BitTorrent dành cho người bắt đầu: hướng dẫn download bằng torrent

QuanTriMang.com - Bạn đã từng nghe nói về BitTorrent, nhưng không biết chắc chắn đó là cái gì, có chức năng gì, hoạt động như thế nào và tại sao nhiều người sử dụng đến vậy? Sau đây, Quản Trị Mạng sẽ giới thiệu và trình bày 1 số thông tin cơ bản về mô hình BitTorrent dành cho những người mới bắt đầu tìm hiểu và sử dụng torrent.

Vậy BitTorrent là gì?

Về cơ bản, BitTorrent là giao thức chia sẻ dữ liệu ngang hàng qua Internet, hoạt động dựa trên 1 mô hình được phân cấp rõ rệt. Tính độc đáo của mô hình này là khi bạn download 1 gói dữ liệu bất kỳ về máy tính từ những người chia sẻ trước đó, chính là bạn đã góp phần vào việc tối ưu hóa tốc độ. Hiện tại, BitTorrent đang là giao thức chia sẻ được sử dụng nhiều nhất trên thế giới để truyền tải những file dữ liệu có dung lượng “khủng”, bởi vì mô hình này không hề làm quá tải các webserver download thông thường, khi mọi người tham gia vào mô hình này, họ đều tự nguyện chia sẻ bằng cách Send – gửi tín hiệu đi, và receive – nhận tín hiệu từ người khác, và do vậy sẽ ổn định hơn rất nhiều nếu so với việc tất cả mọi người đều tập trung download từ 1 server cố định.

BitTorrent hoạt động như thế nào?

Để hiểu rõ hơn về cơ cấu hoạt động của BitTorrent, các bạn hãy xem biểu đồ chức năng trên Wikipedia sau đây:

Trong sơ đồ này, các bạn có thể thấy rằng những đường kẻ màu đỏ ở bên dưới tất cả 7 máy client đại diện cho mỗi tập tin dữ liệu nhất định, và mỗi màu bên cạnh tương ứng với 1 phần của tập tin đó. Sau quá trình chuyển dữ liệu từ hệ thống seed (ở dưới cùng), các phần riêng rẽ này tiếp tục được chuyển từ client này đến client khác. Các seeder (máy làm nhiệm vụ seed) chỉ cần gửi đi 1 bản copy hoàn chỉnh của file và tất cả các client khác đều nhận được bản copy này. Tiếp theo sau đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về 1 số khái niệm khác như: Indexer, Tracker, Seeder và Leecher.

Indexer

Về bản chất, indexer là 1 trang biên dịch và tạo ra danh sách các file torrent, các thông tin miêu tả, là nơi hoạt động chính của cộng đồng người sử dụng và chia sẻ torrent (tất nhiên phải có nội quy). Mỗi khi bạn muốn chia sẻ, download hoặc yêu cầu về dữ liệu nào đó, đây chính là nơi bạn cần phải đến, thông thường đây sẽ là 1 forum, website đơn giản hoặc 1 kênh IRC bất kỳ.

Tracker

Khái niệm tracker ở đây là hệ thống 1 server có nhiệm vụ hỗ trợ các peer trực tiếp, bắt đầu download và duy trì các số liệu thống kê. Kể từ khi các index có riêng tracker của họ, hầu hết mọi người chỉ nghĩ rằng đó đều là tracker. Và trong bài viết này, chúng ta sẽ đề cập đến những khái niệm tổng quát, tránh việc hiểu nhầm với những gì người đọc tự tìm hiểu trên Internet.

Tại đây, nhiệm vụ của tracker là phân chia các mảnh nhỏ hoặc gói của dữ liệu tới những người download và gán chúng tới những peer ngang hàng khác. Có thể hiểu nôm na như thế này, là mỗi khi bạn download từng phần của file, tức là bạn đã upload chúng tới những người khác – họ có những phần còn lại của file đó. Chính vì vậy mà càng nhiều người cùng download 1 file bất kỳ thì sẽ nhanh hơn rất nhiều nếu chỉ 1 hoặc vài người download.

Seeder và Leecher

Khi hoàn tất quá trình download, thì bạn đã trở thành 1 seeder, và sẽ tiếp tục upload dữ liệu cho người khác. Nhưng nếu chỉ download và không chịu upload, bạn sẽ trở thành leecher, qua các thông tin để lại từ hệ thống, bạn có thể bị loại khỏi quá trình tracker, bên cạnh đó những người sử dụng khác sẽ có cái nhìn khác về bạn, mặc dù họ không biết chính xác bạn là ai.

Tracker Public và Private

1 khía cạnh khác của tracker chúng ta sẽ đề cập đến ở đây là public hoặc private. Được phân biệt dựa vào thuộc tính sau, Private – những tracker dựa trên các thành viên, do vậy chỉ có họ mới có thể download, upload hoặc có quyền tải thêm những phần khác. Với Public - hệ thống tracker không yêu cầu quyền thành viên, mọi người đều có thể tham gia, bất cứ lúc nào và bất cứ nơi đâu, miễn phí và luôn rộng mở (với hệ thống Private thì thỉnh thoảng mới có đợt mở cửa để mọi người đăng ký làm thành viên). Do vậy, bạn hãy chắc chắn khi lựa chọn và sử dụng mô hình phù hợp với nhu cầu sử dụng.

