Khả năng của một chiếc tàu ngầm là có thể đi dưới nước mà không bị tàu của địch phục kích và phát hiện đã hấp dẫn các nhà lãnh đạo quân sự trên thế giới từ thời cổ đại. Truyền thuyết kể rằng Alexander Đại đế đã tự mình chế tạo ra hình thức nguyên thủy của tàu ngầm để tiến hành trinh sát dưới nước.
Một trong những khái niệm đầu tiên về tàu có mái chèo dưới nước được phác thảo bởi một người Anh có tên là William Bourne vào năm 1578, nhưng đến tận năm 1620, cuối cùng kế hoạch này mới tìm ra bởi Cornelis Drebbel - người Hà Lan. Tàu ngầm của Cornelis Drebbel được làm bằng gỗ và đẩy bằng mái chèo, có thể lặn dưới nước trong nhiều giờ liền. Những chiếc phao cứu đắm cùng với ống đưa không khí từ phía trên bề mặt xuống cho toàn bộ người trong tàu chìm phía dưới biển. Cornelis Drebbel chứng minh khả năng của tàu ngầm bằng cách cho tàu lặn xuống dòng sông Thames và ở dưới nước trong một thời gian nhất định. Theo như lời đồn - trong ba tiếng, hàng nghìn người dân ở London đã có mặt ở trên bờ để xem màn biểu diễn "kỳ công", thuyết phục hoàn toàn những người quan sát từ trên bờ.
Bản sao của tàu ngầm của Yefim Nikonov, được cho là tàu ngầm quân sự đầu tiên ở Sestroretsk, St Petersburg, trên sông Neva. Nguồn ảnh: Serguei Fadeev / Wikimedia
Nhà thơ, cũng là nhà soạn nhạc Constantijn Huygens người Hà Lan - người đã chứng kiến tất cả các cuộc thử nghiệm, sau đó có viết rằng "phát minh táo bạo" này có thể được sử dụng ở thời chiến, tấn công và đánh chìm tàu của địch như thế nào khi nằm an toàn cố định tại vị trí thả neo. Giống với Huygens, nhiều người khác cũng công nhận khả năng quân sự của tàu ngầm mặc dù nó sẽ phải mất đến hơn 100 năm nữa mới có thể chế tạo thành công được tàu quân sự đầu tiên.
Năm 1718, một thợ mộc người Nga có tên là Yefim Nikonov viết thư cho Peter Đại đế tuyên bố rằng anh ta có thể chế tạo được một chiếc "tàu bí mật" có thể di chuyển dưới nước và phá hủy tất cả tàu của địch bằng pháo. Vì tò mò và quan tâm, Sa hoàng (Tsar) đã mời Nikonov đến Saint-Petersburg và yêu cầu cho ông tiến hành chế tạo tàu ngầm.
Năm 1721, Nikonov hoàn thành mô hình tàu và tiến hành thử nghiệm nó trước sự có mặt của Peter. Peter Đại đế rất hài lòng với kết quả này và đã yêu cầu Nikonov chế tạo một tàu chiến bí mật cỡ lớn.
Tàu ngầm của Nikonov
Tàu ngầm của Nikonov được làm bằng gỗ có hình dạng giống như một chiếc thùng. Nó được trang bị "ống lửa" - một vũ khí giống như các súng phun lửa. Tàu ngầm được dùng để tiếp cận tàu của kẻ thù, đặt "các ống" lên khỏi mặt nước và phá hủy các tàu của địch bằng hỗn hợp gây cháy. Ngoài ra, Nikonov còn chế tạo một chốt gió cho những người ở sâu dưới nước có thể thở được để điều khiển tàu ngầm và phá hủy phần đáy của tàu địch.
Cuộc thử nghiệm đầu tiên của tàu ngầm được tiến hành vào mùa thu năm 1724. Đó là một bị kịch. Chiếc tàu ngầm bị chìm, rơi xuống đáy biển và vỡ đáy tàu. Thật không may mắn, Nikonov cùng bốn tay chèo đang ở bên trong tàu. Lúc đó, chỉ có duy nhất một phép lạ chính là các phi hành đoàn phải tự cứu lấy mình.
Peter đã ủng hộ và khuyến khích Nikonov cải thiện lại thiết kế đó. Nhưng những thất bại liên tục xảy ra gây khó khăn cho Nikonov, đặc biệt là sau cái chết của người nguyên lý bảo trợ - Sa hoàng Peter. Mùa xuân năm 1725, cuộc thử nghiệm thứ hai của "tàu bí mật" kết thúc trong thất bại và lần thứ ba vào năm 1727 cũng vậy. Cuối cùng, sự kiên nhẫn của Ban Hải quân Hoàng đế Nga đã sụp đổ. Nikonov bị buộc tội lạm dụng công quỹ, giáng xuống làm thợ mộc bình thường và điều đến làm việc tại nhà máy đóng tàu trên sông Volga.
Nguồn ảnh: Alex Panfiloff / Panoramio
Nguồn ảnh: zavodfoto.livejournal.com
Lần đầu tiên tàu ngầm quân sự được sử dụng thành công, đó là trong trận chiến xảy ra ở cuộc Cách mạng Mỹ năm 1775. Tàu ngầm này có tên gọi là Turtle - được thiết kế bởi nhà phát minh người Mỹ tên là David Bushnell. Turtle là một thiết bị sử dụng năng lượng bằng tay trông giống hình quả trứng, chỉ có thể chứa được duy nhất một người và nó cũng là chiếc tàu ngầm đầu tiên có khả năng hoạt động và di chuyển độc lập dưới nước. Tàu ngầm Turtle lặn xuống nước bằng cách cho nước tràn vào phía đáy tàu và lên bằng cách đẩy hết nước ra ngoài sử dụng một máy bơm bằng tay. Những chân vịt quay tay giúp chuyển động thẳng lên hoặc sang ngang bằng vận tốc tối đa là 4,8 km/h. Chiếc tàu ngầm này có thể chứa đủ không khí hoạt động trong 30 phút.
Trong suốt cuộc Cách mạng Mỹ, tàu ngầm Turtle được điều khiển bởi Sgt. Ezra Lee, đã cố gắng nhưng thất bại khi được gia lệnh tấn công vào một tàu chiến của Anh - HMS Eagle. Theo thống kê các cuộc tấn công, Lee đã bị phát hiện trước khi thực hiện nhiệm vụ tấn công được giao, buộc ông phải bỏ lại tàu ngầm. Tuy nhiên, trong các tài liệu bằng văn bản chỉ ghi mỗi cuộc tấn công Mỹ và không có tài liệu nào ghi về cuộc tấn công người Anh. Điều này khiến nhiều nhà sử gia nghi ngờ về độ chính xác của câu chuyện. Một số người cho rằng toàn bộ câu chuyện về tàu ngầm Turtle được bịa đặt ra để đánh lạc hướng đối phương và truyền giáo sai tinh thần.
Những bản sao của tàu ngầm Turtle hiện đang được trưng bày tại nhiều bảo tàng ở Hoa Kỳ, cũng như Bảo tàng tàu ngầm Hải quân Hoàng gia tại Gosport, Anh.
Tàu bushnell-Turtle
Kích thước đầy đủ của tàu ngầm Turtle do David Bushnell chế tạo tại Thư viện và Bảo tàng về tàu ngầm hải quân của Mỹ, Groton CT. Nguồn ảnh: divemasterking2000 / Wikimedia