Học máy (machine learning) - một lĩnh vực của trí tuệ nhân tạo (AI) - đang dần thay đổi phương thức vận hành cũng như tương lai phát triển của thị trường esports toàn cầu, ngành công nghiệp không khói dự kiến sẽ đạt giá trị 1.8 tỷ đô la vào năm 2022. Các nhà khoa học máy tính đã đạt được những bước tiến lớn suốt thập kỷ qua trong việc cải thiện đáng kể cách thức AI học ngôn ngữ của con người, dữ liệu lớn (big data) và cả chiến lược tư duy. Cùng với đó, AI trong chơi game đang là một trong những khía cạnh sở hữu tốc độ phát triển nhanh chóng nhất, bao gồm vô số những thay đổi quan trọng về hiệu suất của bot, trợ lý đàm thoại, thiết kế trò chơi, cũng như cách thức khám phá các phương pháp tiếp cận mới về lý thuyết và chiến lược trong từng trò chơi cụ thể. Hãy cùng xem AI đang trở thành vũ khí bí mật của thể thao điện tử (esports) như thế nào ngay sau đây.
AI và thế giới esports
Tối ưu hóa hiệu suất trong esports
Nếu không thực sự quan tâm đến thể thao điện tử chuyên nghiệp, có lẽ bạn sẽ không thể biết được rằng các Gosu (game thủ chuyên nghiệp) có thói quen sinh hoạt và luyện tập cực kỳ nghiêm ngặt, không thua kém gì các vận động viên tới từ những môn thể thao truyền thống như bóng đá hay tennis, đặc biệt là ở khoảng thời gian trước và trong khi các giải đấu diễn ra. Những thanh thiếu niên tuổi mười chín đôi mươi này cạnh tranh gay gắt với nhau để nhận được mức thưởng lên đến 6, 7 con số, thứ có thể khiến họ đổi đời và trở thành những ngôi sao được hàng triệu người biết đến. Vậy thì AI đóng vai trò gì trong tình huống này? À, hóa ra các mô hình trí tuệ nhân tạo đang được các đội game “thuê” để tập luyện với game thủ như những huấn luyện viên chuyên nghiệp.
Ví dụ: Các nền tảng học máy có khả năng phân tích esports như SenpAI đang cung cấp các chương trình huấn luyện dựa trên AI có thể đánh giá chỉ số người chơi và đề xuất các chiến lược, chiến thuật chơi tốt hơn trong những tựa game MOBA như Liên minh huyền thoại và Dota 2. Trong đó, mỗi game đấu sẽ có sự tham gia của 2 đội chơi, mỗi đội bao gồm 5 vị trí với từng nhiệm vụ được phân chia cụ thể (về mặt lý thuyết là như vậy). Một huấn luyện viên AI tư vấn cho các thành viên trong đội về những chiến lược tấn công và phòng thủ, đồng thời cho thấy cách thức tiếp cận khác nhau ảnh hưởng (tăng hoặc giảm) đến tỷ lệ thắng - bại ra sao, từ đó giúp các đội game tìm ra chiến thuật chơi tối ưu nhất.
Các nhà phát triển thường sẽ đào tạo mô hình AI để chúng có thể tự tìm hiểu từng trò chơi cụ thể. Trong trường hợp của “huấn luyện viên AI” Omnicoach, người chơi Overwatch sẽ được mô hình AI này cung cấp những lời khuyên hữu ích về cách sử dụng vũ khí, cải thiện khả năng cơ động và tìm ra những vị trí thuận lợi chống để lại avatar của kẻ thù mà trong đó, mỗi người đều sở hữu cho mình một khả năng chiến đấu độc đáo. Trong trò chơi này, các đội gồm 6 thành viên nếu tận dụng được sức mạnh tổng hợp tuyệt vời từ mỗi cá nhân thì có thể sở hữu cho mình lợi thế rất lớn trước đối thủ.
