Bệnh đái tháo đường - Tìm hiểu nguyên nhân & Triệu chứng

Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc đái tháo đường. Vì vậy, mỗi chúng ta cần biết về nguyên nhân, triệu chứng của căn bệnh này để sớm có biện pháp phòng tránh và điều trị kịp thời. Hãy đọc bài viết của chúng tôi để tìm hiểu rõ hơn về bệnh đái tháo đường.

Tìm hiểu về bệnh đái tháo đường

Bệnh đái tháo đường là gì?

Đái tháo đường là gì? Đái tháo đường hay bệnh tiểu đường là một nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa đường trong máu khi hoóc môn insulin của tụy bị thiếu hoặc giảm tác động. Khi mắc bệnh đái đường, cơ thể chúng ta không thể chuyển hóa các chất bột đường một cách hiệu quả để tạo ra năng lượng, làm lượng đường tích tụ tăng dần trong máu. Lượng đường trong máu thường xuyên ở mức cao có thể dẫn đến các bệnh tim mạch, gây ra tổn thương ở các cơ quan khác như mắt, thận, thần kinh,...

Tiểu đường được xếp vào một trong những nhóm bệnh thường gặp nhất hiện nay. Đến năm 2025 người ta ước tính có khoảng 330 triệu người mắc bệnh, tương đương với khoảng 6% dân số thế giới. Ở các nước phát triển, tỷ lệ mắc bệnh tăng lên khoảng 42% trong khi đó tại những nước đang phát triển như Việt Nam sẽ la 170%.

Số lượng người mắc đái tháo đường đang tăng lên nhanh chóng

Phân loại bệnh đái tháo đường

Tiểu đường được chia thành hai loại chính là bệnh tiểu đường tuýp 1 (type 1, loại 1) và bệnh tiểu đường tuýp 2 (type 2, loại 2):

Bệnh tiểu đường type 1: Chiếm khoảng 5 - 10% tổng số ca mắc tiểu đường, thường gặp nhiều nhất ở những người dưới 20 tuổi. Các triệu chứng ở loại này thường khởi phát đột ngột và tiến triển nhanh nếu không được điều trị kịp thời.

Bệnh tiểu đường type 2: Chiếm khoảng 90 - 95% tổng số ca mắc tiểu đường, thường gặp ở lứa tuổi trên 40. Tuy nhiên, trong những năm gần đây người ta thấy người mắc đái tháo đường type 2 ngày càng trẻ hóa, nhất là ở độ tuổi 30. Các triệu chứng của tiểu đường tuýp 2 thường rất ít. Người bệnh thường chỉ phát hiện bệnh khi gặp biến chứng hoặc tình cờ phát hiện khi làm xét nghiệm máu.

Ngoài bệnh tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2, còn có một dạng bệnh nữa là tiểu đường trong thai kỳ với tỷ lệ chiếm khoảng từ 3 - 5% tổng số trường hợp mang thai.

Đái tháo đường có thể bắt gặp ở bất kỳ đối tượng nào

Nguyên nhân đái tháo đường

Nguyên nhân bệnh đái tháo đường tuýp 1: Hiện nay vẫn chưa tìm được nguyên nhân chính xác dẫn đến bệnh tiểu đường tuýp 1. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, dẫn đến tiểu đường loại 1 có thể do hệ thống miễn dịch tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy, hậu quả là có rất ít hoặc không có insulin. Khi đó, thay vì chuyển đến các tế bào, đường bị tích lũy trong máu, gây ra bệnh tiểu đường.

Nguyên nhân bệnh đái tháo đường tuýp 2: Cũng như loại 1, nguyên nhân dẫn đến tiểu đường loại 2 vẫn chưa rõ ràng. Trong cơ thể người bị tiền tiểu đường, tiểu đường tuýp 2, các tế bào trở nên đề kháng với hoạt động của insulin còn tuyến tụy thì không thể sản xuất đủ insulin để vượt qua sự đề kháng này, cuối cùng sẽ làm đường bị tích tụ trong máu. Một số ý kiến cho rằng yếu tố di truyền và môi trường sống cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2. Người bị béo phì thừa cân rất dễ mắc tiểu đường tuýp 2 nhưng không phải ai mắc bệnh này cũng bị thừa cân béo phì.