Các chương trình BitTorrent client

Công việc chính của các chương trình client này là gì? Chúng quản lý, giám sát file torrent, duy trì kết nối tới các peer khác, và tất nhiên làm nhiệm vụ download và upload. Do vậy việc lựa chọn chương trình bạn cảm thấy thích hợp là rất quan trọng. Hiện tại có rất nhiều ứng dụng hỗ trợ BitTorrent, nhưng chúng tôi khuyên các bạn nên dùng uTorrent dành cho Windows với khả năng hoạt động ổn định, mạnh mẽ và tốn ít tài nguyên hệ thống, và Transmission dành cho Mac OS X và Linux – được tích hợp sẵn trong Ubuntu và 1 vài hệ điều hành khác của Linux, còn phiên bản dành cho Mac OS X cũng hoạt động rất ổn định và hỗ trợ Growl.

Cả 2 chương trình trên đều đơn giản, rất phù hợp với những người bắt đầu sử dụng torrent với những chức năng cơ bản, nhưng cũng không thiếu lựa chọn nâng cao khác. Lưu ý rằng chương trình uTorrent sẽ kích hoạt toolbar của ask.com ở chế độ cài đặt mặc định, bạn có thể tắt bỏ chức năng này nếu muốn.

Tính hợp pháp của BitTorrent

Bản thân BitTorrent chúng ta có thể hiểu là 1 giao thức, do vậy nó rơi vào trường hợp các tracker riêng rẽ cũng như tính pháp lý liên quan. Nếu có sự vi phạm bản quyền xảy ra, thì các tracker sẽ phải chịu trách nhiệm đầu tiên, và tiếp theo là những người dùng của hệ thống này. Do vậy bạn nên hạn chế các file dữ liệu có liên quan đến vấn đề bản quyền trên các tracker public, vì thông tin địa chỉ IP của bạn sẽ được dò ra. Hiện tại có rất nhiều các tracker “hợp pháp”, cũng như hệ thống tập hợp torrent, tạo ra các đường dẫn để download trên các hệ thống tracker khác. Ví dự như dưới đây:

- Jamendo, hệ thống tracker music miễn phí, chuyên phân phối các album được Creative Commons cấp phép, và các nghệ sĩ có thể tham gia đóng góp theo cách riêng, và tất nhiên phải được cấp phép đầy đủ.

- Linux Tracker chuyên cung cấp các sản phẩm của Linux, những danh mục phổ biến hoặc không, chủ yếu là định dạng file ISO.

- Clear Bits, người dùng có thể hiểu nôm na là các dữ liệu media kỹ thuật số được cấp phép mở hoàn toàn miễn phí, bao gồm cả thông tin của người cung cấp. Mặt khác, Google cũng là 1 công cụ đắc lực trong việc tìm kiếm các file torrent hợp lệ.

Tất các các file, dữ liệu được chia sẻ qua file torrent, 1 file nhỏ có chứa nội dung và hướng dẫn của tracker. Các bạn hay truy cập vào những trang cung cấp file torrent phổ biến như isohunt, thepiratebay, mininova, h33t... lựa chọn và tải file thích hợp. Thông thường những file này có dung lượng rất nhỏ, chỉ nhỏ hơn 30 KB, mở bằng chương trình client, lựa chọn thư mục lưu trữ và bắt đầu download.

Hướng dẫn cụ thể

Tại đây, chúng tôi sử dụng chương trình uTorrent trên nền tảng Windows, tiếp đó là 1 file *.torrent bất kỳ, ví dụ dưới đây là bản Ubuntu 10.10 i386 dành cho desktop được download từ trang isohunt:

Sau khi chọn thư mục để lưu trữ, các bạn nhấn nút OK để bắt đầu. Lưu y rằng trong 1 gói có nhiều file bạn có thể chọn download tất cả hoặc từng file riêng biệt tại bước đầu tiên.

Các bạn có thể thấy, càng nhiều người seed thì tốc độ download càng nhanh, đây là điểm chính thu hút và hấp dẫn cộng đồng người sử dụng. Giao diện chính của uTorrent với các chức năng cơ bản, các bạn có thể tạm dừng hoặc ngừng quá trình download, xóa file torrent trong danh sách và cả file dữ liệu (nếu muốn).

Kết thúc việc download, tiếp tục upload để mọi người cùng chia sẻ là bạn đã tham gia vào quá trình đóng góp cho cộng đồng cũng như chính bản thân bạn.

Như vậy là với những khái niệm cơ bản trên, các bạn đã hoàn thành những bước đầu tiên để bước chân vào thế giới rộng lớn và đa dạng của BitTorrent. Chúc các bạn thành công!