TikTok có thể bị cấm hoàn toàn ở Mỹ nếu không cắt đứt quan hệ với giới chủ Trung Quốc

Chính phủ Hoa Kỳ có thể đã đưa ra tối hậu thư cho TikTok, trước nguy cơ nền tảng mạng xã hội phổ biến này bị cấm hoàn toàn khỏi xứ cờ hoa. Báo cáo từ CNN tiết lộ rằng Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ (CFIUS) vừa gửi một thông điệp tới TikTok, đề nghị nền tảng mạng xã hội cắt đứt hoàn toàn quan hệ cũng như mọi sự liên quan nào đến các sở hữu Trung Quốc tại công ty mẹ ByteDance, đồng tự tách thành công ty độc lập đăng ký kinh doanh và đặt trụ sở tại Mỹ.

TikTok có thể bị cấm hoàn toàn ở Mỹ

Bình luận về thông tin này, người phát ngôn của TikTok cho biết:

Sự thay thay đổi trong quyền sở hữu về cơ bản sẽ không áp đặt bất kỳ hạn chế mới nào đối với luồng dữ liệu hoặc quyền truy cập. Cách tốt nhất để giải quyết những lo ngại về an ninh quốc gia là bảo vệ dữ liệu và hệ thống của người dùng Hoa Kỳ một cách minh bạch, có trụ sở tại Hoa Kỳ, với sự giám sát, kiểm tra và xác minh mạnh mẽ của bên thứ ba mà chúng tôi đang tích cực triển khai.

Ngoài ra, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Hoa Kỳ "cho đến nay vẫn chưa đưa ra được bằng chứng cho thấy TikTok đe dọa an ninh quốc gia của Mỹ", nhưng luôn tỏ ra rất tích cực trong việc “đe dọa” cấm cửa nền tảng mạng xã hội này.

Báo cáo của CNN cũng cho biết phía CFIUS đã thực sự đàm phán với TikTok để đi đến một giải pháp thống chất cho phép công ty tiếp tục hoạt động ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, “tối hậu thư” nêu trên của cơ quan này cho thấy rằng các cuộc đàm phán có thể đã hoàn tất mà không đi tới bất cứ tiếng nói chung nào giữa hai bên.

Hoa Kỳ và một số quốc gia phương tây khác đã không ít lần khẳng định rằng dữ liệu từ người dùng của TikTok có thể bị chính phủ Trung Quốc tiếp cận và sử dụng trái phép. Cả Liên minh Châu Âu và Canada hiện đã cấm sử dụng TikTok trên các thiết bị của chính phủ. Hoa Kỳ cũng sẽ làm điều tương tự, với một lệnh cấm chính thức nhiều khả năng sẽ có hiệu lực vào cuối tháng ba.

TikTok có bị cấm ở Mỹ không?

Trước những tranh cãi của ứng dụng, đó là câu hỏi xuất hiện trong đầu nhiều người. Dưới đây là những lý do tại sao Hoa Kỳ lại cân nhắc việc cấm TikTok.

Chính phủ Hoa Kỳ đã cấm TikTok?

Ứng dụng thuộc sở hữu của ByteDance đã bị chính phủ Hoa Kỳ giám sát chặt chẽ trong cả thời kỳ tổng thống Trump và Biden, nhưng không có lệnh cấm trên toàn quốc nào được áp dụng tại thời điểm bài viết. Donald Trump từng là người chỉ trích mạnh mẽ TikTok khi còn đương chức từ năm 2016 đến năm 2020, và theo báo cáo của CNN, cựu Tổng thống Mỹ đã công bố ý định cấm ứng dụng này vào tháng 8 năm 2020.

Trump đã không thành công trong việc cấm TikTok trong nhiệm kỳ làm tổng thống của mình, nhưng việc giám sát ứng dụng này vẫn chưa dừng lại dưới thời chính quyền tổng thống Biden.  Trong khi Hoa Kỳ chưa cấm hoàn toàn ứng dụng gây tranh cãi này thì một số quốc gia đã cấm TikTok. Ấn Độ là một ví dụ điển hình.

Có tiểu bang nào của Hoa Kỳ cấm TikTok không?

Montana đã cấm TikTok vào tháng 5 năm 2023, với việc Thống đốc George Gianforte đồng ý với luật được cho là sẽ khiến lệnh cấm có hiệu lực bắt đầu từ tháng 1 năm 2024. Nhưng điều đó đã không thành hiện thực vào thời điểm viết bài.

Vào tháng 11 năm 2023, lệnh cấm TikTok của Montana đã bị thẩm phán liên bang chặn. Theo báo cáo của NPR, Thẩm phán Liên bang Donald Molloy lập luận rằng nỗ lực cấm “có thể vi phạm Tu chính án thứ nhất”. Vào đầu năm 2024, bang này đã kháng cáo lệnh cấm.

