Các nhà khoa học phát hiện cách “nhìn thấy” quá trình lão hóa thông qua võng mạc

Các nhà nghiên cứu tại Đại học McMaster và Viện Nghiên cứu Sức khỏe Dân số (PHRI) vừa phát hiện ra rằng những mạch máu li ti trong mắt có thể tiết lộ tốc độ lão hóa sinh học của một người cũng như nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Đôi mắt – cửa sổ phản chiếu sức khỏe mạch máu

Theo nhóm nghiên cứu từ McMaster và PHRI (thuộc Hệ thống Y tế Hamilton và Đại học McMaster), các mạch máu nhỏ trong võng mạc có thể mang đến những manh mối quan trọng về nguy cơ tim mạch và tốc độ lão hóa của cơ thể.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances cho thấy quét võng mạc có thể trở thành phương pháp đánh giá sức khỏe mạch máu và quá trình lão hóa đơn giản, không xâm lấn, giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và cải thiện khả năng phòng bệnh.

“Bằng cách kết hợp dữ liệu từ quét võng mạc, yếu tố di truyền và các chỉ dấu sinh học trong máu, chúng tôi đã xác định được những cơ chế phân tử cho thấy quá trình lão hóa ảnh hưởng thế nào đến hệ mạch máu,”
– Tiến sĩ Marie Pigeyre, tác giả chính của nghiên cứu và Phó Giáo sư tại Khoa Y, Đại học McMaster, chia sẻ.

Bà cho biết thêm:

Đôi mắt mang đến cho chúng ta một cửa sổ độc nhất vô nhị để quan sát hệ tuần hoàn. Những thay đổi trong mạch máu võng mạc thường phản ánh những biến đổi đang diễn ra ở các mạch máu nhỏ trên toàn cơ thể.

Nghiên cứu trên hơn 74.000 người

Để thực hiện nghiên cứu, nhóm khoa học đã phân tích hình ảnh võng mạc, cùng dữ liệu di truyền và xét nghiệm máu của hơn 74.000 người tham gia trong bốn dự án lớn trên toàn cầu, gồm:

• Canadian Longitudinal Study on Aging (CLSA)
• Genetics of Diabetes Audit and Research Tayside Study (GoDARTS)
• UK Biobank (UKBB)
• PURE (Prospective Urban Rural Epidemiological) Study của PHRI

Kết quả cho thấy, những người có mạch máu võng mạc đơn giản hơn và ít phân nhánh hơn thường có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn, đồng thời mang các dấu hiệu sinh học của quá trình lão hóa nhanh — như tình trạng viêm cao và tuổi thọ tiềm năng thấp hơn.

Hiện nay, việc đánh giá các bệnh lý liên quan đến tuổi tác như tim mạch, đột quỵ, hay sa sút trí tuệ đòi hỏi nhiều xét nghiệm phức tạp. Tuy nhiên, các nhà khoa học kỳ vọng rằng trong tương lai, chỉ cần quét võng mạc cũng có thể cung cấp cách đánh giá nhanh và dễ tiếp cận hơn về mức độ lão hóa và rủi ro tim mạch.

Từ thay đổi trong võng mạc đến cơ chế phân tử

Một phần quan trọng khác của nghiên cứu là việc phân tích các chỉ dấu sinh học trong máu và dữ liệu di truyền, giúp nhóm nghiên cứu xác định được nguyên nhân sinh học tiềm ẩn đằng sau những thay đổi trong mạch máu võng mạc.

Nhờ đó, họ phát hiện hai loại protein nổi bật có liên quan trực tiếp đến tình trạng viêm và lão hóa mạch máu, đó là MMP12 và IgG–Fc receptor IIb

Theo Tiến sĩ Pigeyre, hai protein này có thể trở thành mục tiêu tiềm năng cho các loại thuốc tương lai, giúp làm chậm quá trình lão hóa mạch máu, giảm nguy cơ bệnh tim mạch và kéo dài tuổi thọ. Tiến sĩ Pigeyre nhấn mạnh:

“Phát hiện của chúng tôi mở ra hướng đi mới trong việc phát triển thuốc làm chậm lão hóa mạch máu, giảm gánh nặng bệnh tim mạch và cải thiện tuổi thọ con người,”