Huawei, đế chế công nghệ, và một trong những gia đình quyền lực nhất Trung Quốc

Huawei, một trong những doanh nghiệp công nghệ - viễn thông lớn nhất thế giới, đang trở thành cái tên được quan tâm bậc nhất trên khắp các trang báo, diễn đàn công nghệ, hay thậm chí cả những cuộc tranh luận không hồi kết trên mạng xã hội, sau khi phải hứng chịu một loạt những động thái cứng rắn mà Mỹ và các đồng minh đưa ra với hàng tá các cáo buộc liên quan đến cạnh tranh thương mại và xâm phạm an ninh quốc gia. Tính đến thời điểm hiện tại, Huawei vẫn đang “tạm thời” đứng vững trong tâm bão, cho thấy thực lực không thể xem thường của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc. Vậy Huawei thực ra là một công ty như thế nào? Họ được lãnh đạo bởi ai? Tiềm lực ra sao? Điều gì khiến Huawei trở thành một trong những kẻ thách thực trong thế giới công nghệ? Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu ngay bây giờ.

• Nhân viên của Huawei bị tổ chức khoa học lớn nhất thế giới cấm xử lý giấy tờ

Huawei trước con sóng lớn

Không chỉ ở Việt Nam và tại hầu hết các quốc gia khác trên thế giới, mọi người thường biết đến cái tên Huawei thông qua các dòng sản phẩm điện thoại thông minh mẫu mã khá bắt mắt, chất lượng gia công tốt, hiệu năng ổn và đặc biệt là giá bán vô cùng cạnh tranh. Điện thoại thông minh Huawei trải dài trên mọi phân khúc, từ bình dân cho đến những mẫu flagship có thể cạnh tranh sòng phẳng với sản phẩm đến từ các thương hiệu hàng đầu thế giới như Apple, Samsung, Sony… Với những lợi thế như vậy, không mất quá nhiều thời gian để tập đoàn công nghệ lớn nhất Trung Quốc chiếm lĩnh thị trường và leo lên vị trí nhà sản xuất smartphone lớn thứ 2 thế giới.

Bên cạnh điện thoại thông minh, Huawei cũng là một “ông kẹ” thực thụ trong lĩnh vực viễn thông với tư cách là một trong những nhà cung cấp thiết bị mạng di động top đầu cho các công ty viễn thông toàn cầu lớn nhất thế giới, đánh bật không ít tên tuổi lớn khác vốn có tuổi đời lên tới hàng chục năm trong ngành, và chính mảng kinh doanh này mới là yếu tố khiến họ rơi vào tầm ngắm của giới chức Hoa Kỳ. Với cáo buộc là gián điệp cho chính phủ Trung Quốc, cũng như gây nguy hại cho an ninh quốc gia, Huawei đã chiếm một “vị trí quan trọng” trong danh sách đen các tập đoàn thương mại bị cấm hoạt động tại Hoa Kỳ. Và quyết định này cũng đã nhận được sự hưởng ứng “nhiệt tình” từ nhiều tập đoàn công nghệ tỷ đô khác của xứ cờ hoa như Qualcomm, Google, Broadcom, hay Intel... đẩy Huawei lâm vào tình thế có lẽ là khó khăn nhất trong lịch sử hơn 30 năm tồn tại của công ty, đồng thời leo thang căng thẳng trong cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc lên đến mức đỉnh điểm.

• Google ngừng hợp tác với Huawei, điện thoại hãng này sẽ không được cập nhật Android, không vào được YouTube và Gmail

Trước việc con thuyền mà mình dày công chèo lái bị bủa vây giữa muôn trùng sóng dữ, nhà sáng lập kiêm CEO Nhậm Chính Phi đương nhiên không thể ngồi yên chịu trận. Tuy nhiên đòn phản công của vị CEO cho đến hiện tại mới chỉ dừng lại ở phương diện truyền thông. Con gái ông, bà Mạnh Vãn Châu, cũng đã bị bắt giữ tại Canada với cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran. Vụ bắt giữ Mạnh Vãn Châu đã khiến truyền thông nước ngoài đổ dồn sự chú ý vào Huawei. Bà Mạnh không chỉ là Giám đốc Tài chính Huawei mà còn là “ái nữ”, cánh tay phải đắc lực của Nhậm Chính Phi. Khó khăn chồng chất khó khăn với nhà tài phiệt công nghệ Trung Quốc.

