Hướng dẫn cách gói bánh chưng truyền thống vuông, đẹp cho ngày Tết

Gói bánh chưng là một trong những hoạt động được nhiều người mong ngóng nhất trong dịp Tết. Tuy nhiên, gói bánh chưng sao cho vuông vắn, đẹp mắt thì không phải ai cũng biết.

Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn các bạn cách gói bánh chưng bằng tay và bằng khuôn mời các bạn tham khảo.

Nguyên liệu gói bánh chưng

Để có được những chiếc bánh chưng ngon bạn cần kỹ lưỡng ngay từ khâu chọn nguyên liệu.

• Gạo nếp: chọn loại gạo nếp cái hoa vàng, hạt to tròn đều, mới thu hoạch vào vụ mùa.
• Đỗ xanh: chọn loại đỗ mới, ruột vàng, bở, hạt mẩy.
• Thịt ba chỉ hoặc thịt vai sấn: không nên chọn miếng thịt quá nạc.
• Gia vị: muối, hạt tiêu.
• Lá dong: chọn loại lá bánh tẻ (không quá già, không quá non), khổ rộng vừa phải, đều nhau, không bị rách, có màu xanh mướt.
• Lạt buộc: lạt được chẻ từ ống giang, mỏng, mềm, dẻo dai.

Sơ chế nhân và lá dong gói bánh chưng

• Ngâm đỗ xanh trong nước khoảng 2 tiếng cho nở, sau đó đãi sạch và nhặt bỏ những hạt xấu. Cho thêm một thìa muối, trộn đều rồi mang đồ chín. Lúc đỗ còn nóng dùng muỗng đánh cho đỗ tơi nhuyễn rồi nắm thành từng nắm có kích vừa phải. Lưu ý: Bạn cũng có thể để nguyên đỗ sống đã ngâm cho nở, vớt ráo nước và xóc muối để gói.
• Thịt ba chỉ rửa sach, thái thành từng miếng to bản, dày khoảng 2cm, ướp gia vị vừa đủ và một chút hạt tiêu để khi chín, bánh sẽ có vị thơm và cay nhẹ.
• Ngâm gạo nếp trước khoảng 2 tiếng trước khi gói. Sau đó vớt ra để ráo nước rồi xóc muối trắng, cần chú ý cho lượng muối vừa đủ tránh bánh bị quá nhạt hoặc quá mặn.
• Nếu muốn bánh được xanh và thơm hơn, bạn có thể dùng lá nếp xay nhỏ, lọc lấy nước cốt mà xanh để ngâm gạo nếp.
• Lá dong rửa thật sạch 2 mặt rồi đem phơi chỗ mát, thoáng gió cho ráo nước. Sau đó, dùng dao hoặc kéo tách phần sống lá riêng ra. Một mẹo nhỏ giúp bạn cắt sát vào lá nhưng không làm rách lá là hãy cắt từ giữa lá trở ngược lại phần cuống.

Cách 1: Gói bánh chưng vo bằng tay đẹp

Bước 1: Xếp 2 lá vuông góc với nhau có mặt phải úp xuống dưới, tiếp tục đặt 2 lá khác cũng vuông góc nhau lên trên nhưng mặt phải lại ngửa lên.

Bước 2: Cho một bát con gạo vào giữa phần lá mới xếp.

Bước 3: Đặt phần đỗ xanh đã nắm từ trước vào (hoặc cho một muôi to đỗ xanh sống) vào, sau đó đặt 1-2 miếng thịt ba chỉ đã được tẩm ướp lên. Tiếp tục cho 1 lớp đỗ xanh và cuối cùng là một bát gạo nếp phủ lên trên bao kín phần đỗ và thịt.

Bước 4: Lần lượt gấp các lá dong bên phải và trái trước. Lúc gấp phải chắc tay thì bánh chưng mới đẹp được. Giấu các mép thừa của lá vào bên trong, nếu thừa nhiều có thể dùng kéo cắt đi.

Bước 5: Dùng 2 ngón của mỗi tay bóp lá dong của phần trên vào trong, rồi gập lại trong khi các ngón cái vẫn giữ cố định phần lá đã gấp lúc trước. Làm tương tự với đầu còn lại.

Bước 6: Sau khi chiếc bánh đã được hình thành, dùng 4 chiếc lạt để buộc bánh, phần lạt thừa cài gọn gàng vào các lớp lạt. Bạn cũng có thể đặt 4 chiếc lạt ở dưới lá dong ngay từ bước đầu tiên để tránh cho bánh bị xô lệch khi buộc.

Sau khi hoàn thành, bạn dùng hai tay ấn nhẹ xuống để bánh được chặt hơn.

Cách 2: Gói bánh chưng bằng khuôn nhanh, đẹp

Bước 1: Xếp 4 lá dong giống như xếp để gói bằng tay, 2 lá dưới úp mặt phải xuống, 2 lá trên ngửa mặt phải lên. Úp ngược khuôn trong lên chính giữa lá.

