So sánh Debian và Ubuntu

Có một danh sách các bản phân phối dường như vô tận để lựa chọn nếu bạn có hứng thú với Linux. Một trong những bản phân phối phổ biến nhất là Ubuntu. Nếu bạn đã biết tới Linux, rất có thể bạn đã nghe nói về Ubuntu.

Bạn có thể đã nghe nói rằng Ubuntu dựa trên một bản phân phối khác, Debian. Vậy bạn nên chọn bản phân phối nào? Bản phân phối nào dễ dàng phù hợp hơn với nhiều trường hợp sử dụng khác nhau?

Sự khác biệt chính giữa Debian và Ubuntu là gì?

Thoạt nhìn, Ubuntu và Debian có vẻ giống nhau. Cả hai bản phân phối này đều sử dụng cùng một hệ thống quản lý gói và bạn thường tìm thấy phần mềm được đóng gói cho cả hai distro này. Tuy nhiên, có một số khác biệt chính cần lưu ý giữa Debian và Ubuntu.

Không phải tất cả các phần mềm có sẵn cho Ubuntu đều có sẵn cho Debian do các hạn chế về giấy phép. Debian có lập trường mạnh mẽ hơn nhiều về phần mềm miễn phí. Điều này cũng áp dụng cho firmware, vì vậy không phải tất cả phần cứng hoạt động với Ubuntu đều hoạt động với Debian.

Ubuntu cũng có sẵn Personal Package Archive, thường được gọi là PPA. Những thứ này cho phép bạn dễ dàng cài đặt các gói không có sẵn trong kho chính thức của Ubuntu. Điều này làm cho việc cài đặt một phạm vi phần mềm rộng dễ dàng hơn nhiều so với trên Debian.

Các hạn chế được áp đặt cho Debian không nghiêm ngặt như những hạn chế được sử dụng cho một số bản phân phối khác, nhưng có một số điều cần lưu ý. Debian cũng có chu kỳ phát hành khác với Ubuntu. Cả điều này và những hạn chế giấy phép khác nhau đều ảnh hưởng đến các trường hợp sử dụng nhất định, sẽ được nói rõ hơn trong phần sau.

Sử dụng trên máy tính xách tay

Như bạn có thể đã biết trong phần trên, Ubuntu thường dễ sử dụng hơn so với Debian trên máy tính xách tay. Một phần của điều này phụ thuộc vào firmware và phần mềm của bên thứ ba. Hầu hết phần cứng trên các máy tính xách tay mới đều thiếu driver mã nguồn mở, có nghĩa là bạn sẽ phải chuyển sang các binary (nhị phân) không miễn phí.

Một số binary không miễn phí có sẵn trong kho lưu trữ Debian, nhưng phạm vi phần cứng được hỗ trợ trong Ubuntu lại lớn hơn. Điều này kết hợp với phần mềm có sẵn trong PPA nghĩa là bạn sẽ có thời gian dễ dàng hơn để khởi động và chạy với phần mềm độc quyền trong Ubuntu.

Một trong những ưu điểm chính của Linux là nó có thể tùy biến theo ý thích. Điều này có nghĩa là nếu bỏ ra một chút công sức, bạn có thể khiến Debian cũng như Ubuntu chạy trên máy tính xách tay.

Cuối cùng, nếu muốn chạy Ubuntu trên máy tính xách tay, bạn chỉ cần mua một chiếc laptop chạy hệ điều hành này. Có thể bạn sẽ tìm thấy ai đó bán máy tính xách tay cài sẵn Debian, nhưng máy tính xách tay được cài Ubuntu sẽ phổ biến hơn.

Sử dụng trên máy tính để bàn

Khi sử dụng trên máy tính để bàn, Debian “dễ chịu” hơn so với khi sử dụng trên máy tính xách tay, đặc biệt nếu bạn chọn phần cứng cẩn thận. Nếu bạn tự build một máy tính riêng, mọi chuyện sẽ rất dễ dàng. Nếu bạn có một máy tính cũ, thì rất có thể phần cứng của bạn cũng được hỗ trợ.

Với Ubuntu, việc cài đặt sẽ đơn giản hơn. Đây không nhất thiết là một điểm cộng đối với mọi người dùng máy tính xách tay, nhưng đúng với đa số người dùng. Việc cấu hình cũng khá dễ dàng trong Ubuntu, còn Debian sẽ phụ thuộc phần lớn vào desktop bạn đang sử dụng.

