Chiêm ngưỡng hình ảnh hùng vĩ của thiên hà ‘Chong Chóng phía Nam’

Một hình ảnh mới quý giá chụp bởi hệ thống Dark Energy Camera (DECam) cho thấy một khung cảnh thiên văn ấn tượng: Southern Pinwheel Galaxy, hay còn gọi là thiên hà ‘Chong Chóng phía Nam’, Messier 83 hoặc M83, một thiên hà tuyệt đẹp, và đồng thời là một trong những thiên hà xoắn ốc gần nhất và sáng nhất trên bầu trời. Thiên hà Pinwheel phía Nam đủ sáng để có thể quan sát thấy bằng ống nhòm, nhưng hình ảnh này từ Kính viễn vọng Víctor M. Blanco 4 mét cho thấy những chi tiết tuyệt đẹp có thể được phát hiện bằng một thiết bị mạnh mẽ.

“Hình ảnh này cho thấy các nhánh xoắn ốc được xác định rõ ràng của Messier 83, chứa đầy những đám mây khí hydro màu hồng nơi các ngôi sao mới đang hình thành”, NOIRLab từ Quỹ Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ, đơn vị đã công bố hình ảnh này, giải thích. “Xen kẽ giữa các vùng màu hồng là những cụm sao trẻ, nóng màu xanh lam sáng có bức xạ cực tím đã thổi bay khí xung quanh. Tại lõi của thiên hà, một khối phình trung tâm màu vàng bao gồm các ngôi sao già hơn và một thanh yếu kết nối các nhánh xoắn ốc qua tâm, dẫn khí từ các vùng bên ngoài về phía lõi. Độ nhạy cao của hệ thống DECam chụp được quầng sáng mở rộng của Messier 83 và vô số thiên hà xa hơn ở phía sau”.

Messier 83 là một thiên hà xoắn ốc có thanh chắn, cách xa khoảng 15 triệu năm ánh sáng, có đường kính đẳng quang khoảng 36,24 kiloparsec (118.000 năm ánh sáng) trong ranh giới chòm sao Hydra và Centauru. Thiên hà này nổi tiếng vì được chụp ảnh bởi Kính viễn vọng Không gian Hubble trong quá khứ, cho thấy rõ kích thước lớn và hình dạng xoắn ốc đặc biệt của nó. Tên gọi Thiên hà Pinwheel phía Nam là để tránh nhầm lẫn với Pinwheel, một thiên hà xoắn ốc khác có tên tương tự do hình dạng khá giống, nhưng nằm ở một khu vực khác trên bầu trời — cách chúng ta 110 triệu năm ánh sáng trong chòm sao Ursa Major.

Chong Chóng phía Nam đặc biệt dễ thấy mặc dù nó không lớn lắm, rộng khoảng 50.000 năm ánh sáng. Chiều rộng bằng khoảng một nửa chiều rộng của Ngân Hà. Tuy nhiên, thiên hà này lại phát sáng rực rỡ vì đây là nơi bận rộn cho quá trình hình thành sao, với nhiều ngôi sao mới được sinh ra và phát sáng chói lòa trong các vệt màu hồng được nhìn thấy trong hình ảnh.

Bên cạnh các ngôi sao mới được sinh ra, đây cũng là một khu vực nơi các ngôi sao cũ đang chết dần. Thiên hà này đã chứng kiến ​​sáu vụ nổ siêu tân tinh (supernova) đã được quan sát thấy trong thế kỷ trước. Ngoài ra còn có bằng chứng về hàng trăm nghìn tàn dư siêu tân tinh, là những cấu trúc ma quái còn sót lại sau những vụ nổ trước đó. Các nhà thiên văn học nghiên cứu những cấu trúc hình bong bóng này để tìm hiểu thêm về các ngôi sao từng xuất hiện ở đó trước khi chúng kết thúc cuộc đời và phát nổ, giải phóng vật chất vào không gian xung quanh.