và Windows 11 vẫn chưa thực sự hoàn thiện khiến nhiều người dùng tìm đến Linux như một giải pháp thay thế bền vững. Linux không chỉ miễn phí, bảo mật cao, ít bị ràng buộc bởi quảng cáo hay theo dõi, mà còn mang lại sự tự do trong việc tùy chỉnh và khám phá hệ điều hành.

Tuy nhiên, nếu bạn đang quen thuộc với Windows, việc chuyển sang Linux không hề đơn giản. Đây không chỉ là cài đặt một hệ điều hành mới rồi dùng như bình thường. Bạn sẽ phải học cách làm quen với công cụ mới, tìm phần mềm thay thế và điều chỉnh lại thói quen làm việc.

Để việc chuyển đổi trở nên mượt mà hơn, hãy cùng tìm hiểu 5 mẹo quan trọng giúp bạn dễ dàng rời bỏ Windows và tận hưởng sức mạnh thực sự của Linux.

1. Lựa chọn đúng bản phân phối Linux (distro)

Linux có hàng chục bản phân phối (distro) khác nhau, từ phức tạp cho chuyên gia đến đơn giản cho người mới. Việc chọn đúng distro sẽ quyết định trải nghiệm ban đầu của bạn.

• Linux Mint: được đánh giá là lựa chọn tốt nhất cho người mới. Nó có giao diện gần giống Windows, dễ làm quen, hỗ trợ hầu hết phần mềm phổ biến, và hoạt động mượt ngay cả trên máy tính cũ. Pin và hiệu năng cũng tối ưu hơn nhiều so với Windows.
• AnduinOS: nếu bạn thích sự hiện đại giống Windows 11, AnduinOS sẽ mang lại giao diện quen thuộc và hỗ trợ Steam ngay từ đầu, rất phù hợp với game thủ.
• Các distro nhẹ: trong trường hợp máy tính của bạn có cấu hình yếu, bạn có thể chọn những distro tối ưu hóa hiệu suất như Lubuntu, Xubuntu hoặc Zorin OS Lite. Những bản này nhẹ nhưng vẫn dễ dùng.

Lời khuyên cho bạn là hãy bắt đầu với một distro thân thiện, dễ sử dụng, sau đó khi đã quen, bạn có thể thử những distro nâng cao như Arch Linux hoặc Fedora.

Xem thêm:

• 7 bản phân phối Linux server tốt nhất
• 5 bản phân phối Linux tốt nhất cho người dùng Windows

2. Chuẩn bị phần mềm thay thế trước khi chuyển

Một trong những cú “sốc” khi chuyển sang Linux là nhận ra rằng không phải phần mềm Windows nào cũng có trên Linux. Vì vậy, hãy lên danh sách những ứng dụng bạn thường dùng và tìm giải pháp thay thế.

• Bộ công cụ văn phòng: Microsoft Office có thể thay bằng LibreOffice hoặc Google Docs.
• Photoshop: thay bằng GIMP, đủ mạnh mẽ cho hầu hết nhu cầu chỉnh sửa ảnh.
• Lightroom: thay bằng RawTherapee hoặc Darktable.
• Premiere Pro/After Effects: thay bằng Kdenlive hoặc Olive Video Editor.
• Trình duyệt: hầu hết trình duyệt phổ biến như Chrome, Firefox, Opera đều có sẵn trên Linux.

Tuy nhiên, bộ Adobe Creative Cloud không có phiên bản Linux chính thức, và các thiết bị ngoại vi RGB thường mất chức năng tùy chỉnh. Nếu bạn phụ thuộc quá nhiều vào các công cụ này, hãy cân nhắc kỹ trước khi chuyển.

3. Sử dụng Dual Boot để an toàn hơn

Bạn không cần phải xóa hẳn Windows để chuyển sang Linux. Cách tốt nhất cho người mới là dual boot, tức là cài song song cả hai hệ điều hành trên cùng máy.

• Dual boot cho phép bạn giữ lại Windows để dùng khi cần chạy các ứng dụng đặc thù.
• Linux vẫn có thể sử dụng toàn bộ sức mạnh phần cứng thay vì chạy qua máy ảo.
• Bạn chỉ cần phân chia lại ổ cứng thành nhiều phân vùng: một cho Linux, một cho Windows, và một vùng chung để lưu dữ liệu.
• Ví dụ: nếu dùng Linux Mint, khi cài đặt hệ thống sẽ hỏi bạn có muốn xóa toàn bộ Windows hay cài song song. Chọn “cài cùng Windows” để an toàn.
• Dual boot giúp bạn có thể từ từ làm quen với Linux, thay vì buộc phải chuyển đổi 100% ngay lập tức.

4. Làm quen với Terminal càng sớm càng tốt

Nếu bạn mới sang Linux, có thể Terminal (cửa sổ dòng lệnh) sẽ khiến bạn e ngại. Nhưng đây chính là công cụ mạnh mẽ nhất giúp bạn quản lý và điều khiển hệ điều hành.

• Các lệnh cơ bản như ls (liệt kê file), cd (di chuyển thư mục), cp (sao chép), mv (di chuyển), grep (tìm kiếm) sẽ cực kỳ hữu ích.
• Terminal giúp cài đặt phần mềm nhanh chóng bằng trình quản lý gói như apt (Ubuntu, Mint) hoặc dnf (Fedora).
• Bạn có thể tự động hóa công việc bằng cách viết bash script, tiết kiệm thời gian so với thao tác thủ công.
• Ban đầu, bạn có thể chỉ cần dùng giao diện đồ họa. Nhưng một khi làm quen với Terminal, bạn sẽ nhận ra Linux thực sự linh hoạt và mạnh mẽ hơn Windows rất nhiều.

5. Tham gia cộng đồng Linux

Cộng đồng Linux là một kho tàng kiến thức miễn phí. Bạn không cần phải tự mày mò mọi thứ, vì có rất nhiều diễn đàn, subreddit, và nhóm Discord sẵn sàng hỗ trợ bạn.

• Linux Mint Forums: diễn đàn chính thức dành cho người dùng Linux Mint.
• Reddit r/linux và r/linuxmint: nơi chia sẻ kinh nghiệm, hỏi đáp và cập nhật thông tin mới.
• Discord: có nhiều server Linux giúp bạn trao đổi trực tiếp với cộng đồng.

Chỉ cần theo dõi thảo luận, bạn đã học được rất nhiều mẹo hay. Khi gặp lỗi, hãy mạnh dạn hỏi, bạn sẽ nhận được câu trả lời nhanh chóng.

Chuyển từ Windows sang Linux là một bước ngoặt lớn, nhưng hoàn toàn xứng đáng. Bạn sẽ được trải nghiệm một hệ điều hành:

• Miễn phí, bảo mật, ít ràng buộc
• Hoạt động tốt trên cả máy cũ và máy mới
• Linh hoạt, dễ tùy chỉnh
• Hỗ trợ tốt cho học tập, công việc và cả giải trí

Đừng quá vội vàng, hãy bắt đầu từng bước: chọn đúng distro, chuẩn bị phần mềm thay thế, dùng dual boot để an toàn, học Terminal từ sớm và tham gia cộng đồng Linux. Chỉ sau một thời gian, bạn sẽ tự hỏi: “Tại sao mình không chuyển sang Linux sớm hơn?”.