AI sẽ cải thiện hay làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tinh thần?

Không thể phủ nhận rằng việc sử dụng AI đang gia tăng, có thể là trong sản xuất, giáo dục, an ninh mạng hay thậm chí là vận tải. Nhưng với sự phổ biến ngày càng tăng của AI, bạn có nên lo lắng về sức khỏe tinh thần của mình không? AI sẽ cải thiện hay làm xấu đi sức khỏe tinh thần của người dùng?

AI có thể cải thiện sức khỏe tinh thần như thế nào?

AI đã là vấn đề lớn trong một số ngành công nghiệp, bao gồm chăm sóc sức khỏe, vận tải và tài chính. Nhưng bạn có thể không biết rằng AI cũng đang được thử nghiệm trong lĩnh vực sức khỏe tinh thần.

Thông qua đó, các nhà nghiên cứu có thể tìm ra những cách mới để hỗ trợ bệnh nhân tâm thần và phát triển các hình thức điều trị tốt hơn. Tại thời điểm viết bài này, AI vẫn còn ở giai đoạn sơ khai về các ứng dụng sức khỏe tinh thần, nhưng công nghệ này có rất nhiều tiềm năng trong ngành này.

Vậy chính xác thì AI hữu ích ở đây như thế nào?

Cung cấp lời khuyên và hỗ trợ tức thì bằng AI

Việc tìm kiếm một nhà trị liệu có thể mất nhiều thời gian và thậm chí có thể là một lựa chọn khó tiếp cận đối với một số người do chi phí cao. Vì vậy, khi ai đó cần tư vấn và hỗ trợ ngay lập tức, họ có thể tìm đến ai?

Có những đường dây nóng dành cho những người đang tìm kiếm sự hỗ trợ, nhưng nói chuyện với một người thực về các vấn đề của bạn có thể khiến bạn khó mở lòng. Vì vậy, bằng cách sử dụng trí tuệ nhân tạo, một cá nhân có thể tiếp cận lời khuyên từ xa mà không cần phải nói chuyện với người thật. Điều này có thể làm giảm bớt sự lo lắng liên quan đến việc thảo luận các vấn đề cá nhân, đồng thời đảm bảo rằng người đang gặp khó khăn nhận được một số hình thức hỗ trợ.

Mặc dù các chatbot thông thường có thể được sử dụng trong trường hợp như vậy, nhưng một chatbot do AI cung cấp sẽ có khả năng giao tiếp theo cách cá nhân, hiểu rõ hơn về vấn đề của một người và cung cấp các giải pháp hoặc con đường khả thi. Chúng ta đã thấy cách chatbot ChatGPT có thể tương tác với người dùng, vì vậy có thể có một số tiềm năng ở đây để hỗ trợ bệnh nhân.

• ChatGPT có thể cung cấp thông tin sức khỏe đáng tin cậy không?

Theo dõi tiến triển của bệnh nhân với AI

Theo dõi tiến triển của bệnh nhân là một bước rất quan trọng trong quá trình phục hồi. Mặc dù chuyên gia bằng người thực có thể làm tốt việc này, nhưng số lượng cá nhân cần hỗ trợ sức khỏe tinh thần quá lớn, khiến lượng nhân sự hiện có khó đáp ứng được nhu cầu.

Đây là nơi AI có thể giúp đỡ. Sử dụng công nghệ này, một bệnh nhân có thể cung cấp thông tin đầu vào về cảm giác của họ và những gì họ đã làm, sau đó hệ thống AI có thể đánh giá thông tin được cung cấp để xác định xem có bất kỳ nguyên nhân nào gây lo ngại hay không. Sau đó, hệ thống AI có thể cảnh báo cho các bên liên quan để thực hiện hành động. Điều này có thể làm giảm khả năng xảy ra sơ suất và tăng số lượng người được đánh giá thường xuyên mà không cần đến chuyên gia.

Nhưng có những rủi ro cần xem xét ở đây và hệ thống AI đang được sử dụng sẽ phải được đào tạo rất kỹ lưỡng về cách phát hiện các dấu hiệu cảnh báo có thể xảy ra. Tuy nhiên, có thể sử dụng thông tin từ hệ thống AI như một đánh giá ban đầu, điều này mang lại lợi ích lớn cho cả bác sĩ và bệnh nhân.

Phát triển các kỹ thuật hỗ trợ mới với AI

Không thể phủ nhận rằng các nhà nghiên cứu vẫn đang nỗ lực để hiểu rõ hơn về bộ não của con người và lý do tại sao chúng dẫn đến các bệnh tinh thần. Không chỉ nguồn gốc của bệnh tinh thần vẫn đang được nghiên cứu, mà các kỹ thuật về cách điều trị bệnh nhân tốt hơn cũng đang được phát triển.

Ví dụ, một hệ thống AI có thể lấy một loạt dữ liệu về các triệu chứng, yếu tố kích hoạt hoặc thông tin cơ bản của bệnh nhân, sau đó đề xuất những cách mới để giúp họ tiến bộ. Đây có thể là một gợi ý về thuốc, loại trị liệu hoặc điều gì đó tương tự.

Trên hết, AI đã được chứng minh là có thể phát hiện sự hiện diện của các bệnh tâm thần với tỷ lệ chính xác tương đối cao. Một báo cáo về tâm thần học năm 2019 của IBM và Đại học California tuyên bố rằng, khi thử nghiệm AI trong việc phát hiện bệnh tinh thần, độ chính xác dao động từ 62 đến 92% (tùy thuộc vào hệ thống AI và dữ liệu đào tạo được sử dụng). Mặc dù những mức thấp hơn của phạm vi này không quá ấn tượng, nhưng việc tiếp tục phát triển có thể cho phép các hệ thống AI đạt tỷ lệ chính xác cao liên tục khi phát hiện bệnh tâm thần.

Mặc dù tất cả các điều này có vẻ rất hứa hẹn, nhưng cũng có những mối nguy hiểm liên quan đến việc sử dụng AI trong lĩnh vực sức khỏe tinh thần và nhiều cách khác mà AI có thể làm xấu đi sức khỏe tinh thần nói chung.

AI có thể làm xấu đi sức khỏe tinh thần như thế nào?

Mặc dù AI có tiềm năng đáng kể trong việc cải thiện sức khỏe tinh thần, nhưng cũng có những rủi ro và nguy hiểm khi áp dụng công nghệ phát triển nhanh này.

Gia tăng sự phụ thuộc vào AI

Trong vài thập kỷ qua, sự phát triển của công nghệ thông minh đã khiến nhiều người dựa vào điện thoại, PC, máy tính bảng và các thiết bị khác để đơn giản hóa và cải thiện cuộc sống của họ. Cho dù họ đang trò chuyện trên mạng xã hội, phát trực tuyến phim, tìm quần áo mới hay chỉ đơn giản là hoàn thành một số công việc, công nghệ thường đóng vai trò xương sống. Nhiều người thậm chí nghiện điện thoại thông minh hoặc máy tính, điều này có thể ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của họ.

Vì vậy, khi AI trở nên nổi bật trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, nó có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tinh thần. Chẳng hạn, một cá nhân có thể chọn sử dụng AI cho giáo dục, công việc, giải trí và các yếu tố khác trong đời sống xã hội của họ. Ngược lại, điều này có thể dẫn đến chứng nghiện AI. Ngày nay, đã có rất nhiều người nghiện mạng xã hội, mua sắm trực tuyến và chơi game online, điều này thường dẫn đến cảm giác lo lắng và các vấn đề xã hội và tài chính rất thực tế.

Thiếu sự tiếp xúc của con người

Con người, về bản chất, là những sinh vật xã hội. Vì vậy, việc thảo luận về cảm xúc của bạn với người khác thường có lợi hơn rất nhiều so với giải quyết chúng một mình.

Nhưng nếu AI ngày càng được sử dụng nhiều hơn trong ngành chăm sóc sức khỏe tinh thần, thì việc tiếp cận phương pháp điều trị trực tiếp, chẳng hạn như liệu pháp trò chuyện, có thể trở nên khó khăn hơn hiện tại. Nếu AI được sử dụng quá thường xuyên để thay thế cho sự tiếp xúc của con người, thì kết quả là tỷ lệ phục hồi và tiến triển của bệnh nhân có thể giảm.

Hiện tại, con người được coi là hiệu quả hơn nhiều trong việc tiến hành trị liệu so với máy móc và điều này có thể luôn đúng. Đây là lý do tại sao việc áp dụng AI trong lĩnh vực sức khỏe tinh thần cần được quy định và giám sát rất cẩn thận để bệnh nhân vẫn nhận được sự chăm sóc tốt nhất có thể.

AI đưa ra lời khuyên hoặc giải pháp sai lầm

Mặc dù AI có khả năng làm một số điều tuyệt vời, nhưng nó cũng dễ mắc lỗi. Đây là một mối quan tâm lớn khi AI đang được giao phó việc chăm sóc sức khỏe tinh thần của con người. Đánh giá sai trạng thái tinh thần của ai đó, đưa ra phương pháp điều trị không hiệu quả hoặc hiểu sai dữ liệu quan trọng có thể là thảm họa đối với bệnh nhân, vì vậy có những cân nhắc chính cần được thực hiện ở đây.

Có rất nhiều thứ có thể xảy ra sai sót khi sử dụng AI, đặc biệt là khi nó đang ở giai đoạn đầu. Trục trặc hệ thống, lỗi phần mềm và đào tạo không đúng cách đều có thể dẫn đến sự cố, bên cạnh đó các cuộc tấn công độc hại cũng tiềm ẩn rủi ro.