Cách hiệu quả nhất để thực hiện hầu hết mọi thứ trên Windows là thông qua giao diện đồ họa. Tuy nhiên, thỉnh thoảng, bạn phải chuyển sang dòng lệnh để khắc phục sự cố hoặc lập trình, v.v... Nhưng nếu đang cố gắng chạy thứ gì đó mà không phải là một phần của Windows, thì bạn sẽ cần phải thêm nó vào biến PATH. Điều đó cho hệ thống biết nơi để tìm kiếm các file thực thi khi bạn yêu cầu chúng.
PATH là gì?
Các biến môi trường lưu trữ dữ liệu về một môi trường của hệ thống, để nó biết nơi cần tìm thông tin nhất định. Biến PATH là một trong những biến môi trường được biết đến nhiều nhất, vì nó tồn tại trên các máy Windows, Mac, Linux và thực hiện công việc trực tiếp với người dùng. Hình thức thực tế của PATH chỉ là một chuỗi văn bản chứa danh sách các đường dẫn thư mục mà hệ thống sẽ tìm kiếm mỗi khi bạn yêu cầu một chương trình.
Điều này giống như thêm một shortcut trên desktop vào dòng lệnh. Thay vì nhập C:\Users\username\AppData\Local\Programs\Python\Python38-32\python.exe để khởi chạy Python, bạn có thể thêm thư mục chứa file vào biến PATH và chỉ cần gõ python để khởi động nó trong tương lai. Làm điều đó cho bất kỳ chương trình nào bạn thích, cho dù nó khởi chạy GUI (như Notepad) hoặc hoạt động trong giao diện dòng lệnh (như Python).
Trên Windows, PATH (được viết hoa theo quy ước, vì hệ thống file NTFS của Windows không phân biệt chữ hoa chữ thường) theo mặc định trỏ tới các thư mục “C:\Windows” và “C:\Windows\system32”. Nếu nhập charmap vào dòng lệnh, bạn sẽ nhận được một danh sách lớn các ký tự Unicode có thể sao chép và sử dụng, ví dụ, “notepad” chạy Notepad, “msinfo32” cho bạn một danh sách các thông số kỹ thuật trên máy tính, v.v...
Các chương trình này cũng có thể được khởi chạy với GUI. Nhưng nếu bạn đã làm việc trong dòng lệnh, việc khởi chạy các chương trình chỉ bằng cách gõ tên của chúng sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn đang cố gắng khởi chạy một chương trình sẽ mở và chạy bên trong giao diện dòng lệnh, như Python hoặc Node.js.
Làm cách nào để chỉnh sửa biến PATH?
Windows GUI khá đơn giản, do đó, nó có lẽ là cách tốt nhất đối với hầu hết mọi người để chỉnh sửa PATH.
Sử dụng Windows GUI
1. Mở System Properties và chuyển đến tab Advanced. Cách dễ nhất để thực hiện việc này là nhập environment variable vào thanh Windows Search và nhấp vào Edit the system environment variables.
Ngoài ra, bạn có thể truy cập Control Panel > System and Security > System và nhấp vào Advanced system settings. Gõ sysdm.cpl vào Run; hoặc nhấp chuột phải vào This PC, chọn Properties và nhấp vào Advanced system settings.
2. Khi bạn đã ở trong tab Advanced, hãy nhấp vào Environment Variables…
3. Hộp trên cùng chứa các biến người dùng, nghĩa là mọi chỉnh sửa sẽ chỉ áp dụng cho tài khoản của bạn. Nếu bạn có nhiều tài khoản trên một máy và muốn các thay đổi ảnh hưởng đến mọi người, thay vào đó hãy chỉnh sửa hộp dưới cùng chứa các biến hệ thống.
4. Chọn biến Path của người dùng hoặc hệ thống (lưu ý PATH và Path giống nhau trong Windows) mà bạn muốn chỉnh sửa và nhấp vào nút Edit … bên dưới hộp.
5. Nếu bạn đã có đường dẫn đến thư mục muốn thêm, chỉ cần nhấp vào New và dán vào đường dẫn đầy đủ (không phải trực tiếp đến file thực thi, mà chỉ vào thư mục chứa nó mà thôi). Tác giả bài viết đã dán trong đường dẫn đến thư mục NodeJS của mình để có thể sử dụng JavaScript trong dòng lệnh.
6. Nếu bạn có thể duyệt và chọn thư mục theo cách thủ công, hãy sử dụng nút Browse để điều hướng đến thư mục nơi file thực thi được đặt và nhấn nút OK khi bạn ở đó.
7. Nếu muốn chương trình của mình khởi chạy nhanh hơn một chút, bạn có thể sử dụng các nút Move Up và Move Down để đặt thư mục gần phía trên hơn, và chương trình sẽ xuất hiện nhanh hơn trong tìm kiếm thư mục.
8. Mở một cửa sổ Command Prompt mới và kiểm tra chương trình bằng cách nhập tên của file thực thi bạn muốn khởi chạy. Nó sẽ không hoạt động trong cửa sổ hiện hành vì nó vẫn sử dụng biến PATH cũ.
GUI của Windows 10 rất tiện dụng và đáp ứng hầu hết nhu cầu của mọi người, nhưng nếu cần sử dụng dòng lệnh để thiết lập PATH, bạn nên lưu ý rằng nó không đơn giản như bạn nghĩ. Hãy nhớ sao lưu cả biến người dùng và đường dẫn hệ thống trước khi chỉnh sửa.
Bạn có thể sử dụng đoạn code sau để đặt PATH hệ thống của mình từ Command Prompt (chạy với quyền admin):
setx /M PATH "%PATH%;<path-to-executable-folder>"
Có cần chỉnh sửa PATH không?
Rất có thể, nếu đang đọc bài viết này, bạn đã gặp phải điều gì đó cần phải thêm vào biến PATH, vì vậy, chỉnh sửa có lẽ là điều nên làm. Nếu bạn chỉ muốn thêm một cái gì đó vào PATH để truy cập dễ dàng hơn, thì điều đó cũng tốt. Chỉ cần chắc chắn rằng nó không can thiệp vào các chương trình ưu tiên cao hơn.
Nếu bạn cần thường xuyên làm việc với các biến môi trường và muốn một cái gì đó có sức mạnh lớn hơn một chút so với GUI hoặc dòng lệnh mặc định của Windows, công cụ Rapid Environment Editor hoạt động khá tốt. Nó thậm chí bao gồm các công cụ để giúp bạn loại bỏ những đường dẫn trùng lặp và/hoặc bị hỏng. Chỉ cần nhớ sao lưu máy tính trước khi bạn thực hiện bất kỳ thay đổi nào.