Thay đổi khí hậu có thật sự là mối đe dọa sự sống của nhân loại?

Những tin tức xấu liên tục về nhiệt độ toàn cầu tăng cao và tác động của chúng có thể khiến chúng ta cảm thấy như thế giới sắp kết thúc. Có đúng vậy không?

Nếu một tiểu hành tinh rộng 60 dặm (100 km) đâm vào Trái Đất ngày mai, nó sẽ khiến hành tinh này thành nơi không thể sinh sống đối với hầu hết các dạng sống, ngoại trừ những sinh vật ưa cực đoan cứng đầu nhất. Sự kiện tuyệt chủng hàng loạt này sẽ xóa sổ loài người khỏi bề mặt Trái Đất hay sẽ không còn ai sống sót.

Đối với một số chuyên gia, đây chính là định nghĩa thực sự của "mối đe dọa hiện hữu". Những người theo chủ nghĩa truyền thống sẽ nói rằng thuật ngữ này mô tả một nguy cơ đe dọa sự tồn tại của một thứ gì đó—trong trường hợp này là loài người. Trong những năm gần đây, định nghĩa đó đã được nới lỏng phần lớn để bao hàm cả sự nóng lên toàn cầu. Các nhà khoa học, chính trị gia và các nhà lãnh đạo thế giới đều mô tả cuộc khủng hoảng khí hậu là một mối đe dọa hiện hữu đối với nhân loại. Hiện tượng do con người gây ra này đã và đang làm thay đổi sự sống mà chúng ta biết trên quy mô hành tinh, nhưng liệu nó có thực sự dẫn đến sự tuyệt chủng của loài người không? Một số chuyên gia cho rằng điều đó có thể, trong những kịch bản đáng sợ nhất.

Thời tiết dực đoan

Các quốc gia Châu Á - Thái Bình Dương trung bình hứng chịu sáu thảm họa thiên nhiên mỗi năm trong ba thập kỷ qua - gấp khoảng hai lần so với các nước đang phát triển ở Mỹ Latinh và Caribe và gấp khoảng ba lần so với khu vực Châu Phi cận Sahara.

Chỉ tính riêng năm 2022, các hiện tượng thời tiết cực đoan đã khiến hơn 7.500 người tử vong, ảnh hưởng đến hơn 64 triệu người và gây thiệt hại kinh tế ước tính khoảng 57 tỷ đô la Mỹ. Các quốc gia có tỷ lệ nghèo đói cao cũng là những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước thiên tai.

Suy giảm đa dạng sinh học

Đa dạng sinh học của hành tinh đang bị đe dọa do mất môi trường sống, ô nhiễm, khai thác quá mức và các loài xâm lấn, vốn có liên quan đến các yếu tố gây ra biến đổi khí hậu.

Kể từ năm 1970, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã chứng kiến sự suy giảm đa dạng sinh học lớn thứ ba thế giới, sau Mỹ Latinh và Châu Phi. Những áp lực sinh thái và môi trường như vậy đặt ra rủi ro ngày càng tăng cho hàng trăm triệu người trong khu vực, những người phụ thuộc vào rừng để đảm bảo sức khỏe và sinh kế.

Đại dịch

Biến đổi khí hậu đang dẫn đến những thách thức mới về sức khỏe. Nhiệt độ và các kiểu thời tiết thay đổi làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, bao gồm cả đại dịch, trong khi sự mất mát đa dạng sinh học và áp lực lên thiên nhiên có thể làm bùng phát các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người.

Nguy cơ xảy ra một đại dịch quy mô lớn như COVID-19 trong vòng 25 năm tới đã lên tới 50% và tiếp tục tăng lên qua từng năm. Với mật độ dân số cao và kết nối với phần còn lại của thế giới, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương nằm ở trung tâm của những thách thức này.

Mực nước biển dâng cao

Phần lớn nền kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương phụ thuộc vào các bờ biển, với các ngành công nghiệp chủ chốt như du lịch, đánh bắt cá và thương mại tập trung ở các vùng ven biển. Châu Á - Thái Bình Dương là nơi sinh sống của 70% dân số toàn cầu dễ bị ảnh hưởng bởi mực nước biển dâng cao, và khoảng một phần ba tổng số việc làm thuộc các lĩnh vực dựa vào tài nguyên thiên nhiên chịu ảnh hưởng của khí hậu, chẳng hạn như nông nghiệp và thủy sản.

Khu vực này có sáu trong số những siêu đô thị ven biển lớn nhất thế giới, bao gồm Tokyo và Mumbai. Sự phụ thuộc kinh tế vào các vùng ven biển này làm gia tăng tác động tiềm tàng của các mối nguy hiểm ven biển đối với nền kinh tế và sinh kế của khu vực.

Di cư do khí hậu

Năm 2022, thiên tai đã dẫn đến 32,6 triệu người phải di dời trên toàn thế giới, cao hơn 41% so với mức trung bình 10 năm qua. Phần lớn là do các mối nguy hiểm liên quan đến thời tiết, trong đó Châu Á - Thái Bình Dương chiếm 70% tổng số. Di cư do khí hậu diễn ra phổ biến ở Châu Á - Thái Bình Dương. Các thảm họa do biến đổi khí hậu gây ra đe dọa đến những người dễ bị tổn thương nhất, làm gián đoạn sinh kế, gây nguy hiểm cho sức khỏe, đồng thời làm giảm cơ hội việc làm và vốn xã hội.

Tóm lại, việc tăng cường hành động ứng phó với biến đổi khí hậu là vô cùng cấp thiết để chúng ta có thể mang lại cho các thế hệ tương lai một tương lai xứng đáng.