Phát hiện vi nhựa trong lõi băng 11 năm tuổi ở Nam Cực

Phạm Hải

Mới đây, các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Tasmania đã công bố một phát hiện gây sốc, đó là bằng chứng về sự tồn tại của vi nhựa (microplastic) trong các lõi băng được thu được ở Nam Cực. Điều đáng nói ở chỗ vi nhựa chưa từng được phát hiện trước đây trong nước trên bề mặt, trầm tích và băng tuyết ở các vùng cực.

Nếu bạn chưa biết, vi nhựa là những hạt nhựa có đường kính nhỏ hơn 5mm, thậm chí có thể đạt tới mức nanomet có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể người, động vật, gây tác hại khôn lường về lâu dài. Vi nhựa sản sinh ra trong hoạt động sử dụng nhựa của con người, và trên thực tế, chúng hiện có mặt ở hầu như khắp mọi nơi trên Trái Đất, gián tiếp hoặc trực tiếp gây ra cái chết của hàng ngàn, hàng triệu sinh vật, chỉ là chúng ta chưa (hoặc không) nhận ra sự tồn tại của chúng. Theo nghiên cứu của Đại học Heriot-Watt Anh Quốc, trung bình một người dân Anh có thể “tiêu thụ” 10.000 mẩu vi nhựa mỗi năm từ bụi bặm trong nhà mà không hề hay biết.

Trở lại với phát hiện mới của nhóm nghiên cứu Đại học Tasmania, đã có khoảng 96 mẩu vi nhựa có bán kính chưa đầy 5mm được tìm thấy trong một lõi băng (dài 1,1 mét và rộng 14 cm) mà các nhà khoa học đã thu thập từ 1 địa điểm cách bờ biển Nam Cực khoảng 2km, và được cất trữ ở phòng thí nghiệm Hobart, Tasmania từ năm 2009. Như vậy tính trung bình, có khoảng 12 mảnh vi nhựa trên một lít nước. Trong số này, loại phổ biến nhất là polyetylen, được sử dụng trong nhiều loại sản phẩm nhựa hiện nay.

Lõi băng nói trên là loại băng hình thành xung quanh bờ biển và không di động. Phát hiện này cho thấy vấn nạn ô nhiễm nhựa đã xuất hiện ở một trong những khu vực xa xôi và nguyên sơ nhất trên Trái Đất - Nam Cực - từ cách đây ít nhất 11 năm.

Theo tiết lộ của các nhà khoa học, có dấu hiệu của tảo biển bao quanh các mảnh vi nhựa. Như vậy có thể khẳng định các loài nhuyễn thể sinh sống tại vùng biển quanh Nam Cực đã ăn phải tảo từ băng biển có thể bị phơi nhiễm với nhựa. Nhuyễn thể là loài chủ chốt trong chuỗi thức ăn hệ sinh thái các vùng biển quanh Nam Cực, do đó sự hiện diện của vi nhựa trong cơ thể chúng cũng sẽ có ảnh hưởng lớn đến những loài động vật khác trong chuỗi thức ăn.

Hiện tại, vẫn chưa thể xác định chính xác nguồn gốc của lượng vi nhựa này, cũng như làm thế nào chúng có thể “di cư” đến một lục địa bị cô lập bởi đại dương như Nam Cực, đặc biệt là khi các lõi băng có chứa vi nhựa này lại được thu thập ở khu vực rìa phía đông của lục địa Nam Cực, vốn gần như không có sự hiện diện của con người như phía tây - nơi đặt các trạm nghiên cứu cũng như tiếp giáp với các tuyến giao thông đường biển. Ngoài ra trong tương lai, sẽ cần có thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn để làm rõ tác động của nhựa đối với các loài sống dựa vào băng biển, tảo biển và nhuyễn thể.