• Intel, Qualcomm và Broadcom đồng loạt cắt hợp đồng cung cấp chip cho Huawei

Huawei - đế chế công nghệ - và một trong những gia tộc quyền lực bậc nhất Trung Quốc

Với khối tài sản theo ước tính “chỉ” trị giá khoảng 3.2 tỷ đô la Nhậm Chính Phi đương nhiên chưa thể lọt top những người giàu nhất Trung Quốc. Tuy nhiên người đàn ông này lại sở hữu vị thế không thể xem thường trong không chỉ lĩnh vực công nghệ, mà còn cả trên chính trường Bắc Kinh.

Nhậm Chính Phi là người cực kỳ kín tiếng về đời sống cá nhân. Theo báo chí, ông Nhậm đã kết hôn 2 lần, có cả con trai lẫn con gái, và tất nhiên không phải ai trong số họ cũng sống cuộc đời bình lặng. Đây là cô con gái út Annabel Yao vừa xuất hiện trong bữa tiệc xa xỉ tại Paris (Pháp) vào tháng 11/2018:

Nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi sinh năm 1944, trước khi cuộc cải cách văn hóa tại Trung Quốc diễn ra.

Nơi ông sống suốt quãng đời thơ ấu, Quý Châu, là tỉnh nghèo nhất đất nước. Năm 2015, Nhậm Chính Phi trả lời BBC rằng mình xuất thân từ một gia đình cơ bản, nhưng đôi lúc lại được coi là giàu có chỉ bởi “gia đình ông là một trong số ít hộ có muối để nấu ăn hằng ngày”.

• Microsoft rút giấy phép sử dụng Windows của Huawei

Trong một cuộc phỏng vấn năm 2019 với truyền thông Trung Quốc, vị CEO nói: "Tôi chẳng là ai cả. Tôi chẳng có gì ngoài thành tích học tập tốt. Gia đình tôi nghèo và bố tôi cũng chỉ là một người đàn ông bình thường”. Có lẽ vì thế mà Nhậm Chính Phi luôn được coi là một tấm gương sáng về sự vượt khó đối với nhiều thế hệ người dân Trung Quốc hiện nay.

Sau khi học xong cao trung, Nhậm Chính Phi thi đỗ Đại học Trùng Khánh vào khoảng những năm 1960 và sau đó gia nhập viện nghiên cứu của giải phóng quân Trung Quốc (PLA) khi vừa tròn 30 tuổi. Quãng thời gian phục vụ trong môi trường quân đội chính là nguyên nhân đặt ra những nghi vấn về mối quan hệ “trên mức bình thường” giữa ông và chính quyền Trung Quốc. Ông Nhậm cũng đã không ít lần lên tiếng phủ nhận và chỉ trích gay gắt trước cáo buộc ông và công ty của mình làm gián điệp cho chính phủ.

Nhậm Chính Phi chia sẻ với truyền thông Trung Quốc rằng ông đã từng kết hôn 2 lần. Có rất ít thông tin về người vợ đầu của ông, ngoài việc người phụ nữ này có tên Mạnh Quân, xuất thân trong một gia đình quan chức cấp cao. Bố vợ của Nhậm Chính Phi là Mạnh Đông Ba – một cựu quan chức cấp cao của tỉnh Tứ Xuyên. Bên cạnh đó, ông Nhậm cũng đã từng tiết lộ người vợ đầu của mình là một Hồng vệ binh “chính hiệu”, thậm chí còn giữ chức vụ ủy viên chính trị của Hồng vệ binh - phong trào bán quân sự tình nguyện của nhà lãnh đạo Mao Trạch Đông. Có lẽ cũng chính bởi lý do này mà Nhậm Chính Phi đã từng mô tả vợ đầu là người “khô khan và khó gần”.