Nguyên nhân mắc tiểu đường trong thai kỳ: Khi mang thai, nhau thai sẽ sản xuất kích thích tố để duy trì thai kỳ. Những kích thích tố này khiến các tế bào có khả năng kháng insulin tốt hơn. Trong trường hợp tuyến tụy không thể sản xuất đủ insulin để vượt qua sự đề kháng này, lượng đường chuyển vào các tế bào giảm và tích tụ vào trong máu dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Biểu hiện của bệnh đái tháo đường

Nếu bắt gặp những dấu hiệu sau đây, rất có thể bạn đã mắc bệnh đái tháo đường:

Tiểu nhiều: Người bị đái tháo đường thường đi tiểu nhiều hơn người bình thường do Glucose niệu kéo theo lợi niệu thẩm thấu làm tăng lượng nước tiểu. Trong 24 giờ, lượng nước tiểu có thể từ 3-4 lít hoặc hơn, nước tiểu trong, khi khô thường để lại vết bẩn hoặc mảng trắng. Ở trẻ nhỏ, tình trạng tiểu dầm ban đêm do đa niệu có thể là dấu hiệu khởi phát bệnh đái tháo đường..

Ăn nhiều: Một trong những dấu hiệu của bệnh tháo đường thường gặp là người bệnh ăn nhiều, nhanh đói do cơ thể không thể chuyển hóa đường thành năng lượng.

Uống nhiều: Mất nước khiến trung tâm khát ở vùng hạ đồi được kích hoạt, làm cho người bệnh cảm thấy khát và uống nước liên tục.

Gầy nhiều, sụt cân không rõ nguyên nhân: Mặc dù ăn nhiều, uống nhiều nhưng bệnh nhân đái tháo đường thường bị sụt cân, gầy còm, xanh xao do cơ thể không sử dụng được glucose để tạo năng lượng, buộc phải tăng cường thoái hóa lipid và protid để bù trừ.

Ngoài ra còn có một số triệu chứng của bệnh đái tháo đường thường gặp nữa bao gồm buồn nôn, nôn mửa, mờ mắt, hay nhiễm trùng âm đạo ở nữ, nhiễm nấm men hoặc nấm candida, khô miệng, vết thương lâu lành, ngứa da,...

Người bị tiểu đường thường gầy gò, sụt cân không rõ nguyên nhân

Biến chứng của bệnh đái tháo đường

Bệnh tim mạch: Người bị tiểu đường có nhiều nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch khác như động mạch vành, đau thắt ngực, đau tim, đột quỵ, xơ vữa động mạch.

Tổn thương thần kinh: Lượng đường trong máu tăng cao có thể làm tổn thương các thành mao mạch, đặc biệt là ở chân, gây ra tình trạng ngứa, tê, rát, đau; buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, táo bón (khi các dây thần kinh liên quan đến tiêu hóa bị ảnh hưởng); rối loạn cương dương.

Bệnh thận: Đái tháo đường có thể làm hỏng hệ thống lọc của thận, khiến thận bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến suy thận.

Bệnh võng mạc: Người bị tiểu đường dễ bị tổn thương các mạch máu của võng mạc dẫn đến mù lòa, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp.

Tổn thương chân: Những tổn thương thần kinh ở vùng chân khiến người bị tiểu đường dễ gặp các biến chứng ở chân, thậm chí là phải cắt bỏ chi.

Bệnh về da: Tiểu đường làm tăng nguy cơ gặp dễ vấn đề về da hơn như nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm.

Các biến chứng tiểu đường thai kỳ

• Thai nhi phát triển hơn so với tuổi và có thể khiến mẹ phải sinh mổ.
• Trẻ bị hạ đường huyết ngay sau khi sinh nhưng chỉ cần cho trẻ bú và tiêm truyền glucose, mức đường huyết của trẻ sẽ ổn định.
• Trẻ sơ sinh có nguy cơ cao mắc bệnh béo phì và bệnh đái tháo đường tuýp 2 trong tương lai.
• Trẻ tử vong ngay trước hoặc sau khi sinh.
• Tiền sản giật gây nguy hiểm đến tính mạng cho cả mẹ và con.
• Tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ cho mẹ ở lần mang thai tiếp theo và nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 ở mẹ khi về già.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường

Cách phòng tránh và điều trị bệnh đái tháo đường

Cách phòng tránh bệnh đái tháo đường

1. Luôn theo dõi chỉ số đường trong máu

Mỗi gia đình nên trang bị ít nhất một chiếc máy đo đường huyết để có thể theo dõi chỉ số đường trong máu thường xuyên tại nhà. Nếu phát hiện chỉ số bất thường trong thời gian dài cần thăm khám bác sĩ để có kết luận chính xác.

2. Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

• Hạn chế thực phẩm chứa nhiều tinh bột, ăn nhiều các loại rau củ có chỉ số đường huyết thấp.
• Ăn các loại ngũ cốc tự nhiên ít chế biến sẵn (ngũ cốc nguyên hạt).
• Hạn chế đồ ngọt như kem, bánh ngọt,...
• Ăn nhiều cá, đậu, thịt gà không da, thịt nạc.
• Chọn các loại thực phẩm chứa chất béo không bão hòa như dầu ô liu, bơ, dầu thực vật. Tránh sử dụng thực phẩm có nhiều chất béo bão hòa từ sữa, đồ ăn nhanh,...
• Luôn ăn đủ 3 bữa chính và bổ sung thêm 1 - 2 bữa nhẹ mỗi ngày.
• Ăn chậm, ăn đủ lượng, không để bụng quá no hoặc quá đói.

3. Kiểm soát cân nặng

Béo phì làm tăng lượng đường huyết, kháng với insulin khiến chúng ta dễ bị đái tháo đường. Còn với những người đang bị tiểu đường thì việc giảm cân, kiểm soát trọng lượng cơ thể là một trong những nhiệm vụ hàng đầu để đẩy lùi bệnh.

4. Luôn giữ cho cơ thể, tinh thần ở trạng thái thư giãn, thoải mái

Stress, lo âu làm tăng giải phóng hormon tuyến yên ACTH, từ đó thúc đẩy giải phóng hormon cortisol từ tuyến thượng thận. Hormon này có ảnh hưởng gián tiếp tới lượng đường huyết trong cơ thể.

5. Ngủ đủ giấc

Thiếu ngủ là một trong những nguyên nhân làm tăng lượng đường huyết và hormon stress cortisol. Vì vậy, để phòng ngừa đái tháo đường, mỗi người cần duy trì giấc ngủ đều đặn liên tục 7-8 giờ mỗi ngày.

6. Thường xuyên tập thể dục thể thao

Tăng cường luyện tập giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, kiểm soát cân nặng tốt hơn. Nhiều nghiên cứu cho thấy tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm các biến chứng như đau tim, đột quỵ ở bệnh nhân tiểu đường.

Luyện tập thường xuyên là cách để phòng tránh và đẩy lùi bệnh tiểu đường

Điều trị bệnh đái tháo đường

Tiểu đường tuýp 1: Sử dụng thuốc insulin

Tiểu đường tuýp 2: Sử dụng các dẫn suất của Sulfonyl ure. Bệnh nhân tiểu đường loại 2 cũng có thể được chỉ định sử dụng thuốc insulin trong trường hợp đã thay đổi chế độ ăn, luyện tập và dùng các thuốc điều trị đái tháo đường tổng hợp mà không hiệu quả.

Ngoài việc dùng thuốc, để điều trị bệnh đái tháo đường, bạn còn cần kết hợp với một chế độ ăn uống lành mạnh như đã đề cập trên; thường xuyên kiểm tra đường huyết; thực hiện các bài tập để kiểm soát đường huyết; kiểm tra mắt và chân thường xuyên để phòng ngừa các biến chứng.

Bệnh tiểu đường tuýp 1 không thể chữa khỏi hoàn toàn, bệnh tiểu đường tuýp 2 có thể cải thiện nếu thay đổi chế độ ăn uống sinh hoạt. Việc điều trị bệnh đái tháo đường gặp nhiều khó khăn vì khoảng 50% khả năng chữa bệnh phụ thuộc vào chế độ ăn uống của người bệnh.

Mong rằng những chia sẻ của chúng tôi về bệnh đái tháo đường sẽ phần nào giúp ích cho bạn. Ghé thăm META.vn để được tư vấn và đặt mua các loại máy đo đường huyết tại nhà.

>>> Tham khảo thêm:

• Chất béo độc hại có thể gây ra tiểu đường, kể cả người gầy
• Có thể bạn chưa biết: Ăn thịt đỏ, thịt gà có thể tăng gấp đôi nguy cơ bệnh tiểu đường
• Các thực phẩm giàu chất chống oxy hoá có thể làm giảm nguy cơ tiểu đường loại 2
• Bổ sung Vitamin B12 có thể làm giảm nguy cơ bị bệnh tiểu đường
• 5 thói quen ăn uống nên tránh để không mắc phải bệnh tiểu đường type 2