AI giúp tạo ra bản đồ vũ trụ 3D lớn nhất thế giới

Các nhà khoa học đến từ Viện Thiên văn học Mānoa thuộc Đại học Hawaii (IfA) mới đây đã sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để xây dựng thành công tấm bản đồ 3D lớn nhất thế giới về vũ trụ, trong đó nêu tưởng đối đầy đủ thông tin cũng như vị trí của các ngôi sao, thiên hà và chuẩn tinh mà họ quan sát được.

Nhóm nghiên cứu đã xây dựng tấm bản đồ có một không hai này bằng cách thu thập một lượng lớn khảo sát quang học thu được từ đài quan sát thiên văn Pan-STARRS tọa lạc tại Haleakalā, Maui. Sau đó họ phát triển một thuật toán trí tuệ nhân tạo theo mô hình học máy  đảm nhận nhiệm vụ xác định các thiên thể trong số dữ liệu thu được từ đài quan sát thiên văn Pan-STARRS, bằng cách cung cấp cho nó các phép đo quang phổ để phân loại, tính khoảng cách và xác định đối tượng.

“Bằng cách sử dụng thuật toán tối ưu hóa tiên tiến, chúng tôi đã tận dụng tập hợp dữ liệu đào tạo quang phổ của gần 4 triệu nguồn ánh sáng để dạy cho mạng nơ-ron nhân tạo này cách thức xác định các vật thể trang vũ trụ cũng như tính toán khoảng cách thiên hà, đồng thời điều chỉnh mọi vấn đề về ánh sáng gây ra do bụi khí tồn tại trong Dải Ngân hà”, Robert Beck, tiến sĩ vũ trụ học tại IfA, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, cho biết.

Sau khi quá trình đào tạo hoàn tất, kết quả thử nghiệm cho thấy mạng nơ-ron đạt được độ chính xác trong khả năng phân loại lên tới 98,1% đối với thiên hà, 97,8% đối với sao và 96,6% đối với chuẩn tinh.

Nhóm nghiên cứu cho biết bản đồ 3D mà họ vừa tạo ra có kích thước lớn gấp đôi so với bản đồ vũ trụ lớn nhất trước đó, được tạo ra bởi Cơ quan Khảo sát Bầu trời Kỹ thuật số Sloan (SDSS) và bao phủ một phần ba bầu trời.

Sự ra đời của bản đồ 3D mới này được kỳ vọng sẽ giúp các nhà thiên văn học khám phá khoảng trống lớn nhất trong vũ trụ - một nguyên nhân có thể gây ra “Điểm lạnh Vũ trụ” (Cold Spot), một khu vực rộng lớn và lạnh lẽo bí ẩn trên bầu trời.

Toàn bộ cơ sở dữ liệu 300GB liên quan đến công trình hiện có thể được truy cập và download tại đây.