• Không phải HongMeng OS, Ark OS mới là hệ điều hành thay thế Android của Huawei

Sau khi kết hôn, 2 người có với nhau một người con trai và một con gái. Con gái đầu của ông Nhậm - Mạnh Vãn Châu sinh năm 1970 và người con trai là Nhậm Bình. Mạnh Vãn Châu, hay còn có tên khác là Sabrina hoặc Cathy Men. Sở dĩ bà không mang họ Mạnh là bởi Nhậm Chính Phi từng bị ảnh hưởng rất lớn bởi bố vợ, ông cũng học được một vài tinh thần quý giá từ bố vợ, do đó mới quyết định để con gái mang họ của gia đình vợ. Tuy nhiên Mạnh Vãn Châu lại nói rằng tên này là do tự bà đổi năm 16 tuổi, và đổi theo họ của mẹ. Bà Mạnh tốt nghiệp Đại học Khoa học và Công nghệ Hoa Trung với học vị Thạc sĩ. Năm 1993, bà bắt đầu vào làm việc tại Huawei. Năm 2011, Mạnh Vãn Châu tiếp nhận chức vụ Giám đốc Tài chính (CFO), kiêm Chủ tịch thường vụ của Huawei. Điều đáng nói là thân thế của bà Mạnh đã được giấu kín hoàn hảo trong hơn 20 năm. Dư luận hoàn toàn không hề hay biết về thân thế gia đình của bà, cũng không có ai nói về mối liên hệ giữa Mạnh Vãn Châu và Nhậm Chính Phi, bởi dù sao thì hai người này có họ khác nhau. Cho đến năm 2013, thông tin về việc Mạnh Vãn Châu là con gái của Nhậm Chính Phi mới lần đầu được tiết lộ và khiến giới truyền thông Trung Quốc một phen dậy sóng. Bà Mạnh được mô tả là người phụ nữ “mạnh mẽ và quyết đoán”. Vị CFO của Huawei bị bắt giữ tại Canada vào ngày 1/12 năm ngoái với cáo buộc đã nêu.

Trong khi đó, có rất ít thông tin về người con trai của Nhậm Chính Phi với vợ cả, ngoài việc người đàn ông này có tên Nhậm Bình đang làm việc cho một công ty con của Huawei và dường như “không mấy hứng thú với việc thừa kế khối tài sản và cơ nghiệp khổng lồ mà cha mình để lại”.

Lý do chính được giới chức Washington đưa ra cho quyết định bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu không gì khác ngoài cáo buộc người phụ nữ này có liên quan đến hành vi che đậy các mối quan hệ hợp tác giữa Huawei và một công ty khác chuyên bán các sản phẩm của Huawei cho Iran - quốc gia đang phải chịu lệnh trừng phạt từ Mỹ. Giới chức Trung Quốc ngay lập tức phản ứng gay gắt, đòi Canada thả bà Mạnh cũng như Mỹ phải rút lại lệnh bắt giữ, gọi đây là một hành vi “vi phạm nhân quyền”.

Nhậm Chính Phi mới đây đã bất ngờ tiết lộ thông tin ông còn có thêm 2 người con nữa trong thời gian phục vụ quân đội Trung Quốc. Tuy nhiên do công việc, ông chỉ được gặp con vài tháng một lần.

• Huawei được bổ sung trở lại danh sách thành viên của hiệp hội thẻ nhớ SD

Nhậm Chính Phi kết thúc quãng thời gian phục vụ trong quân đội năm 1983 ở tuổi 39 (theo lý lịch được biết đến rộng rãi của ông). Nhậm chuyển đến sinh sống tại Thâm Quyến và làm về ngành điện tử. 4 năm sau đó, năm 1987, ông thành lập Huawei, với số vốn ban đầu chỉ 21.000 RMB tương đương với khoảng 5.000 USD vào thời điểm đó.

