Yêu tinh trở thành một phần của Giáng sinh như thế nào?

Yêu tinh được cho là nhân vật hỗ trợ trong câu chuyện Giáng sinh, nhưng ở thế kỷ 21, chúng đã chiếm hết sự chú ý. Những người giúp việc của Ông già Noel giờ đây xuất hiện trong các bộ phim ăn khách, là một phần trong biểu tượng trang trí trang phục Giáng sinh, và theo dõi chúng ta từ kệ sách. Không giống như Ông già Noel - hay còn gọi là Thánh Nicholas - yêu tinh không có hình tượng tương tự ban đầu trong Kitô giáo. Vậy những yêu tinh cần cù này đã gắn liền với Giáng sinh như thế nào?

Tinh nghịch và hiền lành

Nếu không hình dung ra những người thợ làm đồ chơi tí hon ở Bắc Cực khi nhắc đến yêu tinh, bạn có thể nghĩ đến những sinh vật rừng rậm trong truyện cổ tích châu Âu. Từ "elf" trong tiếng Anh bắt nguồn từ álfar trong thần thoại Bắc Âu cổ đại. Những nhân vật dân gian này có trước các nhân vật Giáng sinh hàng trăm năm.

Mặc dù álfar thường được coi là những yêu tinh đầu tiên trong lịch sử, nhưng chúng khác biệt đáng kể so với các sinh vật kỳ diệu mà chúng ta biết ngày nay. Chúng không đóng giày hay làm đồ chơi trong khi đội mũ nhọn. Yêu tinh Bắc Âu thậm chí không hề thấp bé. Tên gọi khác của álfar là huldufólk, hay "dân tộc ẩn dật", và chúng được cho là sống ở cõi vô hình giữa các thế giới. Ngoài ra, không có một tập hợp các đặc điểm cụ thể nào để định nghĩa sinh vật này trong thần thoại. Người Bắc Âu cổ đại có lẽ đã hình dung chúng trông giống con người.

Những truyền thuyết về sinh vật giống người sống khuất tầm mắt trong bóng tối của thế giới chúng ta đã nhanh chóng lan truyền khắp châu Âu thời tiền Kitô giáo. Ở Scotland, có những sinh vật nhỏ bé, có thể giúp việc nhà hoặc làm nhà cửa bừa bộn, tùy theo tâm trạng của chúng. Tương tự, Kobold Đức cũng có lúc hữu ích, lúc tinh nghịch, giống như Tomte Thụy Điển.

Một truyền thuyết văn học

Trong "Những chú lùn và người thợ giày", Anh em nhà Grimm đã khắc họa các sinh vật tinh nghịch, thường được coi là khuôn mẫu này theo một góc nhìn tích cực. Câu chuyện cổ tích từ năm 1812 kể về một người thợ đóng giày nghèo đang cố gắng hoàn thành công việc trước Giáng sinh. Công việc kinh doanh của ông được cứu vãn bởi những chú lùn vị tha - người ghé thăm cửa hàng của ông vào ban đêm và đóng giày cho ông khi ông ngủ. Mặc dù Ông già Noel không xuất hiện, câu chuyện này có thể là hình ảnh đầu tiên trong văn hóa đại chúng về những chú lùn trong xưởng làm việc vào mùa lễ.

Không lâu sau khi câu chuyện được xuất bản, một trong những bài thơ có ảnh hưởng nhất về huyền thoại Giáng sinh hiện đại đã ra đời. Tác phẩm "Chuyến viếng thăm của Thánh Nicholas" (A Visit from St. Nicholas) năm 1823—hay còn được biết đến rộng rãi hơn là "Đêm Trước Giáng sinh"—đã góp phần định hình hình ảnh Ông già Noel  và truyền thống tặng quà vào dịp Giáng sinh. Câu chuyện cũng gọi Thánh Nicholas là "một chú lùn vui tính"—một câu nói gắn liền những sinh vật kỳ diệu với ngày lễ này.

Hơn 30 năm sau, tác giả của Little Women, Louisa May Alcott, đã viết một tập truyện ngắn mang tên Christmas Elves. Mặc dù một số người cho rằng bà là người sáng tạo ra truyền thuyết "Những người giúp việc của Ông già Noel", nhưng tuyên bố này không thể chứng minh được: Christmas Elves chưa bao giờ được xuất bản và bản thảo đã bị thất lạc theo thời gian, điều đó có nghĩa là các học giả biết rất ít về nó ngoài tựa đề.

Một bài thơ năm 1857 được xuất bản trên Harper's Weekly có lẽ đã góp phần củng cố hình ảnh những chú lùn Giáng sinh trong văn hóa đại chúng. Với tựa đề "Những điều kỳ diệu của Ông già Noel", bài thơ kể về một đội yêu tinh "tất cả đều làm việc hết sức mình/Để tạo ra hàng triệu thứ xinh đẹp/Bánh ngọt, kẹo mận và đồ chơi/Để nhét đầy những chiếc tất của những cô/cậu bé". Đến đầu thế kỷ 20, khái niệm về những chú lùn Giáng sinh chăm chỉ đã đủ phổ biến để được Norman Rockwell và Walt Disney tái hiện.

Những nhân vật yêu tinh nổi tiếng trong ngày lễ Giáng sinh

Đối với nhiều trẻ em ngày nay, yêu tinh Giáng sinh dễ nhận biết như chính ông già Noel. Chúng thường mặc trang phục lông thú với mũ nhọn và thắt lưng khóa vàng - một phong cách được phổ biến bởi bộ phim hoạt hình Rudolph the Red-Nosed Reindeer (1964) của Rankin/Bass và được tái hiện trong Elf (2003). Trang phục của Buddy the Elf giống với bộ phim hoạt hình đặc biệt trên truyền hình đến nỗi đội ngũ sản xuất phải xin phép pháp lý để sử dụng.

Phim ảnh không phải là nơi duy nhất những nhân vật này xuất hiện. Từ quảng cáo tới hình ảnh trang trí trong cửa hàng từ tháng 12, bạn sẽ dễ dàng nhận ra chúng. Những yêu tinh này lành  hơn những sinh vật nguyên bản trong truyện dân gian cổ đại, nhưng chúng vẫn không hề mất đi bản chất tinh nghịch của mình.