Bước 2: Dùng lá dong gói chiếc khuôn lại như gói bánh chưng bằng tay ở trên. Bạn có thể xem chi tiết các bước thực hiện ở hình minh họa.

Bước 3: Khi lá dong đã được gấp thành một hình vuông vức, dùng khuôn ngoài đặt bao quanh khuôn trong rồi mở lá và nhấc khuôn trong ra.

Bước 4: Cho nguyên liệu gói lần lượt vào phần khuôn lá đã được định hình. Đầu tiên là 1 bát con gạo nếp được dàn đều là khắp khuôn, rồi đến đỗ xanh, thịt đã ướp. Tiếp tục một lượt đỗ, một lượt gạo rồi gói lá lại thật gọn gàng, kín đều bánh theo các nếp gấp đã có.

Bước 5: Sau khi gói xong, dùng một tay giữ phần lá để cố định đồng thời nhẹ nhàng khuôn bánh ra. Sau đó dùng 4 chiếc lạt buộc chặt bánh. Bạn nhớ cài phần lạt thừa vào các lớp lạt để chiếc bánh được gọn gàng.

Cách 3: Gói bánh chưng không cần khuôn bằng 4 lá dong

Cách luộc bánh chưng xanh và ngon

Đây là khâu quan rất quan trọng và mất nhiều thời gian.

Bước 1: Cho những lá dong thừa, cuống lá, sống lá vào đáy nồi trước khi xếp bánh lên trên để bánh có thêm hương vị và không bị cháy ở đáy nồi. Xếp bánh thẳng đứng rồi đổ ngập nước và đặt lên bếp đun.

Bước 2: Đun lửa to cho đến khi sôi thì giảm bớt. Bánh luôn phải ngập nước khi luộc nên bạn cần phải chuẩn bị sẵn nước cho nồi bánh chưng. Cứ 1 tiếng bạn kiểm tra mực nước trong nồi 1 lần. Nếu nước giảm thì tiếp nước vào.

Bước 3: Bánh chưng luộc bằng bếp củi đủ 12 tiếng thì bánh chín, không lo bị "lại gạo" sau này.

Vớt bánh ra và xếp thành nhiều lớp, dùng miếng gỗ phẳng hoặc mâm đè lên rồi dùng một vật nặng vừa phải đặt lên trên để bánh được ép rền, phẳng đẹp.

Để có được những chiếc bánh chưng ngon, đẹp trong những ngày Tết, đòi hỏi người gói phải tinh tế, cẩn thận từ khâu chọn nguyên liệu tới khâu luộc bánh.

Những năm gần đây, những gia đình nhỏ ở thành phố cũng tự gói bánh chưng. Tuy hơi tốn công sức và chút thời gian nhưng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời giúp con cháu hiểu thêm về một phong tục truyền thống hay của dân tộc, đem không khí Tết đến gần hơn với mọi người.

Cách bóc, cắt bánh chưng bằng lạt và dao

Cách cắt bánh chưng để miếng bánh đều đặn, sắc nét, không bị lồi hay bung nhân.

1. Cách cắt bánh chưng bằng lạt

Đây là cách cắt truyền thống cho đến nay vẫn được nhiều gia đình sử dụng vì thể hiện nét đẹp, sự tinh tế và tận dụng nguyên liệu sẵn có.

Cách làm:

• Gỡ lá khỏi 1 mặt bánh.
• Chọn các dây lạt chắc dai, lau rửa sạch rồi tước thành 4 sợi nhỏ đều nhau.
• Lần lượt đặt 2 sợi dây ở giữa tạo thành 4 hình vuông, 2 sợi dây còn lại đặt chéo thẳng nối liền 4 góc bánh chưng để chia tổng thể thành 8 miếng.
• Nhớ sợi dây nào đặt trước, đặt sau theo thứ tự 1,2,3,4 để khi cắt dễ dàng
• Dùng một đĩa phẳng đặt lên trên rồi úp ngược lại, bóc phần lá dọc mặt còn lại.
• Lần lượt thắt các sợi lạt từ ngoài vào trong theo thứ tự 1,2,3,4.
• Dùng tay giữ ấn đầu sợi lạt dính vào bánh chưng rồi nhẹ nhàng rút ngang ra ngoài.

2. Cắt bánh chưng bằng dao

Cách cắt bánh chưng bằng dao nhanh gọn, dẹp và không phải lau rửa.

Cách làm:

• Bóc bánh chưng rồi đặt lên mặt phẳng.
• Dùng màng bọc thực phẩm bọc 2, 3 lần quanh dao có chiều dài hơn bánh.
• Cắt nhẹ nhàng 4 đường ngang, dọc, chéo là chia bánh thành 8 phần bằng nhau.

Xem thêm:

• Cách ngâm măng khô đúng chuẩn giúp loại bỏ độc tố
• Hướng dẫn cách làm nem rán truyền thống cực ngon
• Bí kíp giữ hoa tươi lâu trong ngày Tết