Nổi lên từ cuối năm 2007, lên cơn sốt suốt năm 2008 nhưng đến nửa cuối năm 2009, netbook bắt đầu lụi tàn và bị thế hệ laptop siêu mỏng nhẹ và rẻ thay thế.
Nói đến netbook, chúng ta sẽ nghĩ ngay đến những chiếc laptop mini với màn hình chỉ 7 inch và một bàn phím vô cùng chật chội. Giới chuyên gia thị trường máy tính giờ này đã gọi đó là một “thú chơi nhất thời” của người tiêu dùng và thú chơi này đang chết nhanh không kém khi nó xuất hiện.
Cũng cần phải nói lại rằng, nguồn gốc thực sự của netbook là những chiếc laptop dành cho trẻ em các nước nghèo thuộc thế giới thứ 3 trong chương trình OLPC (mỗi trẻ em một laptop). Chính bởi vì được thiết kế dành cho trẻ em các nước nghèo nên netbook có sự hạn chế rất lớn về phần cứng, kích thước nhằm đảm bảo giá bán chỉ dao động từ 100 – 300 USD.
Nhưng có một phát sinh thú vị đã xảy ra, người tiêu dùng bình thường của các thị trường giàu có như Bắc Mỹ, châu Âu và Nhật Bản đua nhau đặt hàng những chiếc netbook này. Có cầu ắt có cung, các nhà sản xuất máy tính hàng đầu thế giới như Hewlett-Packard, Dell, Acer và Lenovo đã không ngần ngại mở thêm một cuộc chạy đua sản xuất netbook để đáp ứng thú chơi này.
Thực tế đã chứng minh rằng hầu hết người dùng mua netbook vì sự tò mò với tâm lý “giá rẻ nên cũng chẳng cần phải tính toán nhiều”. Họ mua netbook và coi đó là những chiếc máy tính thứ 2, thứ 3 để dự phòng hay tranh thủ check mail ngay trên giường ngủ.
Nhưng ngay sau đó người dùng đã nhận ra sự bất tiện của netbook. Họ nhầm lẫn netbook với những chiếc laptop thông thường khi chỉ nghĩ rằng netbook là: giá rẻ và tiện di chuyển. Khi sử dụng họ mới biết, màn hình netbook quá nhỏ nên hầu hết các trang web không thể hiển thị đầy đủ, bàn phím quá chật chội so với kích thước ngón tay của người lớn, năng lực xử lý của CPU quá yếu và trở nên ì ạch khi thực hiện đa tác vụ.
Ngay từ khi netbook còn đang “sốt”, hãng phân tích thị trường Biz360 đã khảo sát hơn 20.000 người dùng netbook và nhận được kết quả là dòng máy tính này được cho điểm ít hơn so với các dòng laptop khác tới 40%. Nghiên cứu của hãng NPD cũng cho thấy hầu hết người dùng đều đã nhầm lẫn khi quyết định mua netbook.
Sự thất vọng của người dùng đã đẩy doanh số netbook giảm xuống và buộc các nhà sản xuất lại phải thay đổi. Màn hình 7 inch được thay thế bằng 10 inch, thậm chí là 12 inch như những chiếc laptop thông thường, bàn phím cũng được mở rộng thêm với kích thước phím lớn hơn, khoảng cách giữa các phím rộng hơn…
Thêm vào đó, kể từ khi hãng sản xuất chip lớn nhất thế giới Intel ra mắt một số dòng chip hiệu năng cao tiêu thụ ít năng lượng (CULV), nhà sản xuất máy tính đã có thể thoải mái hơn khi thiết kế những sản phẩm siêu mỏng, nhẹ như netbook nhưng lại có màn hình, bàn phím lớn và hiệu năng xử lý của CPU mạnh mẽ như laptop với thời gian dùng pin được kéo dài lên tới 6-8 tiếng.
“Đến lúc này có thể nói netbook đã chính thức bị khai tử và “tái sinh” dưới hình hài của những chiếc laptop giá rẻ nhưng mạnh mẽ và thiết kế quyến rũ hiện đại”, Mark Spoonauer, Tổng biên tập của tạp chí tư vấn tiêu dùng LAPTOP Magazine nói.
Trong năm 2009, doanh số netbook có thể đạt từ 25 đến 30 triệu sản phẩm nhưng phần lớn số đó là laptop dưới tên gọi netbook. “Đã đến lúc chúng ta cần khai tử hoàn toàn cái tên netbook bởi để lại, nó chỉ gây hiểu lầm mà thôi”, ông Mark Spoonauer nói.