Nhiều game thủ ưu tú, những tài năng nổi tiếng trong thế giới game, tới từ các đội game lớn đang được tài trợ bởi nhiều thương hiệu toàn cầu như Red Bull, Monster Energy và Audi đang áp dụng các phương thức chơi do máy tính tạo ra để đạt được lợi thế chiến thuật. Ví dụ như trong Counter-Strike: Global Offensive, một huấn luyện viên AI có thể dạy người chơi cách ẩn mình đằng sau các vị trí thuận lợi gần tòa nhà hoặc cây cầu để có được tầm bắn tốt hơn đối phương, hoặc triển khai đội hình một cách hợp lý khiến họ ít bị tổn thương hơn trong mỗi game đấu.
Trên thực thế, các phương thức mô phỏng và lý thuyết trò chơi có thể bị ảnh hưởng bởi rất nhiều biến số khác nhau, và AI mang đến khả năng phân tích tình huống cực kỳ hữu hiệu cho những người chơi game chuyên nghiệp, những người đang phải “vắt óc” trong mỗi game đấu bởi đó là nghề của họ, là thứ đem lại cho họ “cơm ăn, áo mặc”.
Lập kế hoạch cho những chiến thắng
Như đã nói, trí tuệ nhân tạo đang thay đổi thế giới game theo những cách rất khác nhau. DeepMind, một trong những công ty phát triển trí tuệ nhân tạo nổi tiếng nhất thế giới có trụ sở tại London (được Google mua lại vào năm 2014), đã sử dụng các mô hình học máy để khám phá những cách thức, lối chơi tối ưu hơn trong một số tựa game cổ điển như Pong của Atari, và kết quả cuối cùng rất ấn tượng.
Trong một show TedTalk diễn ra vào 2017, nhà khoa học máy tính của DeepMind Raia Hadsell đã nói rằng AI và các mạng lưới thần kinh sâu (deep neural networks) có thể đóng vai trò rất lớn trong việc tìm ra lối chơi tối ưu nhất đối với từng tựa game cụ thể, đồng thời cũng giúp cải thiện thiết kế của trò chơi. Theo ông Raia Hadsell, cho AI chơi game chính là bước thử nghiệm cuối cùng đối với mọi hệ thống AI đang được phát triển trong phòng thí nghiệm, bởi từ kết quả chơi game của AI, các nhà nghiên cứu sẽ có thể đánh giá tương đối chính xác hiệu năng chung của toàn bộ mô hình AI đó.
Có thể bạn không biết nhưng công nghệ AI đã phát triển đến mức mà giờ đây gần như con người không thể nào chiến thắng nổi chúng trong nhiều cuộc đấu trí, đặc biệt là ở lĩnh vực game. Thậm chí huyền thoại cờ vua Gary Kasparov cũng đã phải chịu thua “tâm phục khẩu phục” trước các siêu máy tính trong chính bộ môn sở trường của mình. Hay mới đây mô hình AI có tên OpenAI của tỷ phú công nghệ Elon Musk cũng đã đạt được tỉ lệ chiến thắng lên tới gần 93% trong hơn 3000 game đấu với các game thủ Dota 2 trên toàn thế giới. Thật vậy, chúng ta đã bước vào thời đại mà các cỗ máy siêu việt có thể tính toán cũng như phân tích kết quả của hàng triệu thao tác trong trò chơi mỗi giây.
Một lần nữa cần phải nhắc lại, ở thời điểm hiện tại trong thế giới công nghệ có rất ít sự khác biệt giữa 2 khái niệm ảo và thực. Các game thủ chuyên nghiệp đang đắm mình trong một vũ trụ pha trộn giữa các trò chơi thực tế và kỹ thuật số, trong những lối chơi do chính con người và cả mô hình trí tuệ nhân tạo tạo ra.