Montana không phải là tiểu bang duy nhất chỉ trích ứng dụng video dạng ngắn. Như Reuters đã đưa tin vào tháng 9 năm 2023, quyết định cấm ứng dụng này của bang đã nhận được sự ủng hộ từ 18 luật sư của bang. Nhóm được lãnh đạo bởi Virginia và còn có Alaska, Indiana, Kentucky, Nebraska, South Dakota, Utah và Georgia.

Họ lập luận rằng TikTok “cố tình tham gia vào các hoạt động kinh doanh lừa đảo” và thông tin cá nhân nhạy cảm mà người dùng chia sẻ “có thể dễ dàng bị Đảng Cộng sản Trung Quốc truy cập”. Các nhà phê bình cũng cho rằng "nền tảng TikTok gây hại cho trẻ em ở Montana".

TikTok có những hạn chế gì ở Mỹ?

Trong khi người dùng bình thường trên khắp Hoa Kỳ vẫn có quyền truy cập vào TikTok, nhiều hạn chế vẫn tồn tại đối với nhiều nhân viên khu vực công. Ứng dụng này bị cấm trên hầu hết các thiết bị của chính phủ liên bang, với Đạo luật Không có TikTok trên Thiết bị Chính phủ được Thượng viện thông qua vào tháng 12 năm 2022.

Dự luật nêu rõ rằng:

“Dự luật này yêu cầu loại bỏ ứng dụng video mạng xã hội TikTok khỏi hệ thống công nghệ thông tin của các cơ quan liên bang".

“Cụ thể, dự luật yêu cầu Văn phòng Quản lý và Ngân sách phát triển các tiêu chuẩn cho những cơ quan điều hành yêu cầu TikTok và bất kỳ ứng dụng kế nhiệm nào của nhà phát triển phải bị xóa khỏi công nghệ thông tin của cơ quan (ví dụ, các thiết bị). Những tiêu chuẩn như vậy phải bao gồm các ngoại lệ đối với các hoạt động thực thi pháp luật, lợi ích an ninh quốc gia và những nhà nghiên cứu bảo mật”.

Ở cấp tiểu bang, hơn 30 tiểu bang của Hoa Kỳ áp dụng các hạn chế đối với TikTok đối với những thiết bị thuộc sở hữu nhà nước theo một số cách - theo báo cáo của Yahoo Finance. Texas, Nevada, Louisiana, North Carolina, South Carolina và Tennessee nằm trong số những bang cấm TikTok trên tất cả các thiết bị của bang.

Maine, Florida, Pennsylvania và West Virginia đã cấm TikTok trên các thiết bị của bang ở một mức độ nào đó.

Tại sao Mỹ cân nhắc cấm TikTok?

Nhiều người ở Mỹ (và những nơi khác) đã lập luận rằng TikTok gây nguy hiểm cho quyền riêng tư và bảo mật cá nhân, với nhiều lý do được đưa ra. Một số lo lắng về khả năng dữ liệu nhạy cảm được chuyển cho Đảng Cộng sản Trung Quốc, đó là lý do tại sao nhiều thiết bị của chính phủ Hoa Kỳ không được phép cài đặt ứng dụng này.

Mặc dù TikTok đã bị giám sát chặt chẽ nhưng đây không phải là ứng dụng duy nhất thuộc sở hữu của Trung Quốc nhận được nhiều lời chỉ trích. Cùng lúc với việc cựu tổng thống Trump tìm cách cấm TikTok, WeChat cũng nằm trong danh sách hạn chế của ông.

Trong khi đó, Huawei và các công ty công nghệ khác cũng bị chú ý. Tuy nhiên, những điều này một lần nữa là do lo ngại về an ninh - như Evening Standard đã đưa tin vào năm 2020 - Huawei phủ nhận rằng chính phủ Trung Quốc có thể truy cập dữ liệu của họ.

Khi nào TikTok bị cấm ở Mỹ?

Kể từ tháng 1 năm 2024, hiện tại không có kế hoạch liên bang mới nào cấm TikTok trên thiết bị cá nhân ở Hoa Kỳ. Phần lớn những gì xảy ra trong tương lai có thể sẽ phụ thuộc vào kết quả kháng cáo của Montana đối với lệnh cấm trên toàn tiểu bang. Người ta có thể lập luận rằng nếu quyết định này bị hủy bỏ, nó có thể truyền cảm hứng cho các bang khác ủng hộ Montana theo đuổi luật tương tự.

Khi nói đến các thiết bị của chính phủ, có khả năng TikTok sẽ tiếp tục bị cấm ở nhiều bang và ở cấp liên bang. Có khả năng cách duy nhất để những lệnh cấm đó được lật ngược là thực hiện những thay đổi đáng kể đối với luật dữ liệu.