Các con của Nhậm Chính Phi vẫn còn tương đối trẻ, và ông muốn họ phải làm việc cũng như cống hiến nhiều hơn cho sự phát triển chung của công ty. Vị CEO đã từng chia sẻ với truyền thông Trung Quốc vào năm 2019 rằng: “Để tham gia vào thị trường quốc tế và chứng minh rằng thành công của Huawei hoàn toàn không phải do tham nhũng mà có được tôi đã liên lục làm việc ở nước ngoài sau vài tháng, và rất ít khi liên lạc với các con". Tuy vậy, Nhậm Chính Phi cho biết ông không phải là người khắt khe với con cái, và đặc biệt tôn trọng sự lựa chọn của các con.

Dưới bàn tay chèo lái của Nhậm Chính Phi và các thành viên khác trong gia đình, Huawei đã nhanh chóng vươn lên mạnh mẽ, trở thành thương hiệu điện tử giá trị nhất Trung Quốc nhiều năm trở lại đây, đồng thời đem về cho ông khối tài sản 3.2 tỷ USD.

• Huawei liệu có thể tự sản xuất được smartphone nếu không có công nghệ nước ngoài?

Nhậm Chính Phi ly hôn người vợ đầu tiên sau 20 năm chung sống và tái hôn với người phụ nữ tên Diêu Lăng không lâu sau khi thành lập Huawei. Diêu Lăng được mô tả là người “dịu dàng và ân cần”. Theo truyền thống gia đình, bà luôn cố gắng tránh xa truyền thông đến mức tối đa. Diêu Lăng chỉ bị “lộ” mặt lần đầu tiên trước công chúng sau khi xuất hiện trong những bức ảnh về cuộc sống xa hoa do tờ tạp chí Pháp Paris Match chụp năm 2018.

Hai người có với nhau có một con gái tên là Annabel Yao. Nhìn vào tài khoản Instagram, có thể thấy Annabel Yao rất yêu thích thời trang.

Cô con gái 21 tuổi này của Nhậm Chính Phi sống cuộc đời của một "đại tiểu thư" theo đúng nghĩa đen kể từ khi lọt lòng. Sinh ra đã “ngậm thìa vàng, tiền tiêu không phải nghĩ”, thế nhưng Annabel Yao không hề “ăn chơi, đua đòi” như nhiều cậu ấm, cô chiêu “phú nhị đại” khác tại Trung Quốc. Cô hiện đang theo học chuyên ngành khoa học máy tính tại Đại học Harvard danh giá, có đam mê cháy bỏng với ba lê và thời trang. Nhậm Chính Phi đã từng không ít lần lên tiếng khen ngợi cô con gái út của mình là người “cực kỳ chăm chỉ và ham học tập”. Ông cho biết Annabel thường học nhảy 15 giờ một tuần khi ở trường, và sau đó sẽ làm bài tập về nhà đến tận đêm khuya.

Có lẽ Annabel Yao mới chính là “ái nữ” thực sự của Nhậm Chính Phi chứ không phải người chị Mạnh Vãn Châu. Vị CEO 75 tuổi cực kỳ hợp tính con gái út, ông dành rất nhiều thời gian “khoe” về cô trong các buổi phỏng vấn, thậm chí đồng ý một buổi chụp hình gia đình thân mật với tạp chí Paris Match (có sự góp mặt của Annabel Yao), điều rất hiếm gặp với một người luôn kín tiếng về chuyện gia đình như Nhậm Chính Phi.

Ngay trước khi người chị cùng cha khác mẹ bị bắt giữ, Yao đã tham dự một buổi dạ hội thời trang cao cấp tại Paris có tên Le Bal des Débutantes.

Đây là bữa tiệc thường có sự góp mặt của các “công tử, tiểu thư” trong giới siêu giàu và những tên tuổi nổi tiếng trong ngành công nghiệp giải trí toàn cầu. Không ít vị khách mời đã từng xuất hiện tại Le Bal des Débutantes xuất thân từ những gia đình “danh gia vọng tộc” tại Trung Quốc.

