Sự tích cây nêu ngày Tết? Cây nêu được dựng vào ngày nào?

Cây nêu là một hình ảnh rất đẹp vào những ngày đầu năm người dân Việt Nam. Cây nêu được dựng lên báo hiệu một năm mới bắt đầu. Vậy cây nêu là gì, cây nêu có tác dụng gì, cây nêu được dựng/hạ vào ngày nào? Mời các bạn đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu về truyền thống ngày Tết này của dân tộc Việt Nam nhé.

Sự tích cây nêu ngày Tết

Thuở xa xưa khi mà loài quỷ còn lộng hành, đất đai, ruộng vườn đều bị chúng chiếm hết, loài người phải thuê đất mà trồng trọt rồi nộp phần lớn sản phẩm cho chúng với điều kiện quỷ sẽ lấy ngọn còn người sẽ lấy thân và gốc. Lương thực chủ yếu lúc bấy giờ là lúa vì vậy gần như người dân không có lương thực để sống.

Thấy người dân gặp nhiều khó khăn, một ông tiên trong hình hài ông lão xuất hiện và bảo với nông dân rằng hãy trồng khoai vì củ khoai ở gốc rễ và có thể ăn được. Thế rồi khi bọn quỷ biết, quỷ chuyển qua phương thức "ăn gốc cho ngọn". Ông tiên bảo người lại chuyển sang trồng lúa. Kết quả, quỷ hưởng toàn rạ, lại hỏng ăn.

Quỷ tức tối nên mùa sau quỷ lại tuyên bố ăn cả gốc lẫn ngọn. Tiên trao cho nông dân giống cây bắp, loại lương thực có trái ở thân, ngọn và gốc chẳng có gì. Cuối cùng quỷ tức điên lên và bắt con người trả lại toàn bộ đất đai và không cho trồng trọt gì nữa.

Lúc này tiên cùng người dân bàn với quỷ xin miếng đất vừa bằng bóng của một chiếc áo treo trên ngọn cây tre. Bóng chiếc áo thì quả nhỏ, bọn quỷ liền đồng ý. Thế nhưng khi chiếc áo được đưa lên cao, tiên liền hóa phép cho chiếc áo lớn dần lớn dần, bóng của chiếc áo cũng dần lớn hơn xua đuổi bọn quỷ phải chạy ra biển.

Mất đất sống, quỷ huy động lực lượng vào cướp lại, lúc này Tiên mách cho người dân tấn công bằng máu chó, lá dứa, tỏi,... vì dây là những thứ quỷ rất sợ. Quỷ thua và lại trở về biển Đông. Trước khi đi quỷ xin tiên ông cho phép những ngày đầu năm cho trở về đất liền để thăm ông bà, tổ tiên của chúng. Tiên thương hại nên đồng ý.

Từ đó, hàng năm, cứ dịp Tết Nguyên Đán là bọn quỷ vào thăm đất liền, người ta theo tục cũ liền dựng cây nêu trước nhà, trên cây có treo chuông gió, có tiếng động phát ra khi gió rung để nhắc nhở bọn quỷ nhớ lời hẹn ước xưa mà tránh ra.

Cây nêu được dựng vào ngày nào?

Trong phong tục tín ngưỡng của người Việt, cây nêu được dựng vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch. Đây là ngày ông Công ông Táo về trời nên không có thần linh canh giữ, bảo vệ ngôi nhà. Vì vậy, người ta dựng cây nêu ở trước sân nhà để xua đuổi ma quỷ. Ngày dựng cây nêu gọi là lên nêu.

Một số dân tộc có thời điểm dựng cây nêu muộn hơn như dân tộc Mường là vào ngày 28/12 âm lịch, còn người Hmông dựng cây nêu trong lễ hội cầu phúc tổ chức từ mùng 3 đến mùng 5.

Cây nêu được hạ vào ngày mùng 7 tháng Giêng âm lịch, ngày Khai hạ.

Trên cây nêu treo những gì?

Cây nêu thường là cây tre dài, và được treo chuông gió cùng nhiều vật dụng khác nhau tùy theo phong tục từng địa phương như túi nhỏ đựng trầu cau, những miếng kim loại lớn nhỏ...

Khi gió thổi, các vật dụng này va vào nhau và phát ra tiếng leng keng để ma quỷ biết rằng đây là nhà có chủ không được quấy phá.

Một số nơi, người ta treo đèn lồng lên trên cây nêu vào buổi tối để tổ tiên biết đường về nhà ăn Tết với con cháu.

Cây nêu ngày nay

Ngày nay, ở nhiều nơi cây nêu đã dần trở thành biểu tượng đặc trưng cho ngày Tết.

Cây nêu giờ đây không nhất thiết là cây trẻ nữa mà có thể dùng bất cứ cây gì miễn là sử dụng được. Các vật dụng treo trên cây cũng đa dạng hơn như câu đối Tết, đồng tiền đỏ may mắn để xua đuổi ma quỷ…

Cách dựng cây nêu ngày Tết

Chọn cây tre già, cao, thẳng, lóng đều để làm cây nêu. Sau khi chặt tre thì chặt bỏ những cành tre nhỏ ở thân, chỉ để lại ít cành và lá tươi trên ngọn. Có thể buộc thêm vài lá dứa trên ngọn tre để tượng trưng cho mây trời.

Treo các vật trang trí vào như cờ, đèn lồng, câu đối, chuông gió… lên ngọn cây.

Dựng cây nêu ở trước sân. Dưới gốc cây nêu rắc bột vôi trắng tạo thành vòng tròn hoặc hình cánh cung, mũi tên hướng ra phía cổng để xua đuổi tà ma.