Có nên tin lời khuyên sức khỏe từ chatbot?

Ngày càng có nhiều người chuyển sang trí tuệ nhân tạo (AI) để giúp họ trong cuộc sống hàng ngày và nghề nghiệp. ChatGPT là một trong số công cụ AI phổ biến và được biết đến rộng rãi nhất. Nó cung cấp câu trả lời hợp lý, phù hợp cho bất kỳ câu hỏi nào miễn phí.

Có rất nhiều tiềm năng cho các công cụ Generative AI (AI tạo sinh) giúp mọi người tìm hiểu về sức khỏe của họ. Nhưng câu trả lời không phải lúc nào cũng đúng. Chỉ dựa vào ChatGPT để được tư vấn về sức khỏe có thể rất rủi ro và gây ra mối lo ngại không cần thiết.

AI tạo sinh vẫn là một công nghệ tương đối mới và liên tục thay đổi. Nghiên cứu mới gần đây nhất cung cấp dữ liệu đầu tiên của Úc về những người đang sử dụng ChatGPT để trả lời các câu hỏi về sức khỏe, cho mục đích gì.

Kết quả có thể giúp mọi người biết cách sử dụng công nghệ mới này cho sức khỏe và các kỹ năng mới cần thiết để sử dụng nó một cách an toàn - nói cách khác, để xây dựng "kiến thức về sức khỏe AI".

Ai sử dụng ChatGPT để hỏi về sức khỏe? Họ hỏi những gì?

Vào tháng 6 năm 2024, nghiên cứu đã hỏi hơn 2.000 người Úc xem họ có sử dụng ChatGPT để trả lời các câu hỏi về sức khỏe hay không. Một trong mười người (9,9%) đã hỏi ChatGPT một câu hỏi về sức khỏe trong nửa đầu năm 2024. Trung bình, họ báo cáo rằng "khá" tin tưởng ChatGPT (3,1 trên 5).

Nghiên cứu cũng thấy rằng tỷ lệ những người sử dụng ChatGPT để hỏi về sức khỏe cao hơn đối với người có trình độ hiểu biết về sức khỏe thấp, sinh ra ở quốc gia không nói tiếng Anh hoặc nói một ngôn ngữ khác tại nhà.

Điều này cho thấy ChatGPT có thể hỗ trợ những người gặp khó khăn khi tiếp cận các hình thức thông tin sức khỏe truyền thống tại Úc.

Những câu hỏi phổ biến nhất mà mọi người hỏi ChatGPT liên quan đến:

• Tìm hiểu về tình trạng sức khỏe (48%)
• Tìm hiểu ý nghĩa của các triệu chứng (37%)
• Hỏi về các hành động (36%) hoặc hiểu các thuật ngữ y khoa (35%).

Hơn một nửa (61%) đã hỏi ít nhất một câu hỏi cần lời khuyên từ việc khám lâm sàng. Những câu hỏi này thuộc loại "rủi ro hơn". Hỏi ChatGPT ý nghĩa của các triệu chứng có thể giúp bạn có ý tưởng sơ bộ, nhưng không thể thay thế lời khuyên lâm sàng.

Những người sinh ra ở quốc gia không nói tiếng Anh hoặc nói một ngôn ngữ khác ở nhà có nhiều khả năng đặt những câu hỏi kiểu này hơn.

Tại sao điều này lại quan trọng?

Số lượng người sử dụng AI tạo sinh để biết thông tin về sức khỏe có khả năng sẽ tăng lên. Trong nghiên cứu trên, 39% số người chưa sử dụng ChatGPT để biết thông tin về sức khỏe sẽ cân nhắc sử dụng trong sáu tháng tới.

Tổng số người sử dụng các công cụ AI tạo sinh để biết thông tin về sức khỏe thậm chí còn cao hơn nếu xem xét các công cụ khác như Google Gemini, Microsoft Copilot và Meta AI.

Đáng chú ý, trong nghiên cứu này, đội ngũ nhà khoa học thấy rằng những người từ các cộng đồng đa dạng về văn hóa và ngôn ngữ có thể có nhiều khả năng sử dụng ChatGPT để biết thông tin về sức khỏe hơn.

Nếu họ yêu cầu ChatGPT dịch thông tin về sức khỏe, điều này sẽ làm tăng thêm một lớp phức tạp. Các công cụ AI tạo sinh thường kém chính xác hơn ở ngôn ngữ khác.

Chúng ta cần đầu tư vào các dịch vụ (dù là con người hay máy móc) để đảm bảo rằng việc nói một ngôn ngữ khác không phải là rào cản đối với thông tin về sức khỏe chất lượng cao.

'Kiến thức về sức khỏe AI' trông như thế nào?

Trí tuệ nhân tạo AI mang đến cả cơ hội và rủi ro cho những người sử dụng nó để tìm thông tin về sức khỏe.

Một mặt, công nghệ này hấp dẫn những người vốn đã gặp phải rào cản đáng kể trong việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe và thông tin sức khỏe. Một trong những lợi ích chính của nó là khả năng cung cấp thông tin sức khỏe ngay lập tức và dễ hiểu.

Một đánh giá gần đây về các nghiên cứu cho thấy các công cụ AI tạo sinh ngày càng có khả năng trả lời những câu hỏi chung về sức khỏe bằng ngôn ngữ đơn giản, mặc dù chúng kém chính xác hơn đối với các chủ đề sức khỏe phức tạp.

Điều này có lợi ích rõ ràng vì hầu hết thông tin về sức khỏe được viết ở mức quá phức tạp đối với dân số nói chung, kể cả trong thời kỳ đại dịch.

Mặt khác, mọi người đang chuyển sang các công cụ AI đa năng để được tư vấn về sức khỏe. Điều này rủi ro hơn đối với các câu hỏi đòi hỏi thăm khám lâm sàng và hiểu biết sâu rộng hơn về bệnh nhân.

Đã có nhiều nghiên cứu điển hình cho thấy mối nguy hiểm khi sử dụng các công cụ AI đa năng để quyết định có nên đến bệnh viện hay không.

Chúng ta cần giúp mọi người suy nghĩ cẩn thận về các loại câu hỏi mà họ đang nhờ công cụ AI tư vấn và kết nối họ với các dịch vụ phù hợp mà có thể trả lời những câu hỏi rủi ro về sức khỏe.

Bài viết này được biên dịch và tóm tắt lại từ The Conversation có giấy phép Creative Commons.