• Huawei đã có sẵn kho ứng dụng riêng mình, liệu có thể thay thế Play của Google?

Không chỉ cuộc sống cá nhân, cách “tiêu tiền” của ông Nhậm cũng không được biết đến rộng rãi như nhiều vị tỷ phú đô la khác. Chỉ có một lần duy nhất gia cảnh của ông chủ Huawei xuất hiện trước công chúng, đó là trong một bài báo trên Paris Match vào năm 2018. Gia đình Nhậm Chính Phi sống trong một "lâu đài" tọa lạc tại Thâm Quyến, được xây dựng để tiếp khách Huawei, với đầy đủ sự tiện nghi và xa xỉ vốn chỉ xuất hiện trong những bộ phim. Trong buổi ghi hình này, Annabel Yao đã không ít lần thuyết phục thành công cha mình tạo dáng trước ống kính - điều mà ông Nhậm rất hiếm khi chấp nhận.

Trả lời về quyết định “lạ lùng” trên trong một cuộc phỏng vấn thân mật, vị CEO cho biết: “ Khi Annabel đưa ra ý tưởng về một buổi chụp ảnh gia đình, tôi chính là người đầu tiên ủng hộ và cho phép con bé đăng tải những bức ảnh đó lên mạng. Mẹ Annabel đã nghĩ rằng tôi sẽ từ chối yêu cầu này, nhưng tôi đã không làm thế. Nói đúng hơn, tôi không thể và cũng không muốn từ chối. Trong suốt cuộc đời, tôi đã nợ các con mình quá nhiều, và việc duy nhất tôi có thể làm bây giờ là dành thời gian bù đắp cho chúng. Cũng vì lẽ đó, tôi luôn ủng hộ con gái hết mình trong mọi quyết định, để nó có thể tập trung vào việc học và làm chủ vận mệnh của chính mình”.

Hiện truyền thông Trung Quốc đang rộ lên tin đồn ông Nhậm sẽ kết hôn lần thứ ba với người trợ lý cũ tên Su Wei. Tuy nhiên trong các cuộc phỏng vấn gần đây nhất, vị CEO 75 tuổi đều khẳng định Diêu Lăng là người vợ hiện tại và duy nhất của mình.

• Đến lượt ARM ngừng hợp tác với Huawei, liệu Huawei có thể tự sản xuất chip được nữa?

Mặc dù cho biết muốn làm dịu mối quan hệ và bù đắp cho các con, nhưng Nhậm Chính Phi cũng đã không ít lần tỏ ý không hài lòng với hướng đi và một vài quyết định mà hai người con đầu của mình đã chọn. Ông cho rằng việc điều hành Huawei cần tư duy quyết đoán, sự quyết tâm cùng tầm nhìn dài hạn, và "không ai trong số các thành viên gia đình tôi có được những phẩm chất đúng đắn để lãnh đạo Huawei trong tương lai, vì thế, họ sẽ không bao giờ có tên trong danh sách thừa kế".

Tuy nhiên, dường như chính người con cả Mạnh Vãn Châu đang chứng minh cha mình đã lầm. Sự thăng tiến và những đóng góp mà bà làm được tại Huawei là minh chứng rõ nét cho điều đó. Mạnh Vãn Châu gia nhập Huawei vào năm 1993 và chỉ mất 18 năm để vươn lên chiếc ghế Giám đốc tài chính - một trong những vị trí hạt nhân, đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong bộ máy vận hành của tập đoàn công nghệ khổng lồ này. Đồng thời, chính bà cũng là người thay thế ông Nhậm làm Phó Chủ tịch công ty vào tháng 3/2018. Nếu không sở hữu tài năng thực thụ, dù có là con gái của người đứng đầu, có lẽ Mạnh Vãn Châu cũng không thể vững vàng ở những vị trí quan trọng như vậy.

