Nghiên cứu: Tiêu thụ quá nhiều muối làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày

Đường bổ sung vào thực phẩm có thể là "kẻ xấu" trong mối quan hệ giữa ung thư dạ dày và chế độ ăn uống không lành mạnh, trong khi muối làm tăng nguy cơ hình thành khối u ngay cả ở những người có thói quen ăn uống lành mạnh. Kết luận này đến từ một nghiên cứu được thực hiện tại Brazil và công bố trên tạp chí khoa học BMC Medicine.

Nghiên cứu định nghĩa một chế độ ăn uống không lành mạnh (UDP) là chế độ ăn nhiều thịt chế biến sẵn, đồ uống có ga chứa đường và thức ăn nhanh. Ngược lại, một chế độ ăn uống lành mạnh (HDP) được xác định bởi việc tiêu thụ nhiều rau và trái cây, cùng với lượng natri thấp.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng UDP có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư dạ dày, với đường bổ sung – được thêm vào trong quá trình chế biến thực phẩm để tăng độ ngọt – đóng góp từ 7% đến 21% vào mối liên hệ này. Lượng natri được xác định là yếu tố trung gian chính liên kết HDP với nguy cơ ung thư biểu mô tuyến dạ dày. Không có tác động trung gian nào được quan sát đối với axit béo bão hòa hoặc chất xơ.

Sử dụng một cách tiếp cận đổi mới, nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ một mẫu lớn các cá nhân từ bốn thủ phủ bang ở các vùng khác nhau của Brazil. Nghiên cứu bao gồm 1.751 người tham gia, bao gồm cả bệnh nhân và nhóm đối chứng, từ São Paulo, Goiânia, Fortaleza và Belém, trong đó nhóm đến từ Belém có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất.

Ung thư biểu mô tuyến dạ dày: Một căn bệnh nguy hiểm

Ung thư biểu mô tuyến dạ dày là một khối u ác tính phát triển ở lớp trong cùng (niêm mạc) của dạ dày và chiếm hơn 90% các trường hợp ung thư dạ dày. Theo Viện Ung thư Quốc gia Brazil (INCA), ung thư dạ dày là loại ung thư phổ biến thứ sáu tại Brazil, với ước tính 21.000 ca mới trong giai đoạn 2023-2025. Tỷ lệ tử vong của căn bệnh này cũng rất cao – 75% bệnh nhân tử vong trong vòng 5 năm.

Trong nghiên cứu bệnh chứng đa trung tâm này, các mô hình tiêu thụ được xác định bằng phân tích nhân tố khám phá (một kỹ thuật thống kê nhằm xác định các mô hình và mối quan hệ tiềm ẩn trong một tập hợp các biến số) bằng cách sử dụng bảng câu hỏi tần suất thực phẩm gồm 130 mục, được điều chỉnh cho từng vùng của đất nước. Để làm rõ tác động trực tiếp và gián tiếp của các mô hình này đối với nguy cơ ung thư dạ dày, các nhà nghiên cứu đã thực hiện phân tích trung gian.

Cách tiếp cận truyền thống trong các tài liệu khoa học về mối quan hệ giữa chế độ ăn uống và ung thư thường tập trung vào các loại thực phẩm hoặc chất dinh dưỡng riêng lẻ, bỏ qua góc nhìn tổng thể về các mô hình ăn uống, tương tự như cách tiếp cận được áp dụng trong nghiên cứu này.

Maria Paula Curado, bác sĩ ung thư và trưởng nhóm Nghiên cứu Dịch tễ học và Thống kê Ung thư tại Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế A.C.Camargo, cho biết: “Mỗi vùng và văn hóa ở Brazil có hành vi riêng. Thói quen ăn uống của người dân Belém không giống với người dân Goiânia hoặc São Paulo, nhưng chúng có thể dẫn đến cùng một căn bệnh. Chúng tôi quyết định thực hiện một nghiên cứu bệnh chứng, nghĩa là với mỗi bệnh nhân, chúng tôi tìm một người khác không mắc bệnh trong cùng khu vực. Quá trình này tốn nhiều thời gian, nhưng đã thu về kết quả quan trọng, góp phần làm sáng tỏ cơ chế liên quan đến ung thư dạ dày từ góc độ dịch tễ học, với ý nghĩa đối với sức khỏe cộng đồng.”

Trước đây, vai trò của đường bổ sung vẫn chưa được khám phá nhiều trong các tài liệu về chế độ ăn uống và ung thư dạ dày, điều này mở ra hướng nghiên cứu mới cho tương lai.

Mối quan hệ giữa natri và ung thư dạ dày

Natri là một yếu tố nguy cơ trực tiếp ảnh hưởng đến quá trình sinh ung thư. Việc tiêu thụ quá mức có tác động có hại đến niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm và tương tác với vi khuẩn Helicobacter pylori, một loại vi khuẩn thường có trong dạ dày nhưng có thể gây viêm dạ dày. Việc tăng lượng natri có thể gây viêm teo dạ dày và chuyển sản, những biến chứng do kích ứng mãn tính niêm mạc dạ dày, dẫn đến ung thư.

Một cuộc khảo sát thực phẩm quốc gia gần đây ước tính rằng khoảng 60% người trưởng thành Brazil nạp vào cơ thể lượng natri vượt quá ngưỡng được khuyến nghị, chủ yếu do tiêu thụ bánh mì trắng, bánh mì nướng, đậu, gạo và thịt bò. Các sản phẩm được dán nhãn “nguyên cám”, bao gồm ngũ cốc ăn sáng, bánh mì và bánh quy, cũng có thể chứa lượng natri cao.

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học chỉ ra rằng Brazil đã thực hiện luật ghi nhãn thực phẩm mới vào năm 2022 để cải thiện hiểu biết về thông tin dinh dưỡng, giúp người tiêu dùng đưa ra lựa chọn sáng suốt.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị lượng natri tiêu thụ nên ít hơn 2 gram mỗi ngày, tương đương với năm thìa cà phê muối nhỏ. Người Brazil tiêu thụ gần gấp đôi lượng natri khuyến nghị hàng ngày.

Đối với đường bổ sung, mức tiêu thụ tối đa nên là 10% lượng calo hàng ngày. Ví dụ, với chế độ ăn 2.000 calo, tỷ lệ này tương đương với 50 gram đường mỗi ngày, hoặc tối đa mười thìa cà phê. Trong khi đó, một lon nước ngọt 350ml chứa trung bình 38 gram đường bổ sung.

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đề xuất thực hiện các sáng kiến và chiến lược bổ sung nhằm giúp người tiêu dùng lựa chọn thực phẩm lành mạnh hơn, giảm lượng natri và đường bổ sung để phòng ngừa ung thư dạ dày.