Làm gián các đoạn mô hình kinh doanh trò chơi
Ngay cả công việc kinh doanh trong thế giới game cũng đang bị ảnh hưởng bởi sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo, tất nhiên ảnh hưởng ở đây có liên quan đến cả mắt tích cực lẫn tiêu cực. Lấy ví dụ đơn giản, rất nhiều trợ lý AI đàm thoại đang được phát triển để giúp người tiêu dùng điều hướng qua một “mê cung” của hàng ngàn tựa game video khác nhau, cũng như để tìm kiếm những trò chơi phù hợp với thị hiếu của người dùng. Chỉ trong một thời gian ngắn nữa thôi, tất cả những gì bạn phải làm chỉ là trò chuyện với chiếc điện thoại của mình và hỏi nó xem những tựa game nào đang được ưa chuộng nhất, lối chơi của game này ra sao, cũng như một loạt các truy vấn khác giúp tiết kiệm thời gian và tiền bạc hơn so với cách tự mình mò mẫm thông tin như hiện nay.
“Khách hàng đòi hỏi một sự tương tác tự nhiên, trò chuyện khi mua sắm trực tuyến trong khi vẫn phải đảm bảo có được những trải nghiệm tương tự như mua trực tiếp tại cửa hàng. Tuy nhiên, chúng tôi cũng nhận thấy có một xu hướng đang gia tăng trong việc mọi người muốn AI giới thiệu cho mình những sản phẩm phù hợp thay vì phải tự mình tìm kiếm”, Vijay Ramakrishnan, kỹ sư học máy chịu trách nhiệm phát triển các mô hình trợ lý AI thuộc một công ty có trụ sở tại Thung lũng Silicon nhận định.
Hơn nữa, AI cũng đang cho thấy tiềm năng sử dụng rất lớn trong tương lai, đặc biệt là đối với việc chiếm lĩnh thị phần bằng cách tạo ra những thiết kế trò chơi có thể làm tăng đáng kể sự quan tâm và tham gia từ phía cộng đồng. Ví dụ, một chương trình thuật toán có thể được đào tạo để tìm ra các tính năng tốt nhất của Dota 2, Liên minh huyền thoại và các tựa game phổ biến khác để giúp các nhà phát triển MOBA trau dồi thêm cho sản phẩm của họ.
Các nền tảng di động và xã hội
“Các kênh chatbot trực tuyến mà chúng ta thường gặp trên mạng như Facebook Messenger có vai trò rất tuyệt vời trong việc mang lại trải nghiệm AI chất lượng cao cho người dùng. Facebook hoàn toàn có thể kiểm tra các tương tác và hành vi trong quá khứ với một tác nhân AI để nắm được ý tưởng về những gì mà một người dùng bình thường có thể muốn làm trong tương lai, chẳng hạn như các mặt hàng ưa thích hay những địa điểm thú vị. Những hiểu biết này rất có giá trị trong việc mang đến những thông tin được cá nhân hóa phù hợp nhất với từng cá nhân”, ông Ramakrishnan cho biết.
Do đó, học máy là một công nghệ phù hợp để tùy chỉnh các trò chơi dựa trên sở thích của người dùng. “Nhân viên” AI có thể học cách đoán chính xác những gì mà một cá nhân sẽ mua. Và khả năng này sẽ góp phần làm giảm rủi ro tài chính cho các nhà phát triển trò chơi, tránh việc game làm ra rồi nhưng “ế ẩm” do không hợp thị hiếu của nhiều người. Bên cạnh đó, các mô hình AI đa phương thức với sự kết hợp của một đối tượng và hệ thống nhận diện khuôn mặt, trợ lý giọng nói và màn hình hiển thị cũng có thể mang đến trải nghiệm tuyệt vời hơn cho khách hàng.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã từng phát biểu vào năm 2017 rằng trí thông minh nhân tạo sẽ là tương lai phát triển của nhân loại. Như vậy bất cứ ai, tổ chức, hay quốc gia nào giữ vai trò lãnh đạo trong lĩnh vực này đều sẽ có thể trở thành kẻ thống trị thế giới, và đương nhiên trong đó có cả lĩnh vực thể thao điện tử nói riêng và toàn bộ trị trường game nói chung.