Cũng giống như cha mình, Mạnh Vãn Châu sống khá khép kín và vì thế, không nhiều người biết đến cuộc sống riêng tư của bà. Gia đình vị Phó Chủ tịch Huawei được cho là đang sở hữu một biệt thự nguy nga tại British Vancouver, Canada. Theo báo chí trong nước, bà Mạnh hiện có 2 người con.

Vụ bắt giữ Mạnh Vãn Châu đã gây ra căng thẳng quốc tế lên đến đỉnh điểm giữa Mỹ và Trung Quốc, đồng thời tạo ra làn sóng phản đối chưa từng có tại đất nước đông dân nhất thế giới, yêu cầu Canada phải thả người đồng thời phía Hoa Kỳ phải rút lại lệnh bắt giữ. Về phần mình, giới chức Trung Quốc cho biết mọi biện pháp sắp tới sẽ phụ thuộc vào hành động của Mỹ cũng như cảnh báo Canada sẽ "lĩnh hậu quả nghiêm trọng trước hành động sai lầm này”.

• Huawei sẽ đầu tư thêm 2 tỷ USD vào an ninh mạng trong tương lai

Mạnh Vạn Châu đã xuất hiện nhiều lần tại các tòa án ở Canada và đứng trước nguy cơ bị dẫn độ sang Mỹ. Tại tòa, luật sư của bà Mạnh đã tiết lộ rằng thân chủ của mình gặp phải một số vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, bao gồm tăng huyết áp, rối loạn tiêu hóa và mất ngủ kinh niên.

Bà Mạnh đã viết thư cho 188.000 nhân viên của Huawei, nói với họ rằng bà vẫn ổn. Mạnh Vạn Châu viết trong thư: "Nội tâm của tôi chưa bao giờ cảm thấy đầy thanh thản và kiên định đến vậy”.

"Lửa thử vàng"

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang trong giai đoạn căng thẳng hơn bao giờ hết với những pha “ăn miếng trả miếng” từ cả 2 bên. Phía Trung Quốc đang có dấu hiệu “hụt hơi” trong khi chính quyền của Tổng Thống Donald Trump đang nắm lợi thế rất lớn trên bàn đàm phán. Sau những “cú đòn” đầy sức nặng của phía Mỹ trong thời gian qua, Huawei chính là doanh nghiệp chịu thiệt hại nặng nề nhất. Tuy nhiên chắc chắn gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc không dễ gì “buông tay chịu trói”. Ông Nhậm Chính Phi, cho biết Huawei đã tính đến viễn cảnh tồi tệ nhất ngay từ khi nhận được những lời đe dọa từ phía giới chức Washington.

• Huawei tuyên bố đã xây dựng hệ điều hành của riêng mình cho smartphone và laptop từ năm 2012

“Chúng tôi đã chấp nhận hy sinh lợi ích cá nhân và cả gia đình để tiến tới một lý tưởng chung thống nhất, đó là biến Huawei trở thành tập đoàn đứng đầu thế giới. Để đạt được lý tưởng này, việc xung đột với Mỹ chỉ là sớm hay muộn mà thôi”, ông Nhậm phát biểu trong một thông cáo báo chí. Khi được hỏi dự đoán về việc khủng hoảng bao giờ mới kết thúc với Huawei, ông Nhậm Chính Phi cho rằng chính người đứng đầu Nhà Trắng mới là người có trách nhiệm trả lời câu hỏi này.

Như vậy có thể thấy cuộc chiến giữa Mỹ - Trung Quốc và khó khăn mà Huawei gặp phải sẽ không thể sớm chấm dứt trong một sớm một chiều. Đây sẽ là phép thử quan trọng và đặc biệt có sức nặng đối với Nhậm Chính Phi và công ty của mình. Nếu Huawei vượt qua được, không còn nghi ngờ gì nữa, họ hoàn toàn xứng đáng với vị thế kẻ thách thức của thế giới công nghệ. Hãy cùng chờ xem!

Bạn có suy nghĩ gì về “gia đình” Huawei và triển vọng của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung? Hãy để lại ý kiến bình luận bên dưới nhé!