Thời gian khó khăn nhất mà bạn phải đối mặt là khi xử lý card đồ họa. Nvidia cung cấp các driver mang lại hiệu suất tốt cho nhiều card đồ họa. Nhưng nếu bạn muốn sử dụng driver mã nguồn mở, tốt nhất bạn nên lựa chọn card đồ họa AMD.

Nếu bạn đang tìm kiếm bản phân phối Linux để cài đặt song song cùng với hệ điều hành Windows của mình, bạn có thể khởi động kép Debian hoặc Ubuntu. Có nhiều cách để chạy Ubuntu cùng với Windows hơn.

Sử dụng trên máy chủ

Debian không có bản tải xuống máy chủ cho một mục đích cụ thể. Thay vào đó, nó cung cấp một trình cài đặt cơ sở tối thiểu. Lựa chọn chính là chọn image cho kiến trúc CPU. Sau khi cài đặt hệ thống cơ sở, bạn sẽ có thể cài đặt phần mềm mình cần. Từ đây bạn có thể chọn phần mềm máy chủ hoặc cài đặt theo hướng thiên về desktop hơn.

Trong trường hợp của Ubuntu, nhiều trình cài đặt có sẵn. Một số trình cài đặt thích hợp để sử dụng cho desktop, trong khi một số tùy chọn khác lại thuận tiện cho việc sử dụng máy chủ hơn. Vẫn còn những trình cài đặt phù hợp với những trường hợp sử dụng khác. Server image là một cài đặt tương đối tối thiểu không có giao diện đồ họa và phần mềm máy chủ cơ bản.

Debian thường được sử dụng trong môi trường máy chủ vì một vài lý do, nhưng chủ yếu là vì nó rất ổn định (Debian đi kèm với các gói tương đối cũ). Chúng đã được kiểm tra và xác minh, vì vậy ít khả năng có lỗi.

Ubuntu vẫn là một lựa chọn tốt cho phần mềm máy chủ, nhưng có xu hướng sử dụng các phiên bản phần mềm mới hơn. Đây là một điểm cộng nếu bạn cần các tính năng được tìm thấy trong những phiên bản phần mềm mới hơn, nhưng điều đó có nghĩa là các gói chưa được kiểm tra trong một thời gian đủ lâu.

Nếu bạn tò mò, Quantrimang.com có bài viết phân biệt sự khác biệt giữa desktop và server.

So sánh Debian, Ubuntu và các bản phân phối khác

Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn đang băn khoăn về việc chọn Debian hoặc Ubuntu thay vì phân phối như Arch hay Fedora? Một trong những lợi thế chính của việc sử dụng một bản phân phối là mức độ phổ biến của chúng. Nếu bạn đang tìm kiếm mẹo để giải quyết một vấn đề, có thể ai đó đã gặp phải sự cố tương tự trên Ubuntu hoặc Debian. Nhưng điều này có thể không đúng với các bản phân phối khác.

Sự phổ biến này cũng hữu ích khi nói đến các gói. Bạn sẽ tìm thấy các gói DEB chạy trên Debian hoặc Ubuntu để có nhiều phần mềm. Bạn có thể không tìm thấy các gói cho những bản phân phối khác. Điều này hoàn toàn đúng với Ubuntu, vì với hệ thống PPA, bạn sẽ tìm thấy rất nhiều phần mềm có sẵn.

Đối với hầu hết các trường hợp, việc xác định bản phân phối nào là tốt nhất tùy thuộc vào sở thích cá nhân của từng người. Ubuntu thường dễ sử dụng hơn trên desktop trong khi Debian rất phù hợp với việc sử dụng máy chủ. Nghĩa là, bạn có thể dễ dàng sử dụng Debian trên máy tính để bàn hoặc Ubuntu trên máy chủ, miễn là phần cứng của bạn được hỗ trợ.

Có những lý do khác mà bạn có thể không muốn sử dụng Ubuntu hoặc Debian. Nếu bạn tò mò tại sao bạn nên chọn bản phân phối khác, hãy tham khảo bài viết so sánh những bản phân phối Linux phổ biến nhất hiện nay để biết thêm thông tin chi tiết.

Chúc bạn tìm được lựa chọn phù hợp!