Phát hiện cá voi sát thủ trắng cực hiếm

Gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện được một con cá voi sát thủ bạch tạng toàn thân cực hiếm mất tích 4 năm qua đã xuất hiện trở lại ở ngoài khơi quần đảo Kuril thuộc Nga.

Cá voi sát thủ trắng là loài động vật có vú ăn thịt hung dữ nhất đại dương, sống ở tất cả các đại dương trên thế giới từ Bắc Băng Dương và vùng châu Nam Cực cho đến các vùng biển nhiệt đới ấm áp.

Olga Filatova, Far East Russia Orca Project

Cá voi sát thủ thường săn cá và các loài thú biển như sư tử biển, hải cẩu, cá voi và cả cá mập cũng là nạn nhân của chúng. Cá voi sát thủ là loài săn mồi đỉnh cao và không có kẻ thù tự nhiên nào xứng tầm với nó ngoài con người. Cá voi sát thủ đực có kích thước khoảng 6-8m, nặng hơn 6 tấn; còn cá voi sát thủ cái có kích thước nhỏ hơn dài 5-7m và nặng 4-5 tấn. Tuổi thọ trung bình của cá voi sát thủ là khoảng 30, riêng những con đực có thể sống tới 50-60 tuổi.

Sáu năm trước đây, vào ngày 11 tháng 08 năm 2010, trong khi các nhà khoa học đang nghiên cứu về cá voi ở phía tây Thái Bình Dương thì có gặp phải một loài cá voi rất kỳ lạ: một con cá voi sát thủ trắng toàn thân giống đực được đặt tên là Iceberg. Hai ngày sau, con cá voi sát thủ trắng này xuất hiện trở lại cùng một nhóm lớn cá voi sát thủ - trong đó có thêm một con cá voi màu trắng khác.

Thực tế, trong nhiều năm qua, các nhà nghiên cứu đã gặp không ít hơn 5 - có lẽ là 8 con cá voi sát thủ trắng ở phía tây Thái Bình Dương. Hầu như, chúng không xuất hiện ở các đại dương khác trên thế giới. Điều kỳ lạ là chúng chỉ xuất hiện ở trong một khu vực riêng biệt, làm các nhà khoa học lo lắng về vấn đề giao phối cận huyết.

"Những điều chúng tôi đang lo lắng rất kỳ lạ nhưng tỉ lệ có thể xảy ra là rất cao" - Erich Hoyt nói tại Tổ chức bảo vệ cá heo và cá voi (Whale and Dolphin Conservation) ở Bridport, Vương quốc Anh - người cùng điều hành Dự án "Cá voi vùng Viễn Đông Nga" (Far East Russia Orca Project).

Nhà nghiên cứu người Mỹ Hoyt cùng các đồng nghiệp của ông ước tính trong khu vực đó có hàng nghìn con cá voi sát thủ - đồng nghĩa với việc một con cá voi sát thủ có thể sinh sản ít nhất 1000 cá thể cá voi con. "Ở các khu vực khác, khi nghiên cứu sâu về loài cá voi sát thủ thì trong lịch sử của họ không có, hoặc chỉ có một đến hai con cá voi sát thủ trắng" - Hoyt có nói.

Hoyt cùng đồng nghiệp của mình vẫn chưa tìm ra cách để lấy được mẫu gen của bất kỳ con cá voi sát thủ trắng nào, vì vậy vẫn chưa có lý do chính xác để giải thích rõ ràng về màu của con cá voi này. Một khả năng có thể xảy ra - đó là con cá voi sát thủ trắng này bị bạch tạng - trường hợp thường xảy ra phổ biến do các loài động vật có vú lai cùng dòng (giao phối cận huyết).

Mặc dù vậy, để giải thích chính xác cho câu hỏi: "Tại sao những con cá voi sát thủ trắng ở phía tây Thái Bình Dương lại bị lai tạo cùng dòng?" vẫn còn là một bí ẩn. "Chúng không phải như những gì mà chúng ta nghĩ, rằng loài orca thường giao phối nội dòng. Một vài quần thể cá voi ở phía đông Thái Bình Dương chỉ chứa vài chục cá thể".

Cá voi sát thủ gồm có 5 loại Orca khác nhau, một số trong chúng có thể tách thành giống, loài phụ hay thậm chí là một loài riêng biệt. Cá voi sát thủ có nét văn hóa riêng: cách cư xử xã hội phức tạp, kỹ thuật săn mồi, âm thanh giao tiếp.

Có lẽ vậy, nét văn hóa riêng cơ bản của Orca vẫn đang là một bí ẩn. Cá voi sát thủ thường sống thành từng nhóm với những đặc điểm riêng dễ nhận dạng gắn liền với kỹ thuật săn mồi của chúng.

Olga Filatova, Far East Russia Orca Project

Đầu năm nay, Andrew Foote ở trường Đại học Bern, Thụy Sĩ cùng đồng nghiệp của ông đã cho thấy sự khác biệt chung trong nét văn hóa riêng của từng nhóm – giúp chúng ta phân biệt được những khác biệt và tiến hóa của loài cá voi - gọi là loài động vật có vú thứ hai. Đầu tiên là loài người.

"Thường thì đặc điểm của những quần thể được đưa ra để phân loại các quần thể lân cận và chưa rõ ràng rằng tại sao lại vậy. Nhưng nó giúp hướng tới các quần thể giao phối nội dòng" - Foote nói.

Nếu bản thân những con cá voi trắng này đã có màu trắng thì vấn đề đồng huyết sẽ gây hại đến sức khỏe của chúng. Giống những con cá voi trắng sống trong tình trạng giam giữ - một cá thể cá voi sát thủ có tên là Chimo - bị mắc chứng bạch tạng làm suy giảm sức khỏe và giảm tuổi thọ trung bình. "Con cá voi sát thủ cái này đã qua đời khi chỉ mới 3 hoặc 4 tuổi" - Hoyt nói.

Mặc cho, tình trạng nước ở vùng biển phía tây Thái Bình Dương có thể thay đổi. Vào tháng 7 năm 2015, con cá voi sát thủ trắng Iceberg đã quay trở lại. Hoyt cùng đồng nghiệp của ông dự tính ít nhất con Iceberg cũng khoảng 22 tuổi. "Đó là một thông tin tốt rằng nó vẫn khỏe mạnh như chúng ta vẫn mong".

Dưới đây là video clip con cá voi trắng hiếm thấy đang chơi đùa cùng mẹ ở ngoài